‘Kerken lopen leeg, yogazalen vol’, luidt het mantra. Yoga wordt vandaag overladen met alle mogelijke positieve gezondheidsclaims van de wereld. Yogi Joachim Meire houdt ons met beide voeten op de grond en onderscheidt mythe van waarheid.
Nog nooit hebben zoveel mensen over de hele wereld yoga beoefend als vandaag. Vooral tijdens de coronacrisis zocht men via allerlei digitale wegen een toevlucht in de yoga om emotioneel een uitweg te zoeken of om op zoek te gaan naar zingeving.
De Indiase premier Narendra Modi raadt yoga zelfs aan als ‘beschermingsschild’ tegen het coronavirus. ‘We weten allemaal dat tot nu toe niemand in de wereld erin geslaagd is een vaccin te ontwikkelen tegen covid-19 of tegen het coronavirus’, zei de Indiase leider in een video naar aanleiding van de Internationale Yogadag. ‘Daarom kan momenteel alleen een sterke immuniteit als beschermend schild werken (…) Yoga is een trouwe vriend bij het opbouwen van dit beschermingsschild’.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Dankzij yoga daalt het stresshormoon cortisol wat een lagere bloeddruk en hartritme, een betere vertering en een sterker immuunsysteem met zich meebrengt. Maar welke voordelen hebben die gekke poses nog meer voor lichaam en geest?
Yogadocent Joachim Meire putte uit zijn rijke ervaring om het 5.000 jaar oude fenomeen grondig door te lichten in het onlangs verschenen No-nonsense yogaboek, waarin hij het heeft over de geschiedenis, de rituelen, de link met ons dagelijkse leven en zelfs de hedendaagse ‘geile’ goeroes.
Meire is niet verrast dat yoga vandaag zo populair is. ‘Er zijn genoeg symptomen die aantonen dat we op een andere manier naar onszelf en naar de wereld rondom ons moeten kijken’, schrijft hij. ‘Depressie, burn-out, blessures, zelfmoord,… We snakken naar een manier van leven die minder lijden met zich meebrengt op fysisch, mentaal en spiritueel vlak. Yoga kan een antwoord bieden.’
Wat doet yoga?
Vooreerst is het belangrijk te beseffen dat yoga meer is dan enkel en alleen wat acrobatie op een trendy matje of gedachtenloos mantra’s nazeggen. Yoga gaat over verbinding maken met wie je echt bent.
Meire legt uit: ‘Het maakt je bewust van je fysieke patronen. Door ons zittend leven gebruiken we ons lijf tegenwoordig erg weinig en houden we tegelijk onbewust zoveel spanning vast dat het lichaam uit balans raakt. Vandaar ook al die fysieke ongemakken zoals rugpijn en hernia’s. Wie start met yoga wordt bewust van zijn lichaam en van bepaalde patronen die je vervolgens kan ombuigen naar fysiek helende patronen. Denk maar aan je dominante been dat steeds het gewicht draagt of de afhangende schouders tijdens de krijgerhouding. Met een lichaam in balans verklein je de kans op blessures als je sport en gun je jezelf meer lichaams- en bewegingsvrijheid naarmate je ouder wordt.’
Mythe : de posturale yoga die we vandaag kennen is duizenden jaren oud
Helaas is de oorsprong van de yoga die wij vandaag in zowel het Oosten als het Westen beoefenen niet zo romantisch als gedacht. De meeste yogahoudingen die we vandaag aannemen zijn maximaal anderhalve eeuw oud. Yoga werd in de jaren dertig namelijk sterk beïnvloed door een sportdiscipline uit het Westen van de Zweedse gymnastiek van Pehr Henrik Ling.
Maar yoga maakt je ook bewust van mentale en emotionele patronen. We hebben een mentaal beeld van hoe ons leven eruit zou moeten zien om gelukkig te zijn. Dan gaan we proberen om het leven te leiden dat met dat plaatje strookt. Negen op de tien keer lukt dat niet. Als je je bewust wordt van mentale patronen, kan je herkennen welke je voeden en welke je beperken. Yoga leert je dus bewust te worden en te filteren.
