In het ZAS Augustinus Wilrijk loopt momenteel een proefproject voor de opvolging van jongeren die een alcoholvergifting hebben opgelopen. Doctoraatsstudente Hanna Van Roozendaale onderzocht alcoholintoxicatie bij jongeren. ‘De mediane leeftijd bij een alcoholvergiftiging is 16 jaar.’
Wat is het verschil tussen dronken zijn en een alcoholvergiftiging?
Hanna Van Roozendaale: Bij een alcoholvergiftiging heb je zo veel gedronken dat er medische ondersteuning nodig is. Je belandt in een semicomatueze toestand en loopt dan een groter risico op uitdroging, waardoor vaak een infuus nodig is. In sommige gevallen zorgt alcoholvergiftiging zelfs voor hartritmestoornissen.
Wat is het profiel van jongeren met alcoholvergiftiging?
Van Roozendaale: De mediane leeftijd van die jongeren is 16,6 jaar, en de gemiddelde promillage in hun bloed bedraagt bijna 2 promille. Globaal genomen gaat het om meer jongens dan meisjes, alhoewel het in de leeftijdscategorie van 10- tot 14-jarigen vaker gebeurt bij meisjes. Dat heeft misschien te maken met het feit dat meisjes eerder in de puberteit terechtkomen, en dus eerder beginnen te experimenteren. Vanaf 2021 zagen we ook almaar meer meisjes die op de spoedafdeling belandden.
Is 16 jaar geen gevaarlijke leeftijd om alcohol toe te laten?
Van Roozendaale: België is een van de enige vijf landen in de EU waar die leeftijdsgrens op 16 jaar ligt. En dat is inderdaad een gevaarlijke leeftijd. Het impulscontrolesysteem in de hersenen is dan nog onvoldoende ontwikkeld. Daarom zijn pubers sneller geneigd om met alcohol te experimenteren en al eens dronken thuis te komen.
Spoedartsen vertellen dat ouders zo’n ziekenhuisopname vaak minimaliseren.
Van Roozendaale: Dat klopt. ‘Och ja, dan heeft hij dat ook eens meegemaakt’, of ‘we lossen het thuis wel op’, krijgen die artsen dan vaak te horen.
In tegenstelling tot in Nederland lijken opvolgingstrajecten na alcoholvergiftiging in Vlaanderen eerder uitzondering dan regel.
Van Roozendaale: Inderdaad. In Nederland worden jongeren na een alcoholvergiftiging zes maanden lang intensief opgevolgd. De recidive is dan veel lager. Hier lijkt de reflex nog altijd om het zelf op te lossen. Momenteel hebben we een alcoholpolikliniek in Antwerpen. Dat is een proefproject met Nederlandse financiering, maar we hopen alvast het project verder uit te breiden.
Heeft alcohol geen te onschuldig imago? In Vlaanderen heerst er een gezelligheidscultuur rond alcohol. Cantussen zonder bier zijn een saaie bedoening en zelfs topsporters maken reclame voor biermerken.
Van Roozendaale: Alcohol drinken is inderdaad maatschappelijk aanvaard. Jongeren worden er in feite gewoon mee doodgegooid. Dan krijg je natuurlijk zulke excessen.
Harvey Milkman, de psycholoog die de IJslandse jeugd massaal van drugs deed afkicken
Verslavingsspecialist Geert Dom: ‘Weinig politieke wil voor een leeftijdslimiet op 18 jaar’
‘Alcohol is absoluut geen ongevaarlijk product en heeft een effect op de hersenontwikkeling van jongeren’, zegt psychiater en verslavingsspecialist Geert Dom. ‘Bij jongeren tussen 13 en 18 jaar die bingedrinken zien we ook op latere leeftijd een effect op cognitieve en emotionele vaardigheden. Met andere woorden: studeren loopt dan niet altijd van een leien dakje, en relaties opbouwen verloopt ook niet zonder slag of stoot. En voor jongeren die al met mentale problemen kampen, werkt overmatig alcoholgebruik juist meer angst en depressie in de hand.
‘Vanuit de gezondheidszorg pleiten we al langer voor een leeftijdslimiet van 18 jaar’, zegt Dom. ‘Verschillende onderzoeken bevestigen ook dat dit een gunstig effect heeft op het algemene alcoholgebruik. Spijtig genoeg lijkt daar maar weinig politieke wil voor te bestaan. Het argument van politici is dan meestal dat ze geen betuttelingspolitiek willen voeren, maar persoonlijk denk ik dat de invloed van de alcohollobby daarin een grote rol speelt. Dat en een mogelijk verlies aan populariteit voor de politicus in kwestie. Een ander gezond argument kan ik niet bedenken.’
Geert Dom heeft ook hoopvol nieuws. ‘Globaal genomen lijken jongeren het niet zo slecht te doen qua alcoholgebruik. Risicovol gedrag – waaronder ook alcoholmisbruik valt – is over het algemeen gedaald bij jongeren. Dat wil niet zeggen dat er geen subgroepen zijn die minder scoren. Dan gaat het over risicogroepen zoals jongeren met persoonlijkheidsstoornissen of een genetische afwijking, of die sociaal gemarginaliseerd zijn. Daar volstaat alleen het optrekken van de minimumleeftijd niet. Die moet je preventief gaan opzoeken via scholen. Maar nogmaals: over het algemeen doet de jeugd het zo slecht nog niet.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier