‘Fipronil: geen doden en veel politieke reactie. Tabak: 1 miljoen doden en geen politieke reactie’

‘Als de eieren uit de rekken worden gehaald, waarom blijven de sigaretten nog steeds in de rekken?’ vraagt expert tabakspreventie Luk Joossens. ‘Fipronil is gif dat bij lage dosis geen gevaren inhoudt. Tabak of sigarettenrook is een gifbeker met meer dan 4000 chemische ingrediënten die altijd schadelijk is.’

Sinds een week staat het land in rep en roer. Bloedluisverdelger fipronil werd in eieren vastgesteld en honderd duizenden eieren werden uit de rekken gehaald en vernietigd. De media kennen slechts onderwerp: besmette eieren. Kamerleden komen vervroegd terug uit vakantie en de regering houdt crisisberaad. Er wordt een taskforce opgericht om na te gaan welke steunmaatregelen er genomen kunnen worden voor de bedrijven die schade ondervinden van de fipronilcrisis. Een tweede dioxinecrisis hangt in de lucht.

Fipronil kan in hoge dosissen problemen leveren voor nier, lever en schildklier. Het aantal eieren dat je zorgeloos kan eten valt echter nog best mee. Volgens toxicoloog Tytgat mag iemand van vijftig kilogram dagelijks nog steeds 8 eieren eten. Met mijn gewicht zelfs meer dan 10 eieren per dag. Ik ken niemand die 10 eieren per dag eet, want die zou het snel beu worden. Bovendien is het niet echt aangewezen als je op je cholesterolgehalte let. Mijn vader, die cardioloog was, beperkte zijn eierenconsumptie tot hoogstens twee per week. Meestal at hij enkel het eiwit op en verwijderde het eigeel om met het cholesterolgehalte rekening te houden.

Kortom: het risico op fipronil besmetting lijkt erg klein, omdat de dosis in de besmette eieren laag blijft. Natuurlijk horen die bladluisverdelgers absoluut niet thuis in eieren, maar zijn de gevolgen op de volksgezondheid (gelukkig) tot dusver eerder beperkt gebleven.

Fipronil is gif dat bij lage dosis geen gevaren inhoudt. Tabak of sigarettenrook is een gifbeker met meer dan 4000 chemische ingrediënten die altijd schadelijk is. Als de eieren uit de rekken worden gehaald, waarom blijven de sigaretten nog steeds in de rekken? Waarom laat de regering de tabaksindustrie nog steeds ongemoeid? Waarom staat de overheid toe dat er binnen en buiten de dagbladwinkel reclame wordt gemaakt voor een product dat minstens 70 kankerverwekkende stoffen bevat? De sigarettenverkoop gaat gewoon door en de verkoop wordt door reclame aangemoedigd. Deze regering laat in krantenwinkels reclameslogans voor sigaretten, “Additive free”, ongemoeid, terwijl de rook van een brandend sigaret de meest giftige, toxische en verslavende cocktail is die je kunt indenken. Tabak is de voornaamste doodsoorzaak in ons land en is verantwoordelijk voor jaarlijks 15 000 doden en 300 000 ziektes. Sinds de bloei van de tabaksindustrie in de jaren vijftig zijn er in ons land al 1 miljoen mensen gestorven aan hun tabaksgewoonten. Tabak is het enige product dat bij normaal gebruik één op de twee gebruikers dood. Tabaksrook is altijd schadelijk, vanaf de eerste sigaret, zowel bij actief als bij passief roken.

In het parlement liggen er een hele reeks voorstellen op tafel om het tabaksgebruik af te remmen, zoals een verkoopverbod tot 18 jaar, een rookverbod in wagens in aanwezigheid van minderjarigen, een reclameverbod op de verkoopsplaats of de invoering van neutrale sigarettenpakjes. Over geen enkel van deze maatregelen bestaat er een akkoord binnen de regeringspartijen om goedgekeurd te worden. Meestal omdat één van de liberale partijen of de N-VA dwars ligt. Voor de belangrijkste doodsoorzaak van ons land of de 1 miljoen tabaksdoden sinds 1950 houdt de Premier geen crisisberaad of komen onze parlementsleden niet terug uit vakantie. Dit staat in schril kontrast met de belangstelling van de regering en de kamerleden voor