Experts maken zich grote zorgen over antibioticaresistentie 

Het Europese Plotkin Instituut voor Vaccinologie (EPIV-ULB) vraagt onmiddellijke actie tegen antibioticaresistentie. Dat heeft het instituut maandag gemeld op een persconferentie ter gelegenheid van de week van de antibioticaresistentie.

Antimicrobiële resistentie (AMR) of antibioticaresistentie is volgens het instituut een van grootste gezondheidsbedreigingen van deze eeuw, omdat er steeds meer ziektekiemen resistent worden tegen allerlei antibiotica. Ook is AMR verantwoordelijk voor 1,27 miljoen sterfgevallen per jaar wereldwijd. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO zal AMR meer doden veroorzaken dan kanker tegen 2050, als er niet snel maatregelen genomen worden. 

Het instituut kaart het belang van vaccins aan in de strijd tegen antimicrobiële resistentie (AMR). Vaccinatie kan een preventieve oplossing zijn om de verspreiding van resistente ziektekiemen tegen te gaan. Zo kunnen ziekten als pneumonie of pneumokokkenmeningitis voorkomen worden, waardoor het antibioticagebruik als behandeling van die ziekten vermindert. Ook wordt de overdracht van resistente ziektekiemen vertraagd, omdat de groepsimmuniteit die ontstaat door vaccinatie de circulatie in de bevolking beperkt. 

‘Antibiotica zijn op een te grote schaal aanwezig in het hele ecosysteem, door het gebruik in ziekenhuizen, in de vleesindustrie en door huisdokters die het te vaak voorschrijven’, aldus microbioloog Marie Hallin. ‘Dat baart onze grote zorgen. Daarom vragen we vandaag meer aandacht voor deze wereldwijde bedreiging. Het lijkt onlogisch om vaccins tegen virale infecties in te zetten bij antibioticaresistentie, maar we zien dat in een op de drie gevallen antibiotica onterecht wordt gegeven bij virale infecties. En ook: als mensen beschermd zijn tegen een virale infectie door een vaccin is de kans kleiner dat de virale infectie nog leidt tot een bacteriële infectie.’

‘Het verband tussen vaccins en antibioticaresistentie is niet zo bekend’, zegt hoofd van onderzoek en ontwikkeling van farmabedrijf GSK Jamila Lahoued. ‘Als er meer kennis over komt bij de bredere bevolking, kan dat een deel van de oplossing zijn. ‘Mensen staan niet te springen om vaccins te nemen, omdat ze geen resultaat tonen op korte termijn. Maar hun effectiviteit op lange termijn is cruciaal’, aldus directeur van het EPIV-ULB Arnaud Marchant. ‘Vooral in kwetsbare populaties, zoals ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem, kunnen vaccins nog veel vooruitgang boeken.’ ‘Huisdokters geven te vaak antibiotica aan kleine kinderen, omdat ze geen risico willen nemen, wat begrijpelijk is. Maar op grote schaal zorgt dat wel voor problemen’, zegt dokter Pierre Smeesters (HUB). 

Concreet vraagt het instituut zes actiepunten in België. Zo moet de vaccinatiegraad voor aanbevolen vaccins verhoogd worden om de verspreiding van bepaalde resistentie ziektekiemen te voorkomen. Ook is het instituut voorstander voor innovatie en ontwikkeling van nieuwe vaccins, het verbeteren van de informatieverzameling over epidemiologische gegevens en een betere bewustwording bij de bevolking om twijfels rond vaccinatie tegen te gaan. 

Daarnaast moet er een betere opleiding van zorgprofessionals komen, zodat het gebruik van antibiotica ontmoedigd wordt. Tot slot vraagt EPIV-ULB om meer financiering voor studies om onvolledige data over de impact van AMR aan te vullen.