Stressreacties na een traumatische ervaring zijn heel normaal. Maar wat als ze na verloop van tijd niet spontaan uitdoven?
Bij een traumatische ervaring denkt je lichaam maar aan 1 ding: overleven. Een adrenalineboost brengt je in opperste paraatheid. Om te vechten of te vluchten. Maar wat als geen van beide opties haalbaar is? Zoals wanneer je niet opgewassen bent tegen je tegenstander. Of wanneer je in een autowrak vastzit. ‘Dan beschermt je lichaam zich door te ‘bevriezen’, door in een staat van verlamming of verdoving te geraken, of te blokkeren’, vertelt Erik de Soir, coördinator wetenschappelijk onderzoek en docent crisispsychologie voor Defensie, en een psychotraumatherapeut met een eigen praktijk. ‘Zo kun je psychisch afstand nemen van sensaties die uitermate pijnlijk of overweldigend zijn. Maar door die ‘dissociatie’ worden de sensaties op een dusdanige manier in je brein opgeslagen dat je er later niet meer bewust bij kunt. Daardoor verglijd je in een toestand van algemeen onbehagen en krijg je te kampen met depressieve en angstige gevoelens en allerlei lichamelijke klachten.’
Om de traumatische ervaring te verwerken moet je ze integreren: bewust op je levenslijn plaatsen. ‘Je moet ze dus terug naar het hier en nu brengen, en voluit beseffen wat je hebt meegemaakt’, verduidelijkt De Soir. Sommigen slagen daar na verloop van tijd spontaan in, waarna hun stressreacties uitdoven. Anderen blijven last hebben van herbelevingen: door een geluid, geur of lichaamssensatie die aan de traumatische ervaring kan worden gelinkt, staan ze er weer met beide voeten in. Ze blijven actief alles vermijden wat hen aan de gebeurtenis doet denken. Blijven kampen met negatieve gevoelens en gedachten. En blijven overdreven waakzaam en prikkelbaar. Houden die stressreacties langer dan een maand aan en verstoren ze het dagelijks functioneren, dan spreken experts van een posttraumatische stressstoornis, afgekort als PTSS.
Gespecialiseerde hulp
Het ene trauma is uiteraard het andere niet. Sommige mensen valt een eenmalige traumatisering te beurt, zoals bij een ongeval, een aanslag of een natuurramp. Anderen worden herhaaldelijk, en in het ergste geval al op jonge leeftijd, beproefd, zoals bij seksueel misbruik. Maar altijd geldt: slaag je er niet in een traumatische ervaring zelf of met de hulp van je omgeving te verwerken, aarzel dan niet om professionele hulp te zoeken. ‘Kies wel zorgvuldig je therapeut’, adviseert De Soir. ‘De meeste universiteiten in ons land bieden aan psychotherapeuten, psychologen en psychiaters een opleiding tot psychotraumatherapeut aan. En de interesse voor die opleidingen is, vooral sinds de terreuraanslagen in Brussel, gegroeid. Maar in tegenstelling tot in Nederland bijvoorbeeld is in ons land de titel psychotraumatherapeut nog niet erkend en dus ook nog niet verplicht gekoppeld aan een opleiding. En zo gebeurt het dat mensen soms therapieën ondergaan die niet wetenschappelijk bewezen doeltreffend zijn. Of erger, dat ze door een diagnostische en therapeutische dwaling nog bijkomend getraumatiseerd geraken.’
Een traumabehandeling is een intens, gestructureerd, fasegericht proces. De Soir verduidelijkt: ‘Als je gestabiliseerd bent en je meest intense symptomen wat zijn afgenomen, bewerkt de therapeut je traumagerelateerde herinneringen. Hij stelt je er gradueel aan bloot, om er in een cognitieve gedragstherapie mee aan de slag te gaan. Voor die graduele blootstelling zijn er 2 wetenschappelijk onderbouwde technieken: ‘eye movement desensitization and reprocessing’, afgekort als EMDR, en hypnose.” (*)
Heisa rond hypnose
Alleen een erkende EMDR-therapeut mag EMDR toepassen. En alleen psychiaters, psychologen en psychotherapeuten kunnen die erkenning verwerven. De titel hypnotherapeut is in ons land nog niet erkend. ‘Ook leken zonder enige wetenschappelijke opleiding werpen zich op als hypnotherapeut’, vertelt De Soir. ‘Sommigen beweren zelfs dat ze je in 2 tot 3 sessies van je trauma kunnen afhelpen. Wat volkomen uit de lucht gegrepen is, omdat hypnose op zich geen traumabehandeling is. Hypnose is maar zinvol in de schoot van een cognitieve gedragstherapie bij een psychotherapeut, psycholoog of psychiater. Want in die context is het een nuttig en empirisch beproefd instrument, voor de graduele blootstelling aan traumagerelateerde herinneringen.”
