Factcheck: geen bewezen causaal verband tussen paracetamol en astma

‘Paracetamol verhoogt risico op astma’, zo kopte ABC Gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat er een associatie is tussen de twee, maar een causaal verband werd niet aangetoond. We oordelen dat er geen bewijs is voor de stelling.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website ABC Gezondheid lazen we een artikel met als kop ‘Paracetamol verhoogt risico op astma’. ‘Hoe meer paracetamol kinderen en volwassenen slikken, hoe groter de kans dat ze astma krijgen. Ook bij zwangere moeders is er een verband tussen paracetamolgebruik en astma bij hun kinderen. Paracetamol verlaagt namelijk de concentraties aan glutathion in de longen. Glutathion is een zeer belangrijke lichaamseigen antioxidant van welke de tekorten leiden tot ontstekingen.’

Er wordt verwezen naar twee wetenschappelijke artikelen, waaronder een reviewstudie die concludeert dat er inderdaad een associatie is tussen het gebruik van paracetamol en astma. Al kan een causaal verband niet hardgemaakt worden en wordt ook vermeld dat verder onderzoek nodig is om de resultaten te bevestigen.

Volgens longarts Katrien Eger (UZA) zijn dit degelijke studies. ‘Voor één studie die in de review is besproken, en die in een vooraanstaand tijdschrift verscheen, werd bijvoorbeeld een groep patiënten met astma vergeleken met mensen zonder astma, maar wel met zeer vergelijkbare profielen. De eerste groep bleek inderdaad vaker paracetamol te nemen. De auteurs zien een mogelijke verklaring in oxidatieve schade op celniveau – door de verlaging van glutathion dus. Al blijft het erg moeilijk om een causaal verband hard te maken: mogelijk nemen astmapatiënten vaker paracetamol omdat zij vaker kampen met hoofdpijn en luchtwegklachten. Zulke “verstoorders” kun je nooit helemaal uitsluiten. Om echt een oorzakelijk verband aan te tonen, moet je een interventiestudie opzetten, waarbij één gerandomiseerde groep paracetamol krijgt en een andere een placebo, of een andere pijnstiller.’

Ook professor longziekten Geert Verleden (UZ Leuven) wil sterk nuanceren. ‘Al deze studies wijzen inderdaad alleen op een associatie, er is geen bewijs van causaliteit. Er zijn namelijk veel verstorende factoren mogelijk. Neem bijvoorbeeld het onderzoek naar zwangere vrouwen die paracetamol slikken. De kans dat hun kind op de leeftijd van vier à vijf jaar astma krijgt, is inderdaad verhoogd. Mogelijk levert die paracetamol – die door de placenta gaat – wat meer oxidatieve stress op in de luchtwegen van het ongeboren kind.

Maar er kunnen ook andere oorzaken zijn. Misschien dragen de infecties waarvoor die vrouwen een pijnstiller nemen wel bij tot de verhoogde kans op astma. Er is zeker geen een-op-eenverband aangetoond: zwangere vrouwen die paracetamol nemen, hoeven niet te vrezen dat hun kind sowieso astma krijgt. Je zou inderdaad een interventiestudie moeten opzetten met een groep die paracetamol krijgt en een andere groep die een placebo of een andere pijnstiller krijgt. Maar ethisch ligt dat moeilijk. Bovendien is paracetamol een zeer goedkoop medicijn, waarin de farmaceutische industrie liever geen gigantische bedragen investeert, die voor zo’n studie wel nodig zijn. Conclusie: overdrijf niet met pijnstillers, neem ze alleen als het echt nodig is. Maar er is zeker geen reden tot paniek.’