Streptokokken, RSV, rhino,… Deze ziektekiemen maken forse inhaalbeweging na corona

Is onze weerstand verzwakt na corona? Of zijn traditionele  verkoudheidsvirussen gevaarlijker geworden?

Bent u ziek maar geeft uw coronatest een negatief resultaat aan? Dan hebt u wellicht een van de onderstaande virussen te pakken die momenteel welig circuleren in ons land.

Traditioneel gaat het zo: het verkoudheidsseizoen begint in september met verschillende types van rhinovirussen, vanaf oktober volgt RSV (het respiratoir syncytieel virus), dat vooral heel jonge kinderen treft, om vervolgens uit te komen bij influenza na nieuwjaar wanneer de scholen weer opengaan.

‘Tripledemie’

De voorbije twee jaar hebben we echter met maskers voor onze mond rondgelopen en dat bracht de traditionele eindejaarsvirussen behoorlijk van slag. Nu de maskers afgevallen zijn, zijn die virussen harder terug dan tevoren.

In de Verenigde Staten, waar griep, covid en RSV momenteel overheersen, spreekt men – met enige zin voor drama – van een ’tripledemie’. En met de feesten in het vooruitzicht zullen de besmettingen alleen maar toenemen. Wie de winter tegenwoordig virusvrij doorkomt, mag zich een uitzondering beschouwen.

Het is niet zo dat we door de voorzorgsmaatregelen tijdens corona intussen met z’n allen kasplantjes geworden zijn en ons immuunsysteem tijdelijk naar de vaantjes is. De tijd van de mondmaskers was veel te kort om het immuunsysteem van volwassenen te verzwakken, zeggen experts. Bovendien is onze immuniteit geen spier die je moet ’trainen’.

Meer zieken, dus meer ziekenhuisopnames

De traditionele verkoudheidsvirussen zijn ook niet noodzakelijker virulenter, maar omdat meer mensen tegelijk worden geveld door infecties liggen de afdelingen intensieve zorgen van de ziekenhuizen voller dan andere jaren, vooral met kleine kinderen, die iets zwakker zijn.

Bij kinderen die vlak voor de pandemie geboren zijn, is het immuunsysteem nog onvoldoende voorgeprogrammeerd. Dat doen kinderen doorgaans door virussen en bacteriën op te lopen tijdens het spelen met elkaar, wat de voorbije jaren minder gebeurde. Gelukkig kunnen kinderen die achterstand netjes vanzelf inhalen en hun immuunsysteem alsnog de komende maanden op punt zetten.

Welke virussen circuleren momenteel in België?

De stalen afgenomen binnen de huisartsen surveillance bij patiënten met griepklachten en andere tekens van acute luchtweginfectie waren de afgelopen weken vooral positief voor covid (SARS-CoV-2), RSV, rhinovirussen en het humaan metapneumovirus (HMPV), maar ook het aantal griepinfecties stijgt. Dat blijkt uit cijfers van Sciensano.

Respiratoir syncytieel virus (RSV)

Er is momenteel sprake van een RSV-epidemie bij jonge kinderen en zuigelingen. Verschillende pediatrische ziekenhuizen ni België, maar ook in Frankrijk en Duitsland, noemen het grote aantal jonge patiënten met het RS-virus zelfs ‘ongezien’. Maar toch zijn de cijfers voor RSV nog steeds lager dan in 2018-2019 en 2019-2020, de jaren voor de coronapandemie.

RSV treft vooral kleine kindjes en is meestal ongevaarlijk. Wanneer de infectie echter uitbreidt naar de onderste luchtwegen spreken we van bronchiolitis, bij uitbreiding naar de longen gaat het om een longontsteking. Er bestaat voorlopig nog altijd geen medicijn tegen RSV. Ook volwassenen, vooral kwetsbare ouderen, kunnen flink last hebben van RSV.

Metapneumovirus (HMPV)

HMPV is een ander typisch virus dat de luchtwegen van kinderen infecteert, maar ook ouderen en mensen met een verminderde weerstand. Het kan leiden tot ademhalingsmoeilijkheden.

Rhinovirus

Rhinovirussen zijn een groep van meer dan honderd virussen die de belangrijkste oorzaak zijn van een milde verkoudheid. Symptomen zijn keelpijn, spierpijn, een loopneus, een verstopte neus, niezen en hoesten. Er bestaat geen geneesmiddel.

Influenza (griep)

Influenza neemt deze winter sneller toe dan normaal. Het griepvirus is een virus dat elk jaar verandert, dus weerstand tegen influenza hebben we nooit. Tenzij u een griepvaccin genomen hebt. Dat kan trouwens nog steeds, want het griepvirus heeft in ons land zijn hoogtepunt nog niet bereikt. Het griepseizoen dreigt evenwel stevig te worden.

Streptokokken uit de A-groep

Streptokokkeninfecties worden niet veroorzaakt door een virus, maar door een bacterie. Ze zijn verantwoordelijk voor milde ziekten, zoals roodvonk en keelontsteking, en kunnen goed worden behandeld met antibiotica, maar in zeldzame gevallen kan dit tot ernstige complicaties leiden. Vaak gebeurt dat na een waterpokkeninfectie of griep. Dan gaat het om iGAS (invasieve streptokokkeninfectie groep A) die onder meer de luchtwegen aantast of tot bloedvergiftiging, meningitis en onderhuidse infecties kan leiden.

Opnieuw zijn vooral kinderen kwetsbaar. Omdat ook de bacterie een inhaalbeweging aan het maken is, zijn er meer kinderen ziek en dus ook meer ernstig zieken die in het ziekenhuis terecht komen. Het is dus niet zo dat de toename wordt veroorzaakt door een nieuwe variant van A-streptokokken. Ook antibioticaresistentie is waarschijnlijk niet de oorzaak. 

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de EU-gezondheidsautoriteit ECDC hebben opgeroepen tot waakzaamheid. Frankrijk, Ierland, Nederland, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk hebben een toename gemeld van het aantal gevallen van de ernstige vorm van de ziekte bij kinderen onder 10 jaar in 2022. Ook in België wordt momenteel een verhoogd aantal geregistreerd. In het VK en Nederland werden ook verschillende sterfgevallen in deze leeftijdsgroep gemeld die verband hielden met de streptokokkeninfecties. Dat is niet het geval in ons land.

En wat met het coronavirus?

Vergis u niet. Het coronavirus waart nog steeds in alle hevigheid rond. Nu zelfs meer dan ooit. Dat blijkt misschien niet uit de officiële coronatesten (mensen laten zich niet meer zo gretig testen in een testcentrum), maar het Leuvense Rega Instituut heeft onlangs de hoogste concentraties van het coronavirus in rioolwater teruggevonden sinds december 2020, het moment waarop de onderzoekers rioolwater zijn beginnen testen.

Uit officiële cijfers van Sciensano worden gemiddeld bijna1.500 mensen per dag met het coronavirus besmet. En er sterven gemiddeld 10 mensen per dag aan de gevolgen van een besmetting. Elke dag worden gemiddeld 126,3 mensen wegens covid-19 in het ziekenhuis opgenomen. In totaal liggen er nu 1.948 patiënten met of wegens covid-19 in de Belgische ziekenhuizen . Dat is het hoogste cijfer sinds 28 juli. Op de afdeling intensieve zorg gaat het om 81 coronapatiënten.