'Geknoei bij Gentse bouwprojecten: de ons-kent-ons-cultuur is terug van nooit weggeweest'

Terwijl het Optima-schandaal nog volop nazindert steekt in Gent het volgend opmerkelijk dossier de kop op. Bij drie prestigieuze bouwprojecten van het Gentse stadsontwikkelingsbedrijf Sogent zou geknoeid zijn. ‘Het topje van de ijsberg’, zegt Tom De Meester (PVDA). ‘Projectontwikkelaars kapen het Gentse woonbeleid. Wij willen een audit van alle grote bouwprojecten.’

Het verhaal leest als een vaudeville. Bij sogent, de projectontwikkelaar van de Stad Gent, beschuldigen algemeen directeur Didier Nachtergaele en de directeur projecten elkaar van gesjoemel en gooien bewijzen op tafel van manipulatie bij belangrijke bouwdossiers. Een onafhankelijke audit over drie concrete bouwprojecten bevestigt dat er stront aan de knikker is. De conclusies daarvan doen volgens Apache “ernstige vragen stellen over het gelijke speelveld voor projectontwikkelaars en de transparantie en objectiviteit in gunningsprocedures.

Bij drie belangrijke bouwdossiers zou geknoeid zijn. Aan de Oude Dokken, een prestigieuze nieuwe stadswijk, komt straks een gloednieuw stadsgebouw met een kinderdagverblijf, een schooltje en een sporthal. De beoordelingscommissie van sogent is fan van het allerduurste ontwerp. Helaas komt dat project na de puntenronde niet als winnaar uit de bus. En dus wordt de puntenscore doodleuk aangepast. In een uitgelekte mail met als titel ‘huiswerk’, vraagt de directeur projecten aan zijn medewerkster om de nodige “bijstellingen” te doen, zodat het duurste ontwerp alsnog als winnaar uit de bus komt.

Geknoei bij Gentse bouwprojecten: de ons-kent-ons-cultuur is terug van nooit weggeweest

‘De Wasserij’ in Sint-Amandsberg is al helemaal een straf verhaal. Vlakbij het Heirnispleintje komt in een voormalige industriële wasserij een nieuw buurthuis. Ook hier schrijft sogent een wedstrijd uit om te bepalen wie het project mag bouwen. Wat blijkt? Het architectenbureau dat oorspronkelijk de slechtste score krijgt, eindigt uiteindelijk toch op de eerste plaats. Tot drie keer toe worden, tijdens de procedure, de puntenscores aangepast. Verschillende leden van het directiecomité van sogent verklaren achteraf dat ze ‘misleid’ werden.

Aan de achterzijde van het station Gent-Sint-Pieters komt een groot bouwproject met dure appartementen: het zogenaamde S-gebouw. In de jury blijkt een architectenbureau te zitten dat recent een ander belangrijk project van sogent binnenhaalde. Omgekeerd blijkt één van de toenmalige juryleden nu kandidaat te zijn voor het S-gebouw. ‘Deontologisch zeer betwistbaar’, schrijft de algemeen directeur van SOGent zélf in een interne nota. Dat architectenbureaus nu eens kandidaat zijn, dan weer jurylid, noemt de directeur ‘ongezien’. ‘We zijn op die manier langzaam aan het verglijden naar een soort corporatisme van architecten, een ‘ons-kent-ons-wereldje’, waar iedereen voor elkaar kan kiezen.’

De geciteerde wanpraktijken bij sogent vormen slechts het topje van de ijsberg. Ook in andere bouwdossiers gedraagt sogent zich al te dikwijls als een ordinaire projectontwikkelaar voor wie commerciële belangen op de eerste plaats komen. Eerder dit jaar berichtte Apache al dat op het puin van het legendarische Ottenstadion in Gent straks een gloednieuwe ecologische woonwijk opgetrokken wordt, een samenwerking tussen sogent en bouwbedrijf Bopro van AA Gent-voorzitter Ivan De Witte. Maar liefst 550 (!) gezinnen dienden een bezwaarschrift in. Oorspronkelijk beloofde het stadsbestuur immers ‘een ecologische en kindvriendelijke woonwijk met in totaal een 180 à 200 woningen, met nadruk op laagbouw.’

De manier van werken bij sogent bewijzen hoe weinig lessen het Gentse stadsbestuur heeft getrokken uit het Optima-schandaal dat in 2016 losbarstte.

