Sommige antibiotica lijken doeltreffend te werken tegen melanomen, een vorm van huidkanker. Dat blijkt uit een studie van KU Leuven. Maar meer onderzoek is nodig.
De studie onderzocht het effect van deze antibiotica op tumorcellen die afkomstig waren uit patiënten, en ingeplant werden in muizen. De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het Journal of Experimental Medicine.
Wanneer melanoomcellen een kankerbehandeling proberen te overleven, stoppen ze met zich te vermenigvuldigen om zich voor het immuunsysteem te ‘verstoppen’. ‘Deze cellen zouden later een nieuwe tumormassa kunnen vormen’, legt kankeronderzoeker Eleonora Leucci (KU Leuven) uit. ‘Maar om de kankerbehandeling te kunnen overleven, moeten die inactieve cellen hun ‘energiefabriekjes’ – de mitochondria – de hele tijd laten draaien. Aangezien mitochondria afstammen van bacteriën die in de loop der tijd in cellen zijn gaan leven, zijn zij heel kwetsbaar voor een specifieke soort antibiotica. Dat bracht ons op het idee om deze antibiotica als middel tegen melanoom te gebruiken.’
De onderzoekers plantten tumorcellen afkomstig van patiënten in muizen in, die dan behandeld werden met antibiotica, ofwel als enige behandeling, ofwel in combinatie met bestaande anti-melanoomtherapieën. ‘De antibiotica doodden snel veel kankercellen en konden dus worden gebruikt om kostbare tijd te winnen: de tijd die immunotherapie nodig heeft om aan te slaan’, vertelt Leucci. ‘Bij tumoren die niet meer reageerden op therapieën, verlengden de antibiotica de levensduur van de muizen. In sommige gevallen genazen de muizen zelfs.’
Niet zelf experimenteren
De onderzoekers werkten met antibiotica die door toenemende antibioticaresistentie nog zelden gebruikt worden tegen bacteriële infecties. Die resistentie heeft echter geen effect op de doeltreffendheid van de behandeling in deze studie, legt Leucci uit. ‘De kankercellen blijken erg gevoelig te zijn voor deze antibiotica. We kunnen de antibiotica daarom gaan gebruiken als medicijn tegen kanker in plaats van tegen bacteriële infecties.’
Melanoompatiënten beginnen echter beter niet zelf te experimenteren, waarschuwt Leucci. ‘Onze bevindingen zijn gebaseerd op onderzoek op muizen, dus we weten niet hoe doeltreffend deze behandeling is bij mensen. Onze studie vermeldt slechts één geval bij de mens. Een melanoompatiënt kreeg antibiotica om een bacteriële infectie te behandelen, en dit zorgde ervoor dat een resistent melanoom opnieuw reageerde op de standaardbehandeling. Dit resultaat is hoopgevend, maar meer onderzoek en meer klinische studies zijn nodig om het gebruik van antibiotica als kankerbehandeling te bestuderen. Samen met oncoloog Oliver Bechter (KU Leuven/UZ Leuven), die medeauteur is van deze studie, zijn we onze opties aan het verkennen.’
