Bijna helft werkende Belgen kampt nog steeds met angst en depressieve gevoelens

Ook in een volgende fase van de coronacrisis gaan werkende Belgen nog steeds gebukt onder mentale gezondheidsklachten.

Bijna de helft (46%) blijkt na 2 maanden coronamaatregelen met angst en depressieve gevoelens te kampen. Dit zijn er nauwelijks minder in vergelijking met de maand ervoor (48%). Dat blijkt uit een bevraging in de tweede helft van mei door de KU Leuven en de preventiedienst IDEWE, waaraan 5.963 werknemers meewerkten.

Bijna 1 op de 2 werkende Belgen heeft het gevoel voortdurend onder druk te staan (53% bij de vorige bevraging). Nu veel organisaties hun werknemers – na weken thuiswerk of technische werkloosheid – voorzichtig opnieuw naar kantoor of het werk halen, bemoeilijkt de angst van de werknemers deze terugkeer.

Werknemers die aangeven dat gezondheid in het bedrijf prioritair is, hebben minder sombere gedachten (40 procent) dan wie in een organisatie werkt met een zwak of matig veiligheidsklimaat (55 procent). In bedrijven die rekening houden met de thuissituatie wordt slechts 39 procent hiermee geconfronteerd, terwijl dat oploopt tot 55 procent bij werknemers in organisaties met een zwakke tot matige familieondersteunende cultuur.

‘Onze angst en de werkdruk blijven hoog in deze crisis, en dat vergt inspanningen van ons allemaal’, zegt professor Arbeidsgeneeskunde Lode Godderis. ‘Zowel op het werk als thuis moeten werknemers bepaalde verwachtingen inlossen: ze willen hun werk even goed doen als daarvoor én tegelijk hun kinderen de nodige aandacht geven en hen begeleiden bij hun schooltaken. De week per week beslissingen van de overheid over de schoolopstart vergen veel van werknemers met kinderen. Ze moeten voortdurend bijsturen en zoeken naar oplossingen. In realiteit blijkt dit vaak geen sinecure, vreet dit aan hun energie én aan hun mentale weerstand.’

Flexibele werktijd en -plaats

Om werk- en privéleven beter op elkaar af te stemmen deden bijna vier op de vijf beroep op maatregelen om werktijd en -plaats zelf in te vullen. 70 procent mocht thuiswerken (64 procent deed dit). Voor één op de vijf was een satellietkantoor beschikbaar (6 procent maakte hier gebruik van).

Voorts kon 44 procent extra verlof opnemen om overuren te compenseren (22 procent deed dit), 31 procent kon werkuren spreiden over de week, maand of jaar (20 procent maakte hiervan gebruik) en 36 procent kon verlof per uur nemen (de helft deed dit).

Slechts 44 procent van de bevraagden die flexibiliteit kregen om werkplaats en/of tijd zelf te bepalen, kampt met angst en depressieve gevoelens. Dit liep op tot 53 procent bij de mensen die hierop geen beroep deed.

Vijfendertig procent ondervindt tijdens deze periode een negatieve weerslag op hun dagelijks functioneren. Ze kunnen zich minder dan anderen concentreren op hun bezigheden (43 procent) en voelen zich ook ongelukkiger (40 procent).

Heel belangrijk hierbij is de sociale steun van collega’s. Wie zich gewaardeerd voelt en zijn collega’s steeds om hulp kan vragen, ervaart slechts in 29 procent van de gevallen klachten in het dagelijks functioneren , tegenover de helft van wie weinig tot matig sociale steun krijgt.

‘Hieruit blijkt het belang om steun te krijgen bij problemen die je alleen niet opgelost krijgt. Durf daarom hulp te vragen aan collega’s en bied hen ook jouw hulp aan’, aldus Godderis.

De mate van jobtevredenheid hangt in het algemeen samen met goede communicatie van de directie en sociale steun van de direct leidinggevende.

‘Back to business as usual’?

Godderis raadt werkgevers aan om in te zetten op veilig werk om mentale gezondheidsklachten bij werknemers te helpen voorkomen. ‘Het is belangrijk voor ondernemingen om hun werknemers te betrekken bij het uitwerken van de veiligheidsmaatregelen op het werk. Daarnaast doen ze er goed aan om te leren uit deze crisis en om niet meteen terug te willen naar de situatie van het pre-coronatijdperk. De vroegere situatie is immers niet noodzakelijk beter dan de nieuwe. Wat heeft de crisis je geleerd, welke nieuwe inzichten zijn er, wat is positief en wat moet bijgestuurd worden? Niet meer ‘back to business as usual’, maar bespreek samen met je werknemers wat je kan doen om de business opnieuw goed te doen draaien en tegelijk rekening te houden met hun gezondheid’, aldus Godderis.

En wat kunnen werknemers zelf doen om zich mentaal gezond te houden? Godderis: ‘Versterk je veerkracht door minder te piekeren over dingen waar je toch geen invloed op hebt. Het kan helpen om enerzijds te accepteren dat we nog een tijdje in onzekerheid zullen leven en anderzijds om ons tegen deze angst te beschermen door te focussen op de zaken waar we wel een impact op hebben. Bepaal daarom voor jezelf wat je in deze periode wel goed kan en zet daarop in’, besluit Godderis.