‘Ook meditatie- en relaxatietechnieken helpen getraumatiseerde mensen vooruit”, besluit De Soir. ‘Het komt er dus op aan voor iedere persoon de meest aangewezen combinatie en afwisseling van technieken en instrumenten in te zetten. Dan krijgen de meeste mensen hun trauma alsnog verwerkt en kunnen ze uiteindelijk het leven weer als vol, aangenaam en veilig ervaren.’
Getuigenis van Hanne: ‘Ik liep weer voor mijn leven’
Hanne Blockx beleefde afgelopen zomer een aardbeving in Indonesië. De overrompelende gebeurtenis blijft haar achtervolgen.
Op 5 augustus 2018, omstreeks kwart voor acht, bestellen backpackers Hanne (29) en An (32) een dessertje in een bar op het paradijselijke Indonesische eiland Gili Air. Plots valt de verlichting uit en nadert vanuit de verte een vreemd geluid als van een achtbaan, waarop de aarde heftig begint te daveren.
De vriendinnen komen ongedeerd uit de aardbeving, maar worden verteerd door de ravage, de chaos en het menselijke leed rond hen. Niet veel later volgen nog een nabeving én een tsunami-alarm. In shock weten Hanne en An zich ’s anderendaags op een van de overvolle boten naar Lombok te hijsen, terwijl ze getuige zijn van taferelen als in de film Titanic. Nog altijd zijn ze hyperalert. Eten ze niet. En slapen ze niet. Tot ze 3 dagen en talloze nabevingen later met een vliegtuig aan de plek des onheils kunnen ontsnappen. Fysiek dan toch. Want in de dagen en weken erna staan ze er geregeld weer met beide voeten in.
‘Die herbelevingen zijn vreselijk’, getuigt Hanne. ‘Ik had mijn eerste bij een tussenstop in Singapore. Toen ik in Starbucks de dessertjes zag, werd ik teruggeworpen naar de bar waar alle leed begon. Ik ben ingestort en ben onbedaarlijk beginnen te huilen.’ Maar er volgden nog gelijksoortige incidenten. ‘Zoals terug thuis, op een tuinfeestje bij familie. Een stevige rukwind onder een parasol was voor mij de trigger om het op een lopen te zetten. Mijn neef, die me achterna kwam, kon me niet inhalen, want ik liep weer voor mijn leven. Tot ik op een open vlakte kwam en me weer veilig waande. Pas dan besefte ik dat ik weer een herbeleving had gehad.’
Hanne kampt nog altijd met herbelevingen in nachtmerries. ‘Maar ik houd de moed erin’, glimlacht ze. ‘Ik ben wel sneller moe, emotioneel en prikkelbaar, maar gelukkig heeft mijn omgeving daar veel begrip voor. Om te verwerken wat ik beleefd heb, probeer ik zo veel mogelijk weer voeling te krijgen met de natuur. Maar dat brengt me voortdurend in een tweestrijd. Spontaan ga ik de confrontatie liever uit de weg, terwijl ik mezelf voldoende moet uitdagen en moeilijke emoties moet toelaten, om uiteindelijk meer innerlijke rust te vinden. Het is dus nog wat zoeken naar een goed evenwicht. Maar ik wil er graag in geloven dat professionele hulp mee het verschil kan maken en dat ik hier sterker uit kom.’
Lees ook: Hoe groot is de macht van de therapeut?
(*) Praktische info over EMDR en hypnose: www.emdr-belgium.be en www.vhyp.be.
Getuigenis van Hanne: ‘Ik liep weer voor mijn leven’
Hanne Blockx beleefde afgelopen zomer een aardbeving in Indonesië. De overrompelende gebeurtenis blijft haar achtervolgen.
