‘Burn-out: als werknemers faken, kunnen we net zo goed stellen dat bedrijven het ook wel eens doen’

Tommy Browaeys overwon zelf een burn-out en vindt dat niet alle ondernemingen hun strategische missie, visie en waarden effectief in de praktijk omzetten. ‘De mens is bedrijfsactiva geworden.’

Roland Duchâtelet noemt de meeste burn-outs fake. En hij kan het weten. Als je zoveel mandaten hebt of gehad hebt en dergelijk aantal overnames en financiële transacties op je actief kan schrijven, weet je hoe de bedrijfswereld, de mens en de maatschappij in elkaar zitten. Een zakenman die met voetbalclubs speelt zoals wij vroeger met Monopoly, die voetballers verhandelt en ze koopt en verkoopt zoals onze kinderen met Pokémonkaarten doen. In dergelijke sportieve carrousels zijn mensen alvast investeringen. In bedrijven worden ze op de balans als kost weggeschreven, terwijl machines investeringen zijn. De mens als vleesgeworden bedrijfsactiva.

Ik stel het bewust wat karikaturaal voor. En viseer Duchâtelet uiteraard niet persoonlijk. Want ik ben een verzoener. En net als iedereen heeft hij recht op een mening. Het begin van zijn betoog komt echter hard binnen en is ongetwijfeld een slag in het gezicht van vele tienduizenden mensen die ongewild geparkeerd staan. Hij heeft de verdienste dat hij vanuit zijn positie een stok in het hoenderhok gooit. Ik dank hem daar zelfs voor. Je moet blijkbaar stevige uitspraken doen om gehoord te worden. Dus daarom mijn tegenreactie vanuit de buik van de maatschappij.

Er is iets fundamenteels aan de hand

Misbruik is er helaas altijd. Maar zelfs als je dat uit de statistieken zou (kunnen) filteren, ontken je het zonlicht als je negeert dat er iets fundamenteels aan de hand is. Hoe kaderen ondernemers met dergelijke uitspraken het stijgend aantal ‘identiteitscrisissen’ – als burn-out dan toch een containerbegrip geworden is – bij jongeren? Op steeds lagere leeftijd zitten ze aan de antidepressiva, stond recent nog in een artikel, omdat ze hun plek niet meer vinden. Het nemen van medicatie is omwille van terugbetalingsreglementeringen goedkoper dan professionele begeleiding. Dat is onze verpletterende verantwoordelijkheid.

Als er werknemers zijn die faken, kunnen we net zo goed stellen dat ondernemingen het ook wel eens doen. Want niet alle ondernemingen zetten hun strategische missie, visie en waarden effectief in de praktijk om – op de werkvloer. De meest voorkomende waarden zijn respect, vertrouwen, (klant)vriendelijkheid, eerlijkheid, kwaliteit en transparantie. Netjes verpakt in professioneel geschreven pitches, die duidelijk van een lovenswaardig engagement voor de (betere) wereld van vandaag en morgen getuigen. Helaas blijft het al eens bij een fraai gekozen letterreeks, waarbij de sociale rol even snel oplost als een flinterdun laagje wc-papier in het toilet. In een hoekje van de badkamer waar een ontgoochelde werknemer zich met beide handpalmen onder de kin afvraagt hoe het toch zover kunnen komen is nu zijn jarenlang engagement samen met de geschrapte baan doorgespoeld wordt.

Positieve voorbeelden

Gelukkig zijn er ook positieve voorbeelden, ondernemers die de – sorry voor het woord – Award van de Authenticiteit verdienen. Bedrijven die vinden dat menselijk kapitaal al even smakelijk klinkt als koude frieten of warme frisdrank. Dat personen niet door systemen en procedures vervangen mogen worden. Het zijn bedrijfsleiders en leidinggevenden die een (persoonlijk) verhaal te vertellen hebben, eraan vasthouden en zo de mens in de werknemer weten te inspireren. Er bestaat een magische formule: ROI = HR(eq). De Return On Interest van werknemers is recht evenredig met de graad van emotionele intelligentie in de manier waarop je met hen omgaat.

Het klopt dat daar wederzijds vertrouwen voor nodig is, maar dat is samen met respect – daar zijn die zo geprezen waarden weer – een universele bouwsteen voor levensvatbare intermenselijke relaties, zowel in een bedrijf als in onze maatschappij en bij uitbreiding de hele wereld. Bij gebrek daaraan ontaardt de relatie tussen werknemer en werkgever na verloop van tijd in een koel verstandshuwelijk, waarbij er rationeel een tijd voor financiële zekerheid gekozen wordt terwijl de gevoelsmatige teugels steeds meer gevierd worden en de verbondenheid afbrokkelt. Een werknemer zal de context met al zijn talent uiteindelijk niet meer aankunnen en zichzelf eraan verbranden. Of een andere zoeken, misschien wel zelf creëren, als met het besef dat die toch niet verandert ook de bewustwording van en het geloof in eigen waarden en persoonlijke missie rijpt.

Verzoenen dus. Vandaar een warme oproep aan hen die de mogelijkheden hebben er effectief iets aan te doen. Aan de verzamelde ondernemers, werknemers en beleidvoerders: kijk elkaar recht in de ogen en kom in actie. Ik ga er oprecht van uit dat we allemaal dezelfde doelstelling hebben: minder mentale en fysieke uitval in een maatschappij met tevreden mensen. Tegen de volgende Gedichtendag zijn de uiterste visies misschien met elkaar te rijmen. Een paar strofes en een refrein als gemeenschappelijk gedachtegoed.

Tommy Browaeys schreef in zijn boek ‘Wake-up call’ over hoogsensitiviteit en burn-out. Je kan hem volgen op de blog waarjewerkelijkademt.wordpress.com.

Lees ook: Hoogsensitieve medewerkers gaan snel over hun grenzen