Tien jaar na de wet op de rechten van de patiënt weten mensen amper hoe ze hun rechten kunnen afdwingen in een artsenpraktijk, een ziekenhuis of andere zorgvoorziening. Dat blijkt uit een enquête van de Christelijke Mutualiteit en Ziekenzorg.
De wet op de rechten van de patiënt garandeert onder meer het recht op kwaliteitsvolle zorg en op een vrije keuze van een zorgverstrekker. Patiënten mogen ook verwachten dat ze goed geïnformeerd worden over de aard van hun ziekte of aandoening en over de behandeling, met inbegrip van de kostprijs.
Anno 2012 behoren die rechten duidelijk niet tot de parate kennis van patiënten. Een enquête door de Christelijke Mutualiteit (CM) en Ziekenzorg van een panel van 678 patiënten bevestigt de manco’s. Over het belang van patiëntenrechten en van een wettelijke regeling ter zake is er grote eensgezindheid bij het panel, maar meer dan 80 procent geeft toe onvoldoende te weten wat er in de wet van 2002 staat.
De bevraging wijst voorts op een groot verschil tussen wat mensen weten en wat ze willen. Zo hecht meer dan 90 procent veel belang aan inzage in het patiëntendossier, de mogelijkheid van een tweede medisch advies en goede informatie over de diagnose en evolutie van de ziekte. Ruim 80 procent vindt het niet meer dan normaal dat een zorgverlener de toestemming moet krijgen voor een onderzoek, het toedienen van een geneesmiddel of een operatie.
‘De antwoorden illustreren dat patiënten ook zonder de wet van 2002 een goed beeld hebben van wat kwaliteitsvolle zorg moet zijn’, zegt CM-voorzitter Marc Justaert. ‘Wie worstelt met een medisch probleem denkt niet meteen aan zijn of haar rechten, maar hoopt vooral op een succesvolle behandeling. Ziekenfondsen kunnen patiënten informeren, ondersteunen en finaal ook begeleiden in een juridisch geschil als er iets fout is gelopen. We doen dat ook. Maar het initiatief om hen over hun rechten in te lichten, zou op de eerste plaats en spontaan van bijvoorbeeld de arts of het ziekenhuis moeten uitgaan. Dat zou in hun aanpak ingebakken moeten zijn. Daarom doen we ook een oproep om daar samen werk van te maken.’
Toch blijkt er ook op dat vlak nog een lange weg te gaan. Meer dan 60 procent van de ondervraagden werd in de voorbije drie jaar opgenomen in een ziekenhuis. Een even grote groep werd niet degelijk geïnformeerd over zijn rechten en had evenmin het gevoel duidelijk ingelicht te zijn over de ingreep, mogelijke bijwerkingen of een alternatieve behandeling. Naar de kostprijs van de behandeling had zelfs 70 procent het raden.
Woensdag 18 april is de ‘Europese dag van de patiëntenrechten’. Aan de ingang van verschillende ziekenhuizen delen medewerkers en leden van het Vlaams Patiëntenplatform (VPV) dan folders uit om opnieuw ruchtbaarheid te geven aan de wet van 2002 op de rechten van de patiënt. (PAM)
