Wie psychologische steun nodig heeft maar niet naar een psycholoog kan of wil stappen, kan vandaag gewoon zijn toevlucht nemen tot sociale media. Want tussen alle selfies en semipoëtische clichés valt daar ook wat zielenheil te rapen.
‘Jij hebt zelf je eigen toverstafje om je realiteit te veranderen.’ Mocht u deze zomer door een moeilijke periode gaan, dan kunt u misschien eens door uw Instagram-account scrollen. Niet om u te vergapen aan gebruinde bikinilijven op tropische stranden – wie wordt daar nu vrolijk van? – maar wel om enkele Insta-wijsheden tot u te nemen. Oké, het citaat hierboven is misschien niet het beste voorbeeld. Het komt van de Nederlandse psychologe Saskia Geraerts, onder Instagram-fans bekend als @psycholoog-saskia. Zulke inspirational quotes – een vleugje slechte poëzie met een boodschap die vlot binnengaat – vindt u op het sociale medium bij de vleet, en ook therapeuten strooien er kwistig mee. Maar er zijn ook psychologen die Instagram gebruiken om uitgebreider op mentale problemen in te gaan. Vooral in de Verenigde Staten is dat een trend. Zo post de Amerikaanse psychologe Nicole LePera (@the.holistic.psychologist) lijstjes onder titels als ‘Signs you may carry trauma in the body’. En bij haar collega Nedra Glover Tawwab (@nedratawwab) vindt u bijvoorbeeld tips om te herstellen van een partner die u emotioneel heeft misbruikt.
Ook dichter bij huis zijn heel wat voorbeelden te vinden. Zo is er de Nederlandse kinderpsychologe Merel Nederend (@praktijkdeplek), die op Instagram de volgende boodschap plaatste: ‘Als ouders hoef je niet op één lijn te zitten: als je precies op één lijn zou zitten, had je maar één ouder nodig.’ Ze verwijst naar haar blog, waarin ze uitlegt hoe je als ouders huisregels kunt opstellen en samen een sterk team kunt vormen. Of neem de Vlaamse psychologe Nina Mouton, gespecialiseerd in gezinnen, relaties en ouderschap: zij plaatst regelmatig adviezen op Instagram, vaak met een link naar een van haar columns.
Dat kunnen we alleen maar toejuichen, vindt Koen Lowet, gedelegeerd bestuurder van de Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen. ‘Jammer genoeg zijn er nog altijd veel mensen die geen toegang hebben tot een psycholoog of psychotherapeut. Hoe groter het publiek dat we kunnen bereiken, hoe beter. Vooral preventie is belangrijk. En dat is wat deze “Instagramtherapeuten” doen: ze delen hun kennis over geestelijke gezondheid. Eigenlijk zouden nog veel meer psychologen dat voorbeeld moeten volgen.’
Geen reclame
Er zijn volgens Lowet wel een paar voorwaarden. ‘Ten eerste: hoe wordt die kennis gedeeld en door wie? Bij die quote hierboven – het “toverstafje” – heb ik mijn bedenkingen. Psychologen mogen niet vervallen in holle clichés, daarvan vind je er op Instagram al genoeg. Als je adviezen leest, moet je altijd nagaan wie ze verspreidt. Wat voor opleiding heeft die persoon bijvoorbeeld gehad? Zulke informatie zouden Instagramtherapeuten altijd moeten vermelden in hun account. Want helaas zijn er ook commerciële organisaties die misbruik maken van deze trend.’ Voor alle duidelijkheid: psychologen mogen geen reclame maken of cliënten ronselen. ‘We mogen bijvoorbeeld geen flyers van onze praktijk bij de bakker leggen. Maar bij de apotheek of huisarts mag het wél, omdat het dan om informeren gaat. Hoe je dit soort Instagram-posts moet beoordelen, blijft nogal onduidelijk. De wet hierover is al vrij oud, in die tijd was nog geen sprake van sociale media. Maar ik ga ervan uit dat de meeste psychologen de deontologische code wel respecteren.’
Het is natuurlijk nog onbekend terrein, beseft Lowet. ‘Dat zag je tien jaar geleden ook, toen iedereen een eigen website begon te bouwen. Ook psychologen waagden zich daaraan: goedbedoeld, maar het zag er niet altijd even professioneel uit. Op Instagram zie je nu ook zulke groeipijnen. Dan heb je bijvoorbeeld volgers die heel persoonlijke verhalen delen in de reacties. Om dat te voorkomen, kun je als psycholoog beter enkele richtlijnen meegeven: dat volgers een privébericht kunnen sturen of hun verhaal op een gesloten patiëntenforum kunnen delen.’
Als alles correct gebeurt, kunnen al die hulpkanalen een mooie aanvulling zijn op therapie. ‘ Blended therapie is de toekomst: tussen consultaties door kunnen cliënten op die manier zelf aan de slag. Tijdens een moeilijke periode kunnen ze bijvoorbeeld de adviezen van hun psycholoog opfrissen door zijn blog of Instagram-boodschappen te lezen.’ Dat zal therapie nooit kunnen vervangen, benadrukt Lowet nog. ‘Maar soms zul je er therapie wel mee kunnen vermijden.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
