‘Gaan N-VA, CD&V en Open VLD de Vlaamse Rand mee helpen verfransen?’

‘Zorgen Vlaamse partijen voor de financiering van het FDF in Vlaams-Brabant? Het is een dossier waar men binnen deze meerderheid liefst over zwijgt’, schrijven Veerle Wouters en Hendrik Vuye, V-Kamerleden.

Van Hertoginnedal, over Vlinderakkoord tot partijfinanciering. Het is een triest verhaal van Vlaamse partijen die mee de verfransing van de Vlaamse Rand in de hand werken. Gaan de Vlaamse partijen nu ook nog het FDF (heden Défi) in Vlaams-Brabant financieel steunen? Gaat de Vlaamse meerderheid weer eens afwezig zijn, zoals Lode Claes eertijds schreef.

Het tranendal van Hertoginnedal

In 1963 sluit de rooms-rode regering-Lefèvre-Spaak een groot akkoord over de taalregeling te Brussel en in de Vlaamse Rand. Het gaat de geschiedenis in als het akkoord van Hertoginnedal. Er is voortaan een tweetalig taalgebied Brussel-Hoofdstad en 6 randgemeenten worden begiftigd met faciliteiten.

Niet alleen de oppositiepartijen PVV en Volksunie stemmen tegen dit taalcompromis, maar ook drie CVP-kamerleden. Eén van die drie is niemand minder dan uittredend eerste minister Gaston Eyskens. Toen kon dissidentie nog, want het belet Eyskens niet om enkele jaren later opnieuw eerste minister te worden en te zorgen voor de eerste staatshervorming (1970). Overigens, een andere CVP-tegenstemmer is Corneel Verbaanderd, de man die in 1961 het eerste wetsvoorstel indient om de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde te splitsen.

Maar waarom stemt Gaston Eyskens tegen? In zijn memoires legt hij het uit. De faciliteiten leggen ‘een tijdbom onder de Vlaams-Waalse verhoudingen’. Schalks voegt hij er aan toe: ‘De latere politieke ontwikkeling zou mij volledig gelijk geven’.

Inderdaad. Het taalcompromis van 1963 heeft niet gezorgd voor pacificatie in de Vlaamse Rand. Al evenmin heeft het de verfransing belet, wel integendeel. Hertoginnedal blijkt een een tranendal te zijn.

De toeters en bellen van het Vlinderakkoord (2011)

Het zou nog 50 jaar duren vooraleer de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde wordt gesplitst. Maar dit gebeurt met de nodige toeters en bellen. Eén van die toeters speelt Vlaanderen nu parten.

Er is nog steeds een Senaat en die kent 10 gecoöpteerde Senatoren, waarvan 4 Franstaligen. De aanwijzing van de 4 Franstalige gecoöpteerde senatoren gebeurt op grond van de stemmen behaald in het Franstalige kiescollege en het Vlaamse arrondissement Halle-Vilvoorde. Men stimuleert op die manier Franstalige partijen om lijsten in te dienen in de kieskring Vlaams-Brabant. De stemmen van Halle-Vilvoorde kunnen helpen bij het veroveren van een Senaatszetel. Eigenlijk een bijzonder domme regeling: waarom Franstalige partijen stimuleren om aanwezig te zijn in Vlaanderen? Dit staat haaks op de logica van de staatshervormingen.

Financiering van het FDF in Vlaams-Brabant?

In 2014 zijn er twee Franstalige partijen die lijsten indienen in Vlaams-Brabant: FDF (heden Défi) en Parti populaire (PP). Geen van beide partijen haalt een verkozene in deze Vlaamse kieskring.

Maar plots komt de kat op de koord. Het FDF vraagt geld voor de stemmen van deze kieskring. Wat is er aan de hand? Partijen krijgen overheidsfinanciering. Deze financiering bestaat onder meer uit een jaarlijks bedrag van 2,5 euro per geldig uitgebrachte stem. Het FDF behaalt 15.405 stemmen in Vlaams-Brabant.

De logica van de staatshervorming maakt echter dat partijen georganiseerd zijn per deelstaat. En zo staat het ook in de wet op de partijfinanciering. Volgens deze wet is een politieke partij een vereniging die lijsten indient in elke kieskring van een Gemeenschap of Gewest.

Voor de stemmen behaald op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest heeft het FDF recht op financiering. Dat betwisten we niet. In de kieskring Brussel-Hoofdstad heeft de partij ook 2 Kamerzetels veroverd.

De stemmen behaald in Vlaams-Brabant geven echter geen recht op overheidsgeld. Het FDF heeft immers geen lijsten ingediend in alle Vlaamse kieskringen (alleen in Vlaams-Brabant). Al evenmin heeft het FDF een zetel veroverd in Vlaanderen, wat ook een voorwaarde is om in aanmerking te komen voor overheidsgeld.

Meer dan twee jaar na de verkiezingen is er nog steeds geen beslissing. De Kamer geraakt er niet uit. Krijgt het FDF nu geld, of niet? We hebben nauwkeurig de parlementaire debatten van de wet op de partijfinanciering bestudeerd. Blijkt dat het nooit de bedoeling is geweest om in deze situatie ook overheidsgeld toe te stoppen aan het FDF. We dienen dan ook een voorstel in tot interpretatieve wet. We reiken de oplossing aan.

Nog maar enkele dagen geleden vraagt een Vlaamse partij aan de Brusselse regering om burgemeester Olivier Maingain (FDF, heden Défi) voor drie maanden te schorsen omdat hij geld van zijn gemeente gebruikt om Franstaligen in Zaventem op te roepen zich te manifesteren als Franstalige. We delen deze bezorgdheid. Maingain heeft niets te zoeken in Vlaanderen. Maar laten we dan wel logisch blijven en zijn aanwezigheid in Vlaams-Brabant niet belonen met overheidsgeld.

Wat gaan de Vlaamse partijen nu doen? Gaan ze Franstalige lijsten in Vlaams-Brabant nog financieel helpen ook? En zo de Vlaamse Rand mee helpen verfransen? Neen toch?