Britse tv-arts Michael Mosley overleden: dit leerde hij ons over gezond leven

‘Minder eten op vaste dagen’. Het is zowat de bekendste voedingstip van Michael Mosley. De onlangs overleden Britse tv-arts van onder andere de BBC had een enorme invloed op het voedingspatroon van de Britten (en de rest van de wereld). Dit zijn zijn bekendste dieet- en gezondheidstips.

Ken jij iemand die aan intermittent fasting doet? Wellicht wel. Een van de belangrijkste pioniers van die voedingstrend is Michael Mosley. De geliefde Britse tv-presentator en gezondheidsdeskundige overleed vorige week op 67-jarige leeftijd op het Griekse eiland Symi nadat hij een wandeling had gemaakt bij temperaturen van bijna 40 °C. Hij stierf naar verluidt een natuurlijke dood. Wellicht is hij het slachtoffer van oververhitting geworden.

Mosley was een meester in gezondheidscommunicatie en stond bekend om zijn documentaires, waaronder Trust Me, I’m a Doctor (BBC), boeken, podcasts, columns en lezingen over gezond eten, gewichtsbeheersing, lichaamsbeweging en slaap.

Typisch voor Mosley was dat hij zichzelf vaak als proefkonijn inzette. In zijn documentaire The Wonderful World of Blood uit 2015 at Michael bloedworst gemaakt van zijn eigen bloed om eeuwenoude remedies te onderzoeken over de veronderstelde herstellende effecten van het consumeren van bloed. Voor zijn documentaire Michael Mosley: Infested! Living With Parasites slikte hij lintwormen om de effecten in het lichaam te achterhalen. Het slikken van pilletjes met eitjes van lintwormen is een controversiële manier om af te vallen. Mosley kwam echter een kilo bij.

VOEDING: ‘Vast twee dagen in de week’

Wellicht het bekendst is Mosley vanwege het ‘vastendieet’, geïntroduceerd in een tijd waarin er nog geen sprake was van Ozempic. In zijn programma Eat, Fast and Live Longer populariseerde Mosley het ondertussen bekende ‘5:2-dieet’, dat hij ook in het boek Het vastendieet beschreef.

Het dieet bestaat uit vijf dagen per week normaal eten en de twee andere dagen slechts 600 calorieën. Mosley, die in 2012 de diagnose van diabetes type 2 had gekregen, verloor er bijna 10 kilo in twee maanden mee en – nog opvallender – zijn bloedsuikerspiegel bleek opnieuw een normale waarde te hebben aangenomen.

Mosley creëerde met ‘Het 8-weekse bloedsuikerdieet’ een variant op het 5:2-dieet, een voedingspatroon dat bestaat uit een koolhydraatarm dieet van 800 calorieën per dag gedurende drie tot twaalf weken. Vervolgens worden koolhydraten weer geïntroduceerd en blijft men permanent een mediterraans voedingspatroon aanhouden.

Hoewel veel mensen dankzij het dieet gewicht verloren, is de wetenschappelijke basis voor het vastendieet vandaag nog steeds gecontesteerd. Doordat er grote verschillen zijn in de hoeveelheid die je mag eten op de vastendagen en de ‘normale’ dagen vrezen artsen dat er juist meer kans is op een ontregeling van de bloedsuikerspiegel. Mensen met diabetes type 2 die het vastendieet willen volgen, bespreken dat beter eerst met hun arts of diëtist. Voor het bloedsuikerdieet kreeg Mosley dan weer de wind van voren van organisaties die eetstoornissen behandelen omdat het dieet te veel focust op calorierestrictie en extreem gewichtsverlies promoot.

DARMEN: ‘Maak je darmflora diverser’

Mosley was ook al erg vroeg gefascineerd door het microbioom, de vele bewoners die de donkere, slijmerige wereld van de darmen bevolken. Ondertussen is het belang van die darmflora alleen maar groter geworden. Suikerrijke, ultrabewerkte voeding en het gebruik van antibiotica doen het microbiële leven in de darmen verschralen. Ook als je geen darmklachten hebt, is het verstandig om die bacteriën die miljoenen jaren samen met ons geëvolueerd zijn, zo gevarieerd mogelijk te houden.

Enkele tips: eet ‘echt voedsel’, met name groenten van alle kleuren en soorten, vlees van goed kwaliteitsvee dat gras heeft gegeten, probiotische voeding als yoghurt, kimchi en zuurkool en vezels, maar consumeer relatief weinig zetmeelrijk voedsel, zoals pizza, pasta, aardappelen of brood. Laat suiker en zoetstoffen staan en beweeg regelmatig. Er is immers overtuigend bewijs dat lichaamsbeweging de kwaliteit en diversiteit van je microbioom verbetert.

SLAAP: ‘Acht uur aan één stuk slapen? Laat het los’

Michael Mosley was erg open over zijn eigen slapeloosheid die hij op latere leeftijd ontwikkelde. Zijn belangrijkste slaaptips: ademhalingsoefeningen, een warme douche voor het slapengaan, veel licht in de ochtend, opstaan om iets saais te doen wanneer je ‘s nachts wakker wordt en jezelf niet dwingen om acht uur te slapen.

Dat laatst ontdekte hij toen hij aan een documentaire over het leven in negentiende-eeuwse sloppenwijken werkte. ‘Mensen gingen toen blijkbaar om 21.00 uur naar bed, sliepen ongeveer vijf uur en stonden om 2.00 uur ’s nachts op’, vertelt Mosley. ‘Ze deden dan wat huishoudelijk werk, bezochten vrienden of genoten van wat intimiteit voordat ze terug in bed kropen voor een “tweede slaap”. De opkomst van de industriële tijd en elektrische verlichting bracht daar verandering in. Aan één stuk doorslapen werd de nieuwe norm. Sinds ik, met de nodige tegenzin, heb geaccepteerd dat ik waarschijnlijk niet meer in staat ben hele nachten aan één stuk door te slapen, voel ik me fitter, ben ik minder gestrest en is de kans kleiner dat ik midden op de dag indut.’

SPORT: ‘Neem stevige beweegsnacks’

Mosley zocht in de documentaire The Truth About Exercise uit welke vorm van beweging de meeste voordelen biedt. Omdat we het in ons leven allemaal zo druk hebben, is het volgens hem beter om – waar mogelijk – een paar minuten stevig te bewegen, in plaats van één lange sessie in de sportschool te plannen die misschien niet doorgaat. De beste oefeningen zijn squatten en planken. Die bewegingen trainen de grote spiergroepen in het lichaam en ze verlagen de bloeddruk.

Vooral high-intensity training is een lovenswaardige sport in drukke tijden, zo blijkt uit onderzoek. ‘Beweging die je hartslag de hoogte injaagt, is een van de beste manieren om jong te blijven’, aldus Mosley. ‘Het helpt niet alleen je spiermassa op te bouwen, maar geeft je ook meer energie, versterkt je immuunsysteem, verbetert je gezondheid en houdt je hersenen scherp. Dat komt omdat het op cellulair niveau werkt en je cellen stimuleert om meer mitochondriën aan te maken. Dat zijn kleine batterijen die onze cellen van energie voorzien.’

Dus, in plaats van rustig de trap te nemen, ren je de trap op waar het kan. Belangrijk is dat je jezelf écht inspant en uit je comfortzone komt. Ook al ga je niet hard, als je je maximaal inspant, is het goed voor je gezondheid.