Belgen nog altijd kampioen in antibioticagebruik

Het huidige Belgische antibioticabeleid is onvoldoende doeltreffend om het antibioticagebruik te beperken. Dat staat in een rapport van het Rekenhof.

Het hoge antibioticagebruik in ons land is al langer een pijnpunt. België is nog altijd één van de grootste verbruikers van antibiotica is in Europa. Maar hoe meer antibiotica er worden gebruikt, hoe resistenter bacteriën worden tegen de werking van die geneesmiddelen. ‘Dat heeft tal van gevolgen, leidt tot honderden doden en doet de overheidsuitgaven toenemen’, stelt het Rekenhof.

Volgens het Rekenhof worden de nationale en Europese doelstelling over het voorschrijven en afleveren van antibiotica niet gehaald. Heel wat aanbevelingen zijn ‘dode letter gebleven’.  

‘Zo stellen de instellingen nog altijd geen instrumenten ter beschikking van de voorschrijvers om hen te helpen de passende antibiotica te kiezen en is er geen toezicht op de grootste antibioticavoorschrijvers’, luidt het. 

Het RIZIV heeft wel een aantal maatregelen genomen om het voorschrijven van antibiotica in te dijken. Zo informeert het de voorschrijvers over hun voorschrijfgedrag en over gewijzigde terugbetalingsvoorwaarden. Maar die ingrepen hebben volgens het Rekenhof ‘niet geleid tot een kwaliteitsvoller voorschrijfgedrag’. Maar door de veranderde terugbetalingsvoorwaarden betalen patiënten nu wel meer voor hun antibiotica. 

Ook apotheken dragen veratwoordelijkheid

Nog volgens het Rekenhof leveren apotheken heel wat antibiotica af ‘die geen nut hebben omdat de verpakkingen te groot zijn in vergelijking met de benodigde hoeveelheid en omdat er soms antibiotica worden meegegeven zonder voorschrift’. ‘Zelfs als de voorschrijvers de goede praktijken zouden toepassen, zouden er dus nog altijd nodeloze antibiotica worden afgeleverd’, zo stelt het Rekenhof. 

Het Rekenhof beveelt daarom aan om enkel de exacte hoeveelheid antibiotica af te leveren die nodig is voor de behandeling en erop toe te zien dat de apotheker altijd om een voorschrift vraagt.

Ook het nationale plan rond antibioticabeleid, dat eind 2021 is goedgekeurd, biedt volgens het Rekenhof geen soelaas. Zo ontbreekt het bijvoorbeeld nog steeds aan voldoende toezicht op het voorschriftgedrag en de aflevering van antibiotica. 

Het Rekenhof suggereert daarom het plan te vernieuwen en de aanbevelingen van het Rekenhof daarin op te nemen. Het gaat dan vooral om een verbeterd toezicht op de kwaliteit van voorschriften en de verplichting om antibiotica per eenheid af te leveren.