Mythe : tijdens yoga moet je je ego loslaten
In de moderne yoga bestaat een tendens om ons ego maar iets vies te vinden. Wanneer je je op je matje begeeft, zou je het moeten loslaten, overstijgen en egoloos door het leven zweven. Zo werkt het niet, zegt Meire. ‘Want wie je bent, dat is je ego. Alles wat je hebt meegemaakt, bepaalt hoe je naar de wereld kijkt. En is dat verkeerd? Neen. Wie ben je wanneer je geen ego meer hebt? Wat je als yogi wel leert, is om afstand te nemen. Vanuit een soort helikopterperspectief kijk je naar jezelf, zie je in welke richting je ego je stuurt en kan je je afvragen of dat wel de juiste is.’
Spiritualiteit
Naast contact met lichaam en geest, doet yoga – voor wie daar open voor staat – je ook beseffen van een groter geheel. Iets dat krachtiger is dan jezelf. Voor Meire is dat de definitie van “spiritualiteit”. ‘Het is de universele kracht van de natuur die je telkens opnieuw doet beseffen dat je in relatie staat met je omgeving, en met jezelf. Wanneer je spiritualiteit in die context definieert, kan je niets anders dan respect hebben voor alles en iedereen rond je. Wanneer je in gesprek gaat, luister je, heb je oor voor je gesprekspartner en ben je aanwezig in het nu. De kunst is om die nu-momenten te ervaren in wat je elke dag doet. Om de gewone dagen niet langer als een sleur ter ervaren maar de schoonheid in te zien. Als je op zo’n manier in het leven kan staan, wordt alles rijker en voller. Je hebt meer appreciatie en daardoor meer respect voor alles rondom je. ‘
Continue oefenen, maar zonder dogma’s
De reis naar binnen, patronen ombuigen en ook nog eens geconnecteerd zijn met een universele oerkracht… Het klinkt allemaal aanlokkelijk, maar voor een overstresste werknemer of een met slaaptekort worstelende moeder is dat niet evident. Het zijn net die mensen die volgens Meire het meeste nood hebben aan yoga. Hij legt daarom de nadruk op wilskracht, discipline, focus en de continue oefening, ook – en vooral – wanneer je door een periode van stress en angst gaat. ‘Door steeds opnieuw te oefenen, ga je patronen sterker maken. Je zou zelfs nieuwe neurale paden in je hersenen creëren, waardoor je met een andere bril naar de wereld en jezelf kijkt. Mensen die ruime tijd yoga beoefenen worden milder, zachter, misschien minder impulsief’, meent hij.
Mythe: tijdens yoga moet je je gedachten tot stilstand brengen
Yoga leert je om bij moeilijke poses gewoon in het moment en in de ervaring te gaan, met volle focus op je ademhaling. Dat is echter niet hetzelfde als je gedachten tot stilstand te brengen. Als je dat probeert te doen, ga je met jezelf een gevecht aan dat je altijd zal verliezen. Gedachten komen en gaan. We hebben er naar schatting wel 60.000 per dag. Wat yoga wel kan doen, is helpen om gedachten los te laten waardoor je bijvoorbeeld beter slaapt.
En zo gaat de bal vanzelf rollen. Omdat yogi’s communiceren met hun lichaam, staan ze bewuster in het leven. Ze zijn meer aanwezig in het hier en nu en leven vanuit een respect voor zichzelf en de omgeving. Vandaar dat ze, voor ze het goed en wel beseffen, een gezonde levensstijl aannemen.
Maar dat betekent volgens Meire dan weer niet dat we met dogma’s moeten leven zoals geen melk meer drinken, geen suikers meer eten, vegetarisch en biologisch eten. ‘Wanneer een yogastijl dogmatisch wordt, dan wordt ze ook sektarisch. Yoga is proberen een balans te vinden. Mensen die verkrampt gezond eten, zetten zo’n enge blik op zichzelf dat ze zich volledig afscheiden.’
Meire waarschuwt bovendien voor het gevaar van zich voortdurend stralend en goed te willen voelen. ‘Een mogelijke kritiek is dat de moderne yoga geen visie of onderliggende filosofie heeft. We beoefenen yoga omdat we ons goed willen voelen en lopen weg van “ons niet goed voelen”. Maar die momenten van tegenslagen, frustraties en angsten zijn allemaal onderdeel van de volledige menselijke ervaring.’
