3 jaar na het opduiken van het coronavirus: begint alles weer opnieuw?

Op 7 januari 2020 werd een nieuw coronavirus geïdentificeerd (SARS-CoV-2). Sinds kort is in China dit virus voor het eerst losgelaten op een grote bevolking met een lage natuurlijke immuniteit. Wat betekent dat voor ons?

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) identificeerde op 7 januari 2020 een mysterieus longvirus als een nieuw coronavirus. Wat daarna gebeurde in de wereld was ongezien. Meer dan 6,65 miljoen mensen stierven aan of met het virus. In België overleden tot nog toe 33.228 mensen.

Momenteel woedt het virus vooral zwaar in China, dat een zerocovidbeleid nastreefde tot enkele weken geleden de meeste maatregelen onder toenemende druk werden opgeheven.

China heeft een minde goede vaccinatiebescherming en een laag niveau van natuurlijke immuniteit en wordt nu geconfronteerd met een zeer besmettelijke omikronvariant die zich gemakkelijk onder de bevolking verspreidt.

Wat betekent dat voor ons?

Vandaag testen in België nog steeds gemiddeld meer dan 1.400 mensen per dag positief op het coronavirus, dat nu circuleert naast de griep en RSV. Maar het is nu vooral griep die voor problemen zorgt. Het aantal ziekenhuisopnames door griep is nu ook al hoger dan door covid-19.

De versoepeling van de Chinese maatregelen en dan vooral de toelating om weer vrij te reizen zorgt voor ongerustheid. Verschillende landen zoals Frankrijk, Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Zuid-Korea en Australië hebben al reisbeperkingen ingevoerd voor reizigers uit China. Marokko weert zelfs alle reizigers uit China.

Ook ons land neemt maatregelen. Reizigers uit China moeten een negatief testcertificaat kunnen voorleggen. Ook zal het afvalwater van vluchten uit China apart opgevangen worden om nieuwe coronavarianten op te sporen. Want meten is weten.

Zo kunnen we eventuele mutaties van het virus, waartegen wij niet zo goed gewapend zijn, vroeg detecteren en onszelf wat tijd kopen. Want een heel besmettelijke nieuwe variant kunnen we uiteindelijk toch niet tegenhouden.

Begint alles weer van vooraf aan?

De kans dat het virus muteert onder de Chinese bevolking is evenwel klein. Omikron krijgt momenteel vrij spel waardoor het geen enkele reden ziet om zich aan te passen.

Mutaties kunnen bovendien overal ter wereld ontstaan. Zo is er recent een nieuwe subvariant van omikron opgedoken in de VS, maar die lijkt niet meteen tot zwaardere ziekte te leiden.

‘Dit is niet het verhaal van 2020’, zegt viroloog Marc Van Ranst. ‘De varianten die nu in China rondwaren, zijn afkomstig van bij ons. Als bevolking zijn we goed bestand tegen verschillende versies binnen de omikronvariant door de hoge vaccinatiegraad en de verhoogde immuniteit. De extra aandacht voor de Chinese situatie is goed, maar paniek of zorgen maken is absoluut niet nodig.’

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke beaamt: ‘De situatie stelt gelukkig voor ons niet onmiddellijk een groot gevaar. Er is niet meteen een bijzonder epidemiologisch risico hier en nu.’

Is de pandemie binnenkort voorbij?

Betekent dat dan dat de coronapandemie op haar laatste benen loopt? De meeste virologen zijn het erover eens dat het coronavirus nooit meer helemaal zal verdwijnen, en op termijn een seizoensvirus wordt. Volgens de bekende Duitse viroloog Christian Drosten, een autoriteit op het gebied van corona, is dat zelfs nu al het geval.

‘De bevolking heeft een grote immuniteit tegen corona opgebouwd’, zei hij onlangs in een interview met de krant Tagesspiegel. ‘Het is in feite een wintervirus geworden, dat in de zomer weinig kans meer maakt om zich massaal te verspreiden. We zien deze winter de eerste endemische golf van SARS-CoV-2.’

Drosten plaatst wel een kleine kanttekening bij zijn inschatting: door mutaties kan de situatie er toch weer anders gaan uitzien. ‘Maar dat verwacht ik op het moment niet’, zei hij.

De WHO heeft de pandemie nog niet voor voorbij verklaard. WHO-bestuurders hebben wel al gezegd dat het einde ‘in zicht’ is.