Factcheck: ’90 procent van de mensen heeft moeite om melk te verteren’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat lazen we onlangs in een gezondheidsartikel van Het Laatste Nieuws. Maar klopt dat wel?

’90 procent van de mensen heeft moeite om melk te verteren door de lactose (melksuiker) en de caseïne (melkproteïnen) die erin zitten’, lazen we onlangs in een rubriek van gezondheids- en yogaconsulente Goedele Leyssen in Het Laatste Nieuws. ‘Ben je gevoelig voor melk, dan kun je twee uur tot twee dagen nadat je melk gedronken hebt of een boterham met kaas hebt gegeten (vage) klachten krijgen: buikpijn, oorontsteking, loopneus, een vermoeid gevoel…’ Als alternatieve bron van calcium prijst ze groene bladgroenten aan, als ontbijttip bijvoorbeeld koemelkvrije kokosyoghurt.

Verteren negen op de tien mensen moeilijk melk? Zo veel?

‘Ik wil me niet in de frontlinie gooien om iedereen melk te doen afzweren’, sust Leyssen aan de telefoon. ‘Ik wil er wel over doen nadenken.’ Het lichaam van jonge kinderen maakt het enzym lactase aan, wat nodig is om lactose – melksuiker – te kunnen afbreken, verduidelijkt Leyssen. ‘Als we ouder worden, maken we dat enzym evenwel niet of nauwelijks meer aan en dat leidt tot verteringsproblemen. Dat is de achterliggende gedachte bij “90 procent van de mensen kan het niet verteren.”‘

Het aandeel Belgen dat moeite heeft met melk, ligt volgens een recente metastudie op 15 procent.

Twee professoren voedingsleer bevestigen die gedachte. ‘Om lactose te splitsen – in glucose en galactose – heb je inderdaad lactase nodig’, zegt Patrick Mullie (VUBrussel). ‘Krijg je lactose niet gesplitst, dan is de molecule te groot om in het bloed op te nemen. De lactose blijft dan in de darmen waardoor je krampen krijgt, diarree, of andere problemen.’

Omdat lactose in moedermelk zit, zijn zuigelingen erop voorzien, vult Christophe Matthys (KU Leuven) aan. ‘Maar vanaf ons eerste levensjaar verliezen we langzaamaan de hoeveelheden lactase die we aanmaakten als baby. Volwassenen halen nog maar 10 procent van dat neonatale niveau. Maar dat betekent níét dat we daarom allemaal last hebben om melk te verteren.’

Heeft ’90 procent van de mensen’ dat wel? ‘In België en bij uitbreiding West-Europa ligt dat cijfer veel lager’, zegt Patrick Mullie, ‘omdat wij, in tegenstelling tot veel mensen in Azië en Afrika, ook als volwassene melk zijn blijven drinken en dus lactose zijn blijven splitsen.’

Het aandeel Belgen dat er moeite mee heeft, ligt volgens een recente metastudie in The Lancet (2017) op 15 procent. In de VS gaat het om ruim een op de drie (36 procent), in Denemarken om minder dan een op de tien (4 procent). Lactosemalabsorptie is niettemin ‘wijdverspreid’ bij ‘ongeveer twee derde (75 procent, nvdr) van de wereldbevolking’, concluderen Christian Løvold Storhaug en collega’s.

Ook ‘de caseïne (melkproteïnen)’ maakt melk moeilijk verteerbaar, schreef Leyssen in de krant. Kan die de resterende procenten verklaren?

‘Caseïne is geen probleem,’ zegt Mullie, ‘behalve bij koemelkallergie’. Die komt volgens de Belgische website gezondheid.be in Europa slechts voor bij 1 procent van de kinderen en 0,5 procent van de volwassenen.

Of melk gezond is blijft wetenschappelijk omstreden. In de omgekeerde voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven staat melk in de lichtgroene zone, bij kip en vis. ‘Melk bevat nuttige voedingsstoffen zoals calcium en vitaminen B2 en B12’, zegt stafmedewerker Anke van den Brand. ‘Ze verdient een plaats in een gezond voedingspatroon, dat verhoudingsgewijs meer plantaardige dan dierlijke producten bevat. Hou het bij drie melkproducten – zoals ook yogurt of kaas – per dag.’