Dermatoloog Thomas Maselis: ‘Blijf weg van die zonnebank’

Een heel jaar zien we amper zonlicht, en tijdens onze vakantie ineens een overdosis, zegt dermatoloog Thomas Maselis. ‘Tel daarbij het gebruik van zonnebanken en de vergrijzing, en je krijgt een exponentiële stijging van het aantal melanomen.’

Hoe kun je de stijging van het aantal melanomen verklaren? Komt het door de sporadische blootstelling aan hoge doses UV, of door het gebruik van zonnebanken? (Kris Mendonck, Aartselaar )

Thomas Maselis: Het klopt dat het aantal melanomen exponentieel is toegenomen. In 1940 had je één kans op 1500 om in je leven een melanoom te krijgen, nu is dat één kans op 75. En we verwachten de komende twintig jaar nog een enorme stijging. Maar je kunt daar niet één oorzaak voor geven, het is een én-énverhaal. Ten eerste worden we allemaal ouder, waardoor meer kankers voorkomen. Daarnaast springen we anders om met UV-licht dan vijftig jaar geleden. We komen een heel jaar amper buiten, maar tijdens onze vakanties ineens zeer veel, met een melkwit vel. En ten slotte is er sinds de jaren zestig de hype van de zonnebanken, die zeer veel schade aanrichten. Intussen zijn er Europese regels over de lichtintensiteit van die zonnebanken, maar die is nog altijd even sterk als de zon op het middaguur in de tropen.

Wat zijn de voor- en nadelen van ‘alternatieve’ zonnecrèmes, op basis van zinkoxide en titaniumdioxide? (Raymond Heeren, Hasselt )

Maselis: In tegenstelling tot de chemische filters die je in de meeste zonneproducten vindt, zijn dat fysische filters. Zij weerkaatsen of absorberen het licht. Het voordeel is dat ze amper of niet geabsorbeerd worden door de huid, waardoor ze extra veilig zijn. En het zijn ook heel stabiele producten, die jarenlang perfect blijven werken.

Het nadeel is dat ze sneller worden weggespoeld door water en dat ze vlekken kunnen maken op je kleren.

Ik word 65 jaar en heb sinds enkele jaren vitiligo. Kun je dat met medicatie tegenhouden of mindert het vanzelf bij het ouder worden? Vooral mijn handen en penis vertonen zichtbare vlekken. (Patrick Hagens, Langdorp )

Maselis: Vitiligo is een auto-immuunziekte: je eigen afweersysteem valt per vergissing pigmentcellen aan. De zon heeft hier dus niets mee te maken. Maar het spijtige is natuurlijk dat de ‘opgeruimde’ cellen voorgoed weg zijn. Er zijn wel behandelingen waarbij die vlekken mogelijk opnieuw ingekleurd kunnen worden, al zijn de handen en de penis heel moeilijke zones. Gelukkig valt de ziekte soms na verloop van tijd stil, maar dat is moeilijk te voorspellen.

Wat is het verschil tussen twaalf minuten onder de zonnebank liggen en drie uur zonnebaden op het strand? Welke van de twee is het meest schadelijk? (Wilfried Bracke, Antwerpen )

Maselis: Dat is appelen met peren vergelijken. Er spelen zo veel factoren mee: hoe sterk zijn de lampen van de zonnebank, wat voor huidtype heb je, hoe intens is de zon op dat strand … Eén ding staat vast: het is allebei schadelijk. Wanneer onze huid bruint, is dat altijd een teken van DNA-schade. Een beetje schade kunnen we best aan, we hebben ten slotte zonlicht nodig om vitamine D op te slaan. Maar het mag nooit te veel zijn. Het ideale is dus om elke dag, jaar in jaar uit, een halfuurtje in het zonlicht te lopen. Op het strand liggen doe je liever kort, en bij voorkeur ’s ochtends of ’s avonds. En de zonnebank, daar blijf je sowieso beter weg. Die heeft geen enkel voordeel.

VRAAG VAN DE WEEK

Hoe groot is de rol van de beschermingsfactor in de zonnecrème? (Souliman El Khalfioui, Deurne)

Maselis: Die SPF-factor wordt wetenschappelijk bepaald. In een laboratorium worden proefpersonen blootgesteld aan UV-licht en wordt gemeten na hoeveel tijd zij roodheid vertonen: na 10 minuten bijvoorbeeld. Daarna worden ze ingesmeerd met het zonneproduct (2mg per vierkante centimeter, veel meer dan de gemiddelde consument smeert) en kijkt men hoelang het duurt. Is het na 100 minuten, dan heb je een factor 10. Na 200 minuten een factor 20, enzovoort. Al mag er nooit hoger dan 50+ worden gegaan. Let op: die SPF-factor gaat enkel over UVB-stralen, terwijl we intussen weten dat ook UVA-straling kankerverwekkend kan zijn. Kies dus best een product dat ook UVA-bescherming biedt. Ook dat wordt op de verpakking vermeld.