Maar bouwpromotor Bopro en sogent roken geld en gooiden het plan om, tégen de buurt in. In plaats van 180 komen er 300 woningen, waaronder appartementen tot vijf verdiepingen hoog en commerciële ruimtes. De beloofde sociale woningen worden doodleuk geschrapt. Gezinswoningen met 2 slaapkamers gaan voor meer dan 400.000 euro over de toonbank, onbetaalbaar voor de doorsnee Gentenaar. ‘Dit is geen Ecowijk, maar eerder een Eurowijk, gekaapt door projectontwikkelaars’, aldus het buurtcomité. ‘Wie beslist zoiets? Is Ivan De Witte plots baas in de stad? Wie doet wie hier een plezier?’

De manier van werken bij sogent bewijzen hoe weinig lessen het Gentse stadsbestuur heeft getrokken uit het Optima-schandaal dat in 2016 losbarstte. Ook toen al rezen grote vragen over het ei zo na vriendschappelijk tegen de macht aanschurken van bouwpromotoren, de subtiele collusie tussen big business en gemeentepolitiek, de diep doordesemde cultuur van ons-ons-kent-ons en wie-doet-ons-wat.

‘Onze sector is zo rot als iets’, getuigde een Gentse vastgoedspeler. ‘We weten allemaal dat als je met Bontinck of Cools in zee gaat, je makkelijker een project binnenhaalt. Officieel zijn al die wedstrijden en aanbestedingen transparant, maar je voelt dat er andere dingen spelen. Het is soms heel subtiel. En op den duur doet iedereen eraan mee.’

‘Dat er in de vastgoedsector geen gelijk speelveld bestaat, laat staan transparante besluitvorming. Daar zou het debat in de Optima-commissie moeten over gaan’, schreef ik indertijd al. . Zou moeten. Een gemiste kans dus. Het voorstel van de PVDA om alle bouwprojecten van de voorbije 15 jaar in een onafhankelijke audit door te lichten wordt door alle partijen stilzwijgend van tafel geveegd. En Didier Nachtergaele, algemeen directeur van sogent, weigerde halsstarrig om te getuigen voor de Optima-commissie. Vandaag weten we waarom.

Wat een grondige oefening in kritische zelfreflectie had kunnen worden, verzandde in politiek theater en luid gekakel. De Optima-commissie werd één groot showproces. Voor oppositieleider Siegfried Bracke (N-VA) telde maar één vraag: op welk luxejacht Daniël Termont nu precies de nacht had doorgebracht. Ironisch genoeg bleek grootinquisiteur Siegfried Bracke zelf ook niet bepaald onbevlekt ontvangen. In de nasleep van het Publipart-schandaal, nauwelijks enkele maanden later, kwam Bracke zwaar onder vuur te liggen wegens zijn activiteiten als Telenet-adviseur. Het kostte Bracke zijn plaats bovenaan op de N-VA-lijst voor de Gentse gemeenteraadsverkiezingen.

Bouwpromotoren worden op hun wenken bediend, terwijl buurtcomités aan de kant geschoven worden.

Het roer moet om. De PVDA eist een grondige audit naar de toewijzing van alle recente stadsontwikkelingsprojecten. De stal moet uitgemest worden. Sogent is verworden tot een ordinaire projectontwikkelaar waar zelfs de gemeenteraad nauwelijks nog greep op heeft. Het schepencollege geeft de teugels van het woonbeleid bewust uit handen aan sogent en bouwpromotoren. Niemand die nog weet waar de beslissingen écht genomen worden, en elke transparantie is zoek. Bouwpromotoren worden op hun wenken bediend, terwijl buurtcomités aan de kant geschoven worden.

In plaats van in te zetten op betaalbare woningen voor Gentse gezinnen, kiest sogent systematisch voor dure bouwprojecten en luxe-appartementen. Wij willen sogent omvormen van een ongeleid projectiel tot een echt publiek woonbedrijf, transparant en onder democratische controle. En met een duidelijke missie: een betaalbaar woonbeleid ontwikkelen op maat van alle Gentenaars. In plaats van scheep te gaan met private projectonwikkelaars die enkel geïnteresseerd zijn in het dure marktsegment, moeten het nieuwe woonbedrijf werk maken van publieke investeringen in innovatieve ecologische wijken die voor iedereen toegankelijk zijn. Honderd procent betaalbaar, duurzaam wonen: dat is stadsontwikkeling op mensenmaat.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier