Difterie dreigt opnieuw de kop op te steken, waarschuwen Cambridgewetenschappers. De relatief makkelijk te voorkomen infectie wordt resistenter tegen verschillende antibiotica en de vaccins dreigen minder effectief te worden.
Difterie is een zeer besmettelijke infectie die de neus, keel en soms de huid kan aantasten. Als de ziekte niet wordt behandeld, kan ze dodelijk zijn.
In grote delen van de wereld worden baby’s ingeënt tegen de infectie. In lage- en middeninkomenslanden veroorzaakt de ziekte nog steeds sporadische uitbraken in niet-gevaccineerde en gedeeltelijk gevaccineerde gemeenschappen.
De ziekte is nog niet helemaal verslagen, waarschuwt een nieuwe studie in het tijdschrift Nature Communications onder leiding van de Cambridge-universiteit. Wereldwijd neemt het aantal gevallen weer toe. In 2018 waren er 16.651 meldingen. Dat is meer dan het dubbele van het jaargemiddelde tussen 1996 en 2017.
De wetenschappers onderzochten het genoom van bacteriën over de hele wereld en construeerden zo een “genetische ‘stamboom”. Daaruit blijkt dat de bacterie C. diphtheriae al meer dan een eeuw in de menselijke populatie aanwezig is en zich over de hele wereld heeft verspreid naarmate de bevolking migreerde. De wetenschappers identificeerden achttien varianten van de ziekteverwekkende component, het zogenaamde “difterietoxine”. Dat is van belang, want het vaccin richt zich op die variant. ‘Dus alle genetische varianten die de structuur van het toxine veranderen, kunnen een invloed hebben op hoe effectief dat vaccin is’, zegt hoogleraar Gordon Dougan van het Cambridge Institute of Therapeutic Immunology and Infectious Disease (CITIID).
Resistentie
De wetenschappers ontdekten bovendien dat de resistentie van de bacterie tegen antibiotica elk decennium toenam. ‘Het C. diphtheriae-genoom is complex en ongelooflijk divers’, zegt hoofdonderzoeker Robert Will. ‘Het bouwt een resistentie op tegen antibiotica die niet eens klinisch gebruikt worden bij de behandeling van difterie. Er moeten dus nog andere factoren meespelen, zoals een asymptomatische infectie en de blootstelling aan allerlei antibiotica die bedoeld zijn voor de behandeling van andere ziekten.’
Volgens de onderzoekers speelt ook covid-19 een rol in de strijd tegen difterie. De pandemie hindert de vaccinatieschema’s voor kinderen en komt net op het moment dat het aantal gerapporteerde gevallen stijgt. ‘Het is belangrijker dan ooit om te begrijpen hoe difterie evolueert en zich verspreidt’, zegt Ankur Mutreja, die de studie leidde. ‘We mogen onze aandacht niet laten verslappen met difterie, anders lopen we het risico dat het weer een grote wereldwijde bedreiging wordt, mogelijk in een andere, beter aangepaste vorm.’
