Een goed metabolisme: hoe werkt dat eigenlijk?

Iemand die veel eet en weinig bijkomt, ‘een goed metabolisme’, klinkt het dan. Maar wat houdt dat juist in? En kunt u uw metabolisme versnellen door veel te sporten?

Het komt vaak voor, twee personen die even groot zijn en ongeveer evenveel eten. Toch komt de ene veel sneller bij dan de andere. Een traag metabolisme, klinkt het dan. Maar wat houdt dat metabolisme in? En kunt u uw stofwisseling zelf vertragen of versnellen? De Amerikaanse nieuwswebsite VOX verduidelijkt het een en ander.

1. Elke cel van het lichaam

Veel mensen praten over hun metabolisme alsof het een spier of orgaan is dat ze kunnen controleren of beïnvloeden, maar (helaas) is dat niet zo eenvoudig. Het metabolisme verwijst namelijk naar een reeks van chemische processen in elke cel van het lichaam, zodat calorieën die iemand eet worden omgezet in brandstof om in leven te blijven. Een metabolisme-cijfer geeft dus aan hoeveel calorieën u verbrandt terwijl u niets aan het doen bent. De belangrijkste organen – hersenen, lever, nieren en hart – staan in voor ongeveer de helft van de verbrande energie.

2. In rust

Er zijn drie manieren waarop het lichaam energie verbrandt. Ten eerste ‘in rust’ (basaal metabolisme), namelijk de energie die uw lichaam nodig heeft voor zijn dagelijks functioneren. Voorts de energie om voeding af te breken en tot slot door fysieke activiteiten.

Iets wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat het rust-metabolisme voor een groot deel zorgt dat de dagelijkse calorieën verbrandt worden. Sporten en andere lichamelijke activiteiten zorgen maar voor tien tot dertig procent van de verbranding. Het verteren van voedsel is goed voor 10 procent van het metabolisme. Dit verklaart waarom u door enkel te sporten slechts langzaam gewicht zal verliezen.

3. Verschillend van persoon tot persoon

Het metabolisme verschilt van persoon tot persoon, maar wetenschappers zijn er nog steeds niet uit waarom dat juist zo is. Zo kunnen twee personen met dezelfde grootte en gewicht heel uiteenlopende stofwisselingssystemen hebben. Al zijn er wel aanwijzingen die bepalen hoe snel iemands stofwisseling werkt. Onder meer de hoeveelheid van spieren versus vet, leeftijd en genetische factoren spelen mee. Ook het geslacht is belangrijk, zo verbranden vrouwen minder snel calorieën in vergelijking met mannen.

4. Leeftijd

Ook al bent u op uw zestigste nog erg fit en heeft u weinig vet en veel spieren, toch zal u op die leeftijd minder calorieën verbranden dan op uw twintigste. De afname van stofwisseling gebeurt erg gradueel , maar start wel al vanaf achttien jaar.

5. Metabolisme versnellen?

Hoewel sommige diëtisten en sportcoaches aanraden om het metabolisme te verhogen om zo sneller en meer gewicht te verliezen, is dat in de praktijk erg moeilijk. Er zijn enkele voedingsstoffen – zoals koffie en chili – die het basaal metabolisme een klein beetje versnellen, maar deze verandering is zo klein dat ze weinig impact zal hebben op gewichtsafname.

Meer spieren opbouwen, helpt al iets meer. Want de gouden regel is: hoe meer spieren en hoe minder vet, hoe hoger de stofwisselingsgraad. Spieren gebruiken namelijk meer energie in rust dan vet.

Toch zit er daar ook een addertje onder het gras, verduidelijkt said Michael Rosenbaum (Columbia Universiteit). ‘Hoe meer spieren je hebt en dus hoe sneller je metabolisme werkt, hoe groter de neiging is om meer te eten.’

Het metabolisme vernsnellen is dus moeilijk, vertragen daarentegen is eenvoudiger. Crashdiëten hebben de grootste impact op onze stofwisseling. Ook veel stilzitten, onvoldoende water drinken of te weinig nachtrust zorgen ervoor dat het metabolisme steeds trager werkt. (AVE)