Myhte: yoga is authentiek
Meire stelt de vraag of de obsessie met authenticiteit überhaupt wel relevant is? Yoga is een levende entiteit die blijft evolueren en zich aanpast aan de tijdsgeest met kruisbestuiving tussen West en Oost. Onze maatschappij kan veel leren uit de oude yogafilosofie en in de andere richting evolueert yoga door westerse inzichten.
Hoe ver mag je gaan?
Dat yoga ons deugd doet, is ontegensprekelijk waar. Maar bij de claim dat het je lichaam geneest, plaats Meire een kanttekening, want het kan je lichaam ook heel wat schade toebrengen zoals hij zelf doorheen de jaren aan den lijve ondervond. Omdat hij in de beginjaren gecoacht werd door een te enthousiaste leraar en zelf niet naar zijn lichaam luisterde, nam hij poses aan die hij nog niet aankon. Vandaag zit Meire opgezadeld met zware onomkeerbare artrose in het grote teengewricht, waardoor hij zelfs niet meer in staat is om enkele basis yogahoudingen aan te nemen. Een andere onverantwoorde leraar veroorzaakte bij Meire een spierscheur in de hamstring en nog een andere deed hem in het ziekenhuis belanden.
Mythe: yoga is een complete workout
Yoga is strekken, rekken en buigen. Gespannen spieren moeten lengte krijgen en zwakke spieren moeten worden versterkt. Het is dus hard werken. Je benen omhoog brengen, je buikspieren opspannen. Het is zweten. Toch is yoga geen complete fysieke lichaamsbeoefening omdat het cardiovasculaire aspect ontbreekt. Er zijn yogastijlen die intens zijn en waarbij je meer dan genoeg calorieën verbrandt, maar als je echt voor hart en vaten wilt zorgen, vul je beter aan met een andere sport.
Toch neemt hij zijn leraars niets kwalijk. ‘Yoga is veel rijker dan enkel de asana’s (houdingen, nvdr.). Yoga leerde mij om het goede samen met het slechte te omarmen, om zowel licht als donker te aanvaarden. Yoga hielp me ook om creatieve oplossingen te vinden voor obstakels, om vloeiend door moeilijkheden heen te manoeuvreren. Ook deze keer’, aldus Meire.
Om te vermijden dat yoga ook voor jou tot het omgekeerde van een therapeutisch helend effect zou leiden, benadrukt Meire dat de houdingen op de juiste manier moeten worden beoefend. Anders neem je je ongezonde fysieke patronen mee op je yogamat en verstevig je ze nog. ‘Denk eraan dat je al die houdingen en bewegingen in normale situaties zelden of nooit maakt. De bewegingen die we dagelijks maken zijn erg beperkt. Tijdens yoga ga je bewegen als nooit tevoren.’
Een yogasessie moet je dus uit je comfortzone halen, maar respecteer daarbij de grenzen van je lichaam. ‘Wanneer je je grens bereikt hebt, respecteer die dan. Maar blijf in het gevoel van discomfort. Als je te gemakkelijke poses of varianten kiest en altijd binnen je comfortzone blijft, creëer je geen verandering. Niet fysiek en ook niet mentaal of emotioneel. Patronen doorbreken voelt altijd een beetje oncomfortabel’, besluit Meire.
Mythe: yoga veroorzaakt geen blessures
Omdat de meeste mensen door jarenlange eenzijdige of verkeerde lichaamshoudingen en repetitief dezelfde bewegingen een lichaam in disbalans hebben, kan er zelfs bij de meest eenvoudige poses – als je ze verkeerd uitvoert – ‘iets in je rug schieten’. Mensen die al schade aan de rug hebben, kunnen dus op termijn zelfs een hernia oplopen. Het is van groot belang dat de yogadocent waakt over een goede uitlijning van het lichaam.
“Het no-nonsense yogaboek” van Joachim Meire is verschenen bij Borgerhoff & Lamberigts en kost 22,99 euro. ISBN: 9789463930642
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
