Hoewel er een licht effect is bij onder andere chronische pijn en spasticiteit, bestaat er onvoldoende bewijs voor het gebruik van medicinale cannabis bij heel wat aandoeningen, zegt het Europees waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving. ‘Meer uitgebreide en langdurige studies zijn nodig.’
Het is nog steeds een controversieel en uitdagend thema in het Europese en internationale politieke debat: het legaliseren van medicinale cannabis. Zowel de publieke als de politieke opinies lopen danig uiteen en de emoties lopen soms hoog op.
Het Europees waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (EWDD) in Lissabon heeft daarom voor het eerst een meta-analyse uitgevoerd op de bewijsvoering rond het therapeutische nut van cannabis en cannabinoïden.
Het 48 pagina’s tellende rapport komt niets te vroeg. Steeds meer Europese landen ontwikkelden de voorbije 20 jaar – vaak onder druk van de patiënt – in een snel tempo een beleid en procedures op het vlak van medicinale cannabis. In 16 Europese landen, waaronder Duitsland en Nederland, mag cannabis ondertussen verkocht worden in de apotheek. Andere EU-landen overwegen ??het medische gebruik van cannabis of cannabinoïden toe te laten.
Hoe zit het in België?
Voorlopig is enkel de neusspray ‘Sativex’ legaal in België verkrijgbaar. Het wordt toegepast bij MS-patiënten met zware spasmen. Maar ook in ons land is er verandering op komst. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) bereidt een Koninklijk Besluit voor om de productie van medicinale cannabis toe te laten zodat het op grotere schaal kan worden geteeld. Over de precieze inhoud van het KB waaraan het werkt, wil het kabinet van minister De Block nog niet communiceren – ‘gezien de gevoeligheid van het thema’. Van één ding gaat het wel uit: de wetswijziging zou er komen voor het einde van deze regeerperiode in 2019.
Maar wat de aanpak betreft, bestaan er aanzienlijke verschillen tussen de landen, zowel op het vlak van de toegestane producten als het wettelijk kader voor de verstrekking ervan. Het ‘medisch gebruik van cannabis en cannabinoïden’ kan immers verwijzen naar een verscheidenheid aan producten en preparaten die verschillende actieve ingrediënten bevatten en die op verschillende manieren kunnen worden toegediend.
Van zwak tot onvoldoende
Een van de door patiënten meest geciteerde redenen voor het gebruik van medicinale cannabis is de behandeling van chronische pijn, zoals neuropathische pijn, artritis, lage rugpijn, nek- en schouderpijn en hoofdpijn. Een review van klinische studies naar de effecten van cannabis op deze pijnen toont aan dat er een ‘klein (maar statistisch significant) effect is in vergelijking met een placebo’.
Ook bij spasticiteit vanwege multiple sclerosis (MS) en epilepsie bij kinderen is er een ‘matig’ effect.
Het bewijs dat cannabis verlichting brengt voor patiënten met misselijkheid bij kankertherapieën of als eetluststimulans bij aidspatiënten is dan weer ‘zwak’.
Ook andere mogelijkheden voor het geneeskundige gebruik van cannabis werden door het EWDD gereviewd, zoals posttraumatische stress, slaap- en angststoornissen, depressie, neurodegeneratieve ziekte en inflammatoire darmziektes. Daar was het bewijsmateriaal ‘onvoldoende’ wegens te weinig klinische studies, al zou er voor bepaalde aandoeningen, zoals slaapproblemen, wel een klein effect zijn op korte termijn.
Ook de werking van cannabis in de palliatieve zorg bij kankerpatiënten is nog niet volledig onderzocht om conclusies te kunnen trekken, aldus het EWDD.
Risico’s
Het rapport behandelt ook de risico’s van het gebruik van cannabis. Over het algemeen zijn de bijwerkingen gelijkaardig aan andere vaak gebruikte medicijnen: duizeligheid, droge mond, desoriëntatie, misselijkheid, euforie, verwardheid en slaperigheid. Ernstige bijwerkingen zijn zeldzaam.
Over de risico’s op langere termijn zijn er volgens het rapport minder aanwijzingen, maar de tot nu toe bekende bijwerkingen zijn vergelijkbaar met de risico’s op korte termijn. Het is mogelijk dat sommige bijwerkingen die bij langetermijngebruikers van recreatieve cannabis voorkomen, ook van toepassing zijn bij langetermijngebruikers van medicinale cannabis, maar daarvoor is meer onderzoek nodig.
‘Het bewijsmateriaal voor het medische gebruik van cannabis evolueert snel, maar is vandaag nog beperkt en gefragmenteerd’, besluit het rapport. Volgens het EWDD is er daarom behoefte aan breder en meer gestructureerd klinisch onderzoek om een gefundeerd politiek debat in de EU over dit onderwerp te kunnen aangaan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