Op 5 augustus 2018, omstreeks kwart voor acht, bestellen backpackers Hanne (29) en An (32) een dessertje in een bar op het paradijselijke Indonesische eiland Gili Air. Plots valt de verlichting uit en nadert vanuit de verte een vreemd geluid als van een achtbaan, waarop de aarde heftig begint te daveren.
De vriendinnen komen ongedeerd uit de aardbeving, maar worden verteerd door de ravage, de chaos en het menselijke leed rond hen. Niet veel later volgen nog een nabeving én een tsunami-alarm. In shock weten Hanne en An zich ’s anderendaags op een van de overvolle boten naar Lombok te hijsen, terwijl ze getuige zijn van taferelen als in de film Titanic. Nog altijd zijn ze hyperalert. Eten ze niet. En slapen ze niet. Tot ze 3 dagen en talloze nabevingen later met een vliegtuig aan de plek des onheils kunnen ontsnappen. Fysiek dan toch. Want in de dagen en weken erna staan ze er geregeld weer met beide voeten in.
‘Die herbelevingen zijn vreselijk’, getuigt Hanne. ‘Ik had mijn eerste bij een tussenstop in Singapore. Toen ik in Starbucks de dessertjes zag, werd ik teruggeworpen naar de bar waar alle leed begon. Ik ben ingestort en ben onbedaarlijk beginnen te huilen.’ Maar er volgden nog gelijksoortige incidenten. ‘Zoals terug thuis, op een tuinfeestje bij familie. Een stevige rukwind onder een parasol was voor mij de trigger om het op een lopen te zetten. Mijn neef, die me achterna kwam, kon me niet inhalen, want ik liep weer voor mijn leven. Tot ik op een open vlakte kwam en me weer veilig waande. Pas dan besefte ik dat ik weer een herbeleving had gehad.’
Hanne kampt nog altijd met herbelevingen in nachtmerries. ‘Maar ik houd de moed erin’, glimlacht ze. ‘Ik ben wel sneller moe, emotioneel en prikkelbaar, maar gelukkig heeft mijn omgeving daar veel begrip voor. Om te verwerken wat ik beleefd heb, probeer ik zo veel mogelijk weer voeling te krijgen met de natuur. Maar dat brengt me voortdurend in een tweestrijd. Spontaan ga ik de confrontatie liever uit de weg, terwijl ik mezelf voldoende moet uitdagen en moeilijke emoties moet toelaten, om uiteindelijk meer innerlijke rust te vinden. Het is dus nog wat zoeken naar een goed evenwicht. Maar ik wil er graag in geloven dat professionele hulp mee het verschil kan maken en dat ik hier sterker uit kom.’
Getuigenis van Hanne: ‘Ik liep weer voor mijn leven’
Hanne Blockx beleefde afgelopen zomer een aardbeving in Indonesië. De overrompelende gebeurtenis blijft haar achtervolgen.
Op 5 augustus 2018, omstreeks kwart voor acht, bestellen backpackers Hanne (29) en An (32) een dessertje in een bar op het paradijselijke Indonesische eiland Gili Air. Plots valt de verlichting uit en nadert vanuit de verte een vreemd geluid als van een achtbaan, waarop de aarde heftig begint te daveren.
De vriendinnen komen ongedeerd uit de aardbeving, maar worden verteerd door de ravage, de chaos en het menselijke leed rond hen. Niet veel later volgen nog een nabeving én een tsunami-alarm. In shock weten Hanne en An zich ’s anderendaags op een van de overvolle boten naar Lombok te hijsen, terwijl ze getuige zijn van taferelen als in de film Titanic. Nog altijd zijn ze hyperalert. Eten ze niet. En slapen ze niet. Tot ze 3 dagen en talloze nabevingen later met een vliegtuig aan de plek des onheils kunnen ontsnappen. Fysiek dan toch. Want in de dagen en weken erna staan ze er geregeld weer met beide voeten in.
