Nu alle Vlaamse partijen hun becijferde partijprogramma’s hebben bekendgemaakt, is alvast één zaak duidelijk: na 25 mei komt er een saneringsregering. Een regering die zal besparen op de uitgaven en op zoek moet naar nieuwe inkomsten. Een regering die we zullen voelen. Gedaan met sussen en zalven, de maatregelen zullen ons raken. Afhankelijk van welke partijen deel uitmaken van de regering zal het op een andere plek pijn doen, maar dat het pijn zal doen staat vast.
De volgende regering moet voor 12 miljard euro saneren om ons begrotingstekort in evenwicht te brengen, wat Europa van ons eist en waarmee we ook hebben ingestemd. Als we ook nog onze loonhandicap willen wegwerken – en dat zijn we aan onszelf verplicht als we onze economie willen laten draaien – is nog eens 3 miljard nodig. Dat maakt dat de volgende regering minstens 15 miljard moet vinden.
Die 15 miljard schraap je niet bijeen door hier een miljoentje af te pulken en daar een miljoentje bij te plakken, de tactiek die de regering-Di Rupo de afgelopen jaren toepaste. Zo’n grote som kun je alleen realiseren met ingrijpende maatregelen, die snel grote bedragen in het laatje brengen. Zoals een volledige of gedeeltelijke verkoop van het overheidsbelang in BNP Paribas, Belfius, bpost en Belgacom – wellicht nog de makkelijkste oefening. De btw verhogen, bijvoorbeeld van 21 naar 22 procent, kan ook snel en vrij pijnloos. Het verhogen van milieubelastingen en heffingen op inkomens uit vermogen, dat is al andere koek. En er zal moeten worden gesnoeid in de uitgaven. Dan wordt het echt pijnlijk.
De N-VA deed vorige week haar sociaal-economische programma uit de doeken. Ze beseft ook dat de gevraagde inspanning gigantisch is en heeft daarom, in navolging van het Internationaal Monetair Fonds, de datum om het begrotingsevenwicht te halen met twee jaar uitgesteld tot 2018. Dat de nieuwe Europese Commissie nog met dat uitstel moet instemmen, lijkt voor iedereen maar een detail. Met het uitstel wordt trouwens het tempo verlaagd, maar het bedrag blijft even hoog. De N-VA schuwt daarbij de harde maatregelen niet, met de afschaffing van het brugpensioen, werklozen die na twee jaar hun uitkering verliezen, en een indexsprong.
Nadat de N-VA met haar Vlaamse programma en haar lik-op-stukbeleid qua veiligheid en immigratie de kiezers bij bosjes weghaalde bij het Vlaams Belang, wil ze met haar sociaal-economische programma de Open VLD pluimen. Dat is niet eens onhaalbaar, nadat Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten eind vorig jaar de heffing op de bedrijfswagens en die op de liquidatieboni zelf omschreef als ‘pestbelastingen’, ook al waren ze mee goedgekeurd door haar partij. Een gevolg daarvan is dat een belangrijk deel van haar traditionele achterban zich ziedend heeft afgekeerd van de Open VLD. Daar kan een congres zoals afgelopen weekend, gekenmerkt door jolig gehos op de beats van Regi Penxten (‘we moeten optimisme uitstralen’) weinig aan veranderen. Zeker omdat de N-VA al liet weten dat ze die ‘pestbelastingen’ onmiddellijk wil afschaffen.
De inspanning die we de volgende jaren moeten leveren valt nog het best te vergelijken met de toestand van twintig jaar geleden. Toen moesten we onze overheidsfinanciën op orde brengen om deel te mogen nemen aan de euro. Toenmalig premier Jean-Luc Dehaene drukte daarom het Globaal Plan door, met onder meer een aanpassing van de index door de invoering van de gezondheidsindex en een loonstop van twee jaar. Het leidde tot stakingen en betogingen, maar het Plan werd uitgevoerd en België werd toegelaten tot de euro. Vandaag bengelen we aan de staart van het koppeloton van de eurozone. Om niet verder af te zakken, kan de volgende regering zich geen knip- en plakbegrotingen van vooral eenmalige maatregelen meer veroorloven. Een allesomvattend plan is noodzakelijk. Het zal onze samenleving van de toekomst in grote mate bepalen, en het zal moed en doorzettingsvermogen vragen om het uit te voeren. De inzet op 25 mei kan niet veel groter zijn.
Regeringsformatie
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier