Factcheck: ‘Hoe trager je praat, hoe zelfverzekerder je overkomt’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat schreef gezondheids- en yogaconsulente Goedele Leyssen onlangs in Het Laatste Nieuws. Maar klopt het wel.

‘Stemtonaliteit en -volume zijn heel belangrijke vormen van non-verbale communicatie’, schreef gezondheids- en yogaconsulente Goedele Leyssen onlangs in Het Laatste Nieuws. ‘Zacht praten in een gewone sociale context komt over als onzekerheid’ en ‘ook het tempo waarin je praat beïnvloedt hoe anderen je inschatten’, lazen we. ‘Als we zenuwachtig zijn, hebben we de neiging veel sneller te gaan praten. Vaak wordt onze stem ook schriller, aangezien onze keel samentrekt als we nerveus zijn. Als je vaak lezingen of presentaties geeft, is het belangrijk om je daar bewust van te zijn en te leren hoe je je stemgeluid kunt controleren. Hoe trager je praat, hoe zelfverzekerder je overkomt.’

Is dat zo?

Zo simpel is het niet, nuanceren academici. ‘Als ik in elkaar gedoken traag praat, denken mensen dat ik bang of depressief ben’, zegt emotiepsychologe Batja Mesquita, (KU Leuven). Of verdrietig, voegt psycholoog Peter Kuppens (KU Leuven) daaraan toe. ‘Traag praten is dan echt geen indicatie van zelfverzekerdheid.’

Het optimale spreektempo is de snelheid die het best aansluit bij die van je publiek of toehoorder, zo blijkt uit onderzoek. Participanten aan een studie van Stanley Feldstein (University of Maryland) gepubliceerd in 2001, met 35 waren ze, ‘beoordeelden sprekers met een spreeksnelheid soortgelijk aan die van henzelf als competenter en sociaal attractiever dan sprekers die trager of sneller spraken’, lezen we in Journal of Social Psychology.

Wie langzaam spreekt, wordt als minder competent en onvriendelijker aangezien, zegt taalpsycholoog Marc Brysbaert (UGent). Hij verwijst naar een studie uit 1975 in Language and Speech, waarin onderzoekers het spreektempo van ‘normale stemmen’ vertraagden en versnelden met een computer. ‘Maar wie te snel praat, wordt vanaf een bepaald niveau óók onvriendelijk genoemd’, zegt Brysbaert.

Kun je op grond daarvan iets over zelfverzekerdheid zeggen? ‘Exact dat is niet onderzocht’, erkent hij. ‘Maar het is toch een degelijke indicatie, niet?’

Te is dus trop. Ratelen komt nerveus over, traag praten suggereert traag denken, ergens middenin ligt het meest zelfverzekerde tempo.

Overigens zijn we met de jaren sneller gaan spreken, zegt Brysbaert. ‘Uit onderzoek naar de spreeksnelheid van de voormalige Nederlandse koningin Beatrix, van troonredes over een periode van 32 jaar, blijkt dat zij met het ouder worden vlugger is gaan praten, terwijl je net het omgekeerde verwacht.’

Volgens Brysbaert spreken we tegenwoordig 10 procent vinniger dan vijftig jaar geleden. ‘Er zijn natuurlijk regionale verschillen. Met 4,4 lettergrepen per seconde spreken Oost-Vlamingen het snelst. Limburgers zijn het traagst, met 4,1 lettergrepen per seconde. Met gemiddeld 5 lettergrepen per seconde spreken Nederlanders sneller dan Vlamingen (gemiddeld 4,3).’

Of toehoorders je te bedeesd dan wel zelfverzekerd vinden, hangt vooral af van wat ze zien. Maar voor 10 à 25 procent ook van je stem, schat Brysbaert.

Daarbij zijn volgens stemcoach Harald Van Beeck (Expert Academy) naast het spreektempo ook het volume – ‘niet te schreeuwerig, niet te stil’ – en timbre van tel. ‘Probeer zo dicht mogelijk bij je natuurlijke stem te blijven. Authentiek en niet te hoog, bijvoorbeeld, zoals je geneigd bent tegen kleuters te praten.’ Neem jezelf geregeld op met je smartphone, luister en schaaf bij, geeft hij als tip. ‘Zo krijg je ook die vervelende “euhs” en stopwoorden eruit.’