Bewegen op kantoor: hoe doe je dat?

Massa’s mensen zitten uren aan een stuk op hun achterwerk aan een computer, wat gevaarlijk is voor de gezondheid. Volgens onderzoekster Tine Torbeyns zijn actieve werkplekken een oplossing.

Massa’s mensen zitten uren aan een stuk op hun achterwerk aan een computer. Dat wreekt zich vaak in de vorm van overgewicht, osteoporose en een sluimerend hartinfarct. Uit een nieuwe studie door onderzoekers van onder meer University of Chester (UK) blijkt dat twee uur lichte beweging tijdens de kantooruren aan te bevelen is om het risico op hart- en vaatziekten, diabetes en sommige kanker te verlaten. Volgens onderzoekster Tine Torbeyns zijn actieve werkplekken een oplossing.

Langdurig zitten is zo gevaarlijk voor onze gezondheid omdat het ervoor zorgt dat onze stofwisseling stilvalt. Het gebruik van vetten als energiebron neemt met bijna 90 procent af, waardoor de normale stofwisseling van overdag grondig verstoord raakt. Logisch ook, want op een stoel met wat papier of een computer voor je verbruik je nauwelijks meer dan wanneer je slaapt. Je stofwisseling schakelt over naar ruststand, maar niet volledig naar het rustmetabolisme van de nacht. Je bent wel degelijk wakker en je hormonen volgen het overdagschema.

De gevolgen zijn niet min: het risico op een hartaanval verdubbelt, het risico op kanker neemt toe, om niet te spreken van je buikomtrek. De bloeddruk stijgt, spieren takelen sneller af en dus ook je conditie. Zelfs je botten worden sneller broos, terwijl het risico op depressie en dementie vergroot.

Zelfs perfecte bureaustoel leidt tot verstarring

De arbeidsgeneeskunde concentreerde zich lang op een verbetering van de werkhouding om klachten zoals nek- en rugpijn te voorkomen. Dat aspect blijft belangrijk, maar momenteel eist activering steeds meer de aandacht. Ons lichaam is niet gemaakt om urenlang in dezelfde houding gefixeerd te blijven. Zelfs op een perfecte bureaustoel leidt dat uiteindelijk tot verstarring, verkramping, overbelasting en pijn.

Zittend werken op een bureaustoel is trouwens een vrij recent verschijnsel. Tot ruim 100 jaar geleden stonden de meeste bedienden en klerken nog rechtop achter een hoge werk- of schrijftafel en liepen ze veel meer rond. Momenteel spenderen bedienden meer dan 75 procent van hun tijd op hun bureaustoel en de helft daarvan in lange stukken van meer dan 30 minuten.

Maar de tijden veranderen. Je hoort steeds meer van statafels en actieve werkstations met loopbanden of fietstrainers om je lichaam tijdens je bureauwerk in conditie te houden. Voor de huidige zittende bureauklerk klinkt dat zeer bizar, maar een enthousiaste Tine Torbeyns, onderzoekster van de Vakgroep Menselijke Fysiologie van de Vrije Universiteit Brussel, is helemaal verkocht.

Al geeft ze toe dat er nog maar weinig goed onderzoek beschikbaar is. Voorlopig lijken de resultaten positief, vooral voor de gezondheid. Je ziet een daling van het gewicht, de buikomtrek en het vetpercentage, terwijl de cijfers voor bloedvetten, cholesterol, suikerspiegel, enzovoort beter zijn. Staand verbruik je tenslotte 20 tot 30 procent meer energie dan zittend, en na verloop van tijd gaat dat tellen. Bovendien gaven proefpersonen aan dat ze zich beter, tevredener en gelukkiger voelden, een heel belangrijk pluspunt.

Spataders

Toch is niet iedereen even overtuigd. Onderzoekers van de Cornell University in New York stellen bijvoorbeeld dat lang staan een extra belasting vormt voor de bloedsomloop. Je krijgt dikke benen en voeten van het bloed dat zich onderin opstapelt, waardoor meer mensen spataders krijgen, wat extra kosten met zich brengt voor de gezondheidszorg.

Staan is erg vermoeiend, je houdt het niet lang vol en bovendien is je houding minder stabiel, waardoor fijn handwerk zoals tekenen, tikken en het besturen van de computermuis minder accuraat verloopt. De meeste mensen gaan ook doorhangen als ze te lang staan, wat tot rug- en nekklachten kan leiden.

“Ze hebben een punt”, geeft Torbeyns toe. “Je moet inderdaad een goede houding aannemen en op dat vlak is er nog wat werk te verrichten. Bovendien is het niet de bedoeling dat je de hele dag rechtop staat. Dat is een fout die veel mensen maken: ze vervallen in het ene of het andere, terwijl afwisselen de boodschap is – een tijdje staand werken, dan weer zitten, even rondlopen, enzovoort. Mensen zijn gemaakt om te bewegen, niet om lang in dezelfde houding te staan of te zitten.”

Over de invloed op de werkprestaties bestaat er ook nog twijfel, knikt Torbeyns. Flink doorgeven op een loopband of fietstrainer is niet goed combineerbaar met fijn handwerk, maar dat is ook niet de bedoeling. Rustig fietsen en stappen, gewoon actief blijven is al voldoende.

Torbeyns is persoonlijk vooral gewonnen voor fietstafels, omdat die haar beter combineerbaar lijken met bureauwerk. Je kunt er ook gemakkelijk mee afwisselen tussen zittend en rechtopstaand werken en rondwandelen. Wandeltafels lijken haar minder handig, maar wel een goed idee voor vergaderingen, want je hoeft je niet te concentreren op een computer. Je kunt gemakkelijk met elkaar praten en er kan weinig misgaan. Bovendien zijn staande vergaderingen ongeveer 33 procent sneller afgelopen. Staan is immers minder comfortabel, zodat je sneller tot besluiten wilt komen.

Spieren tussendoor aan het werk zetten

Zonder actief werkstation kun je ook veel bewegen tijdens je dagelijkse bureauwerk. De eenvoudigste oplossing is minstens elke 20 tot 30 minuten opstaan en even rondlopen, bijvoorbeeld om water of een kop koffie te halen of iets naar de vuilnisbak of een collega te brengen. Rondlopen zet je benen in gang, en daar zitten de grootste spiergroepen van je lichaam. Hoe meer spieren je tussendoor aan het werk zet, hoe beter voor je stofwisseling.

Regelmatig drinken, het liefst suikervrij, is een ander goed idee. Want het dwingt je na enige tijd onweerstaanbaar richting wc. En zo ben je weer even actief. Om tot meer beweging aan te zetten, halen bedrijven soms de kleine vuilnisbakken aan elk bureau weg zodat iedereen naar een centrale grote bak moet lopen. Ze plaatsen printers en koffiezetautomaten verder weg, of installeren software die je computer enkele minuten stillegt. Want goede voornemens zijn vaak ook snel weer vergeten.

Minder dwingend is software die je geregeld waarschuwt dat het tijd is voor een wandelingetje. Instellen kan volgens eigen voorkeur, maar sommige programma’s analyseren je manier van werken (totale computertijd, ononderbroken werkperiodes, enzovoort) en stellen een risicoprofiel op met extra informatie.

Bron: Bodytalk