Factcheck: ‘Een goede zonnebril is net zo belangrijk als zonnecrème’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Die stelling lazen we onlangs in Het Laatste Nieuws. Maar klopt het wel?

‘Uv-stralen zie en voel je niet, maar ongemerkt lopen je ogen onherstelbare schade op’, zei in Het Laatste Nieuws onlangs Edith Mulder, directeur van het Nederlandse Oogfonds. ‘Een goede zonnebril is net zo belangrijk als zonnecrème. Zorg daarom dat je in de lente en de zomer altijd een zonnebril bij je hebt, zodat je deze op kan zetten als het nodig is.’

‘Net zo belangrijk als zonnecrème.’ Zou het?

Het geldt voor iedereen en a fortiori voor kinderen, zegt Laura Raimondo van het Nederlandse Oogfonds tegen Knack. ‘Je moet een zonnebril dragen ’s zomers tussen 11 uur en 15 uur, en in de lente en de herfst op dagen met felle zon. Onder een boom zitten of een petje dragen is niet genoeg, want uv-straling weerkaatst ook op het water of de grond.’

Op termijn ontneemt een overdosis uv-licht het zicht, bevestigen Vlaamse experts. Peter Van Bladel, secretaris-generaal van de Beroepsvereniging van Belgische Oogheelkundigen, geeft oud-kolonialen als voorbeeld. ‘Door onvoldoende oogbescherming en de hogere uv-index in Afrika hebben velen vroegtijdig cataract gekregen. Niet na hun 70e, zoals normaal, maar eerder op 60 of 65. ‘

Net zoals de huid bevatten onze ogen pigment. Zwarten verdragen uv-stralen beter dan blanken, blauwe ogen zijn zongevoeliger dan bruine. Bij cataract of staar is de ooglens vertroebeld, door jarenlange uv-straling vergeeld zoals papier in de zon, tot je er uiteindelijk niet meer door ziet. ‘Iedereen die het geluk heeft om lang genoeg te leven, krijgt het vroeg of laat’, zegt oogarts Julie De Zaeytijd (UGent). ‘Maar met een operatie – door de ooglens te vervangen door een kunstlens – lossen we dat vrij eenvoudig op.’

Erger is LMD of leeftijdsgebonden maculadegeneratie, wat ongeveer 10 procent van onze 85-plussers treft, zegt De Zaeytijd. ‘Hoe meer je in je jonge jaren bent blootgesteld aan zonlicht, hoe groter de kans dat je op latere leeftijd LMD ontwikkelt.’ Slijtage aan het centrale deel van je netvlies geeft een zwart gat midden in je gezichtsveld.

‘Autorijden, lezen of je kleinkinderen herkennen is dan voorbij’, zegt Van Bladel. ‘Rondom zie je nog wat licht en donker en beweging, maar naar ervaring ben je vrijwel blind. Voorgoed.’

Gezond leven én een zonnebril opzetten verkleint het risico, zegt Van Bladel. Zodra zijn kleinkinderen buitenspelen in de zon, moeten ze ingesmeerd worden en een zonnebril dragen. Dokter De Zaeytijd is coulanter, met haar kinderen van tien, acht en zes. ”s Zomers in het zuiden of ’s winters in de sneeuw dragen ze er willens nillens één, maar hier thuis is het compromis vaak een pet of hoedje.’

Is een zonnebril dan minder belangrijk dan zonnecrème, die je aanbrengt om huidkanker te voorkomen? Slecht zien is ‘een veel voorkomende reden’ waarom niet-terminaal zieke ouderen om euthanasie vragen, werpt Van Bladel tegen. Maar net als netvlieskanker – waarvoor de zon volgens de American Cancer Society een ‘mogelijke maar niet definitief bewezen risicofactor’ is – maakt slechtziendheid à la limite minder doden dan huidkanker, nuanceert De Zaeytijd. ‘Om niet vroegtijdig bijziend te worden, hebben kinderen ook zonlicht nódig’, zegt ze. ‘Voor de ene aandoening werkt zonlicht beschermend, voor de andere is het funest. Kies daarom voor de gulden middenweg.’

Voor een ‘goede zonnebril’ doet niet zozeer de kleur of licht of donker er toe. Wat telt, is dat hij 100 procent uv-beschermend is. Dat wordt aangeduid met ‘Uv 400’ of ‘100% uv-filter’.