‘FM Brussel: Een draagvlak creëer je niet snel op bevel, heren Gatz en Smet’

Ministers Sven Gatz en Pascal Smet maakten een juiste analyse van de scheefgelopen situatie bij FM Brussel, schrijft Bart Derwael. Maar ze kiezen voor een wankele strategie, aldus de expert in draagvlakcreatie.

In een gezamenlijk persbericht deden Sven Gatz, Vlaams minister van Cultuur, Media, Jeugd, en Brussel (Open VLD) en Brussels minister Pascal Smet (SP.A) op 11 juni een oproep aan de directie van Vlaams-Brusselse Media om meer tijd te nemen om een draagvlak te creëren voor hun geplande hervormingen. Om er in één adem aan toe te voegen dat de raad van bestuur al met een nieuw en breed gedragen plan op de proppen moet komen na de zomer. Een onmogelijke opdracht, lijkt het.

Vooral de aankondiging van de raad van bestuur van Vlaams-Brusselse Media om hun radiozender FM Brussel uit de ether te halen, had voor veel commotie gezorgd bij luisteraars en personeel. De impact van deze beslissing hadden beide ministers, die in een eerste reactie hun politieke steun voor de vernieuwingsoperatie hadden uitgesproken, naar eigen zeggen danig onderschat. Het massale protest dat volgde op de bekendmaking en alle ontwikkelingen in de dagen nadien, deden Gatz en Smet op hun passen terugkeren.

Juiste analyse, wankele strategie

Hoewel ze zich officieel niet willen mengen in de interne keuken van de deels door hen gesubsidieerde vzw, lieten de ministers in hun analyse en hun boodschap op 11 juni weinig aan de verbeelding over. Voor de goede verstaander: de vernieuwing moet on hold tot het stof is neergedaald, meer overleg en draagvlak zijn geboden.

In hun persmededeling klonk het letterlijk: “Daarom hebben we de directie gevraagd om het proces te vertragen en de tijd te nemen om een breed draagvlak te creëren voor de hervormingen, te overleggen met het personeel en na te gaan of, hoe en onder welke vorm de radio geïntegreerd kan worden in de toekomstplannen”. Juiste analyse, wankele strategie.

Intern draagvlak

De analyse dat er te weinig draagvlak is – intern én extern – voor het opdoeken van FM Brussel, won de voorbije dagen aan geloofwaardigheid. Vooral de medewerkers van de radiozender deden via diverse media hun beklag over een gebrek aan medezeggenschap bij de koers die directie en raad van bestuur willen varen. Daarmee werd door de bestuurders een van de belangrijkste fundamenten voor een sterk draagvlak genegeerd.

Inspraak van en voldoende formele en informele communicatie met directe belanghebbenden (zoals medewerkers) bij ingrijpende veranderingen zijn absoluut noodzakelijk om te slagen. Geen wederzijds begrip zonder intern overleg. En geen externe steun zonder een minimum aan intern draagvlak.

Vorm en inhoud

Dat wil uiteraard niet zeggen dat een directie of een raad van bestuur niet de marsrichting voor de toekomst van haar organisatie mag aangeven. Wel integendeel. Ook een draagvlak vertrekt vanuit duidelijke doelstellingen en een langetermijnvisie. Maar naast een inhoudelijk verhaal, is het creëren van een draagvlak vooral een oefening in strategische communicatie, stakeholdermanagement en participatie. En er is nog zoiets als de perceptie natuurlijk. Dat is in feite wat de ministers Gatz en Smet via enkele omwegen hebben proberen duidelijk te maken: we trekken niet de globale toekomstvisie van de raad van bestuur en de directie/CEO in twijfel, wel de wijze waarop hun plannen (in overleg) verder vorm moeten krijgen en vooral hoe er over gecommuniceerd dient te worden.

Bevel

Net daarom is het ongelukkig dat de ministers in hun dadendrang de raad van bestuur al meteen een strakke deadline hebben opgelegd. Hoewel er op de timing “na de zomer” enige rek zit en men wellicht snel wil gaan om geen machtsvacuüm te installeren, is de bestuurders wel erg weinig tijd gegund om met een aangepast plan te komen. Zondermeer een gemiste kans.

Want een draagvlak creëer je niet even snel op bevel, ook niet in komkommertijd. Dat vraagt (meer) tijd, (meer) dialoog en (meer) opening tot bijsturing. Een participatief traject met inspraak van alle relevante actoren en een parallel proces van draagvlakcreatie vragen een planmatige aanpak en een doordachte communicatiestrategie.

Mobiliserende kracht

Zeker van een modern mediabedrijf (of in dit geval een overkoepelende media-vzw) mag je verwachten dat ze de impact van o.a. de (sociale) media op haar beslissingen correct kan inschatten. En dat ze de eigenheid en de mobiliserende kracht van haar belangrijkste doelgroep (in dit geval de mondige Vlaamse Brusselaars) beter kent dan ze de voorbije week heeft getoond.

Ze heeft dus ofwel haar stakeholderanalyse overhaast gemaakt of haar actoren niet ernstig genomen. En daarmee heeft de top van Vlaams-Brusselse Media opnieuw een belangrijke kans gemist om de kiemen te leggen voor een breed draagvlak.

Huiswerk

De komende weken en maanden moet het bord dus minstens gedeeltelijk afgeveegd en het huiswerk opnieuw gemaakt. En moet de raad van bestuur, met een kort(er) stukje krijt en vanuit een wankel vertrouwen, haar personeel (intern draagvlak) én haar luisteraars, kijkers en lezers (extern draagvlak) zien te overtuigen dat het enkel het beste voor heeft met de Vlaams-Brusselse media en FM Brussel in het bijzonder. Het moet bovendien aantonen dat het bereid is te luisteren naar eventuele alternatieven. Als het daarbij de juiste strategie volgt, kan daarna best blijken dat het integreren van de huidige radiozender in het online toekomstverhaal nog niet zo’n gek idee is. Maar eerst moet er dus puin geruimd worden en op de resten een alternatief en co-creatief plan van aanpak verrijzen. Deze oefening grondig klaren in amper drie maanden zou een huzarenstukje zijn.

Bart Derwael is zaakvoerder van Panenka communication en auteur van het boek ‘Praktijkgids participatie: 55 concrete tips voor succesvolle inspraakprojecten’ (Politeia). In het najaar verschijnt bij uitgeverij Politeia zijn nieuwe boek over draagvlakcreatie.