‘Die herbelevingen zijn vreselijk’, getuigt Hanne. ‘Ik had mijn eerste bij een tussenstop in Singapore. Toen ik in Starbucks de dessertjes zag, werd ik teruggeworpen naar de bar waar alle leed begon. Ik ben ingestort en ben onbedaarlijk beginnen te huilen.’ Maar er volgden nog gelijksoortige incidenten. ‘Zoals terug thuis, op een tuinfeestje bij familie. Een stevige rukwind onder een parasol was voor mij de trigger om het op een lopen te zetten. Mijn neef, die me achterna kwam, kon me niet inhalen, want ik liep weer voor mijn leven. Tot ik op een open vlakte kwam en me weer veilig waande. Pas dan besefte ik dat ik weer een herbeleving had gehad.’
Hanne kampt nog altijd met herbelevingen in nachtmerries. ‘Maar ik houd de moed erin’, glimlacht ze. ‘Ik ben wel sneller moe, emotioneel en prikkelbaar, maar gelukkig heeft mijn omgeving daar veel begrip voor. Om te verwerken wat ik beleefd heb, probeer ik zo veel mogelijk weer voeling te krijgen met de natuur. Maar dat brengt me voortdurend in een tweestrijd. Spontaan ga ik de confrontatie liever uit de weg, terwijl ik mezelf voldoende moet uitdagen en moeilijke emoties moet toelaten, om uiteindelijk meer innerlijke rust te vinden. Het is dus nog wat zoeken naar een goed evenwicht. Maar ik wil er graag in geloven dat professionele hulp mee het verschil kan maken en dat ik hier sterker uit kom.’
Getuigenis van Hanne: ‘Ik liep weer voor mijn leven’
Hanne Blockx beleefde afgelopen zomer een aardbeving in Indonesië. De overrompelende gebeurtenis blijft haar achtervolgen.
Op 5 augustus 2018, omstreeks kwart voor acht, bestellen backpackers Hanne (29) en An (32) een dessertje in een bar op het paradijselijke Indonesische eiland Gili Air. Plots valt de verlichting uit en nadert vanuit de verte een vreemd geluid als van een achtbaan, waarop de aarde heftig begint te daveren.
De vriendinnen komen ongedeerd uit de aardbeving, maar worden verteerd door de ravage, de chaos en het menselijke leed rond hen. Niet veel later volgen nog een nabeving én een tsunami-alarm. In shock weten Hanne en An zich ’s anderendaags op een van de overvolle boten naar Lombok te hijsen, terwijl ze getuige zijn van taferelen als in de film Titanic. Nog altijd zijn ze hyperalert. Eten ze niet. En slapen ze niet. Tot ze 3 dagen en talloze nabevingen later met een vliegtuig aan de plek des onheils kunnen ontsnappen. Fysiek dan toch. Want in de dagen en weken erna staan ze er geregeld weer met beide voeten in.
‘Die herbelevingen zijn vreselijk’, getuigt Hanne. ‘Ik had mijn eerste bij een tussenstop in Singapore. Toen ik in Starbucks de dessertjes zag, werd ik teruggeworpen naar de bar waar alle leed begon. Ik ben ingestort en ben onbedaarlijk beginnen te huilen.’ Maar er volgden nog gelijksoortige incidenten. ‘Zoals terug thuis, op een tuinfeestje bij familie. Een stevige rukwind onder een parasol was voor mij de trigger om het op een lopen te zetten. Mijn neef, die me achterna kwam, kon me niet inhalen, want ik liep weer voor mijn leven. Tot ik op een open vlakte kwam en me weer veilig waande. Pas dan besefte ik dat ik weer een herbeleving had gehad.’
Hanne kampt nog altijd met herbelevingen in nachtmerries. ‘Maar ik houd de moed erin’, glimlacht ze. ‘Ik ben wel sneller moe, emotioneel en prikkelbaar, maar gelukkig heeft mijn omgeving daar veel begrip voor. Om te verwerken wat ik beleefd heb, probeer ik zo veel mogelijk weer voeling te krijgen met de natuur. Maar dat brengt me voortdurend in een tweestrijd. Spontaan ga ik de confrontatie liever uit de weg, terwijl ik mezelf voldoende moet uitdagen en moeilijke emoties moet toelaten, om uiteindelijk meer innerlijke rust te vinden. Het is dus nog wat zoeken naar een goed evenwicht. Maar ik wil er graag in geloven dat professionele hulp mee het verschil kan maken en dat ik hier sterker uit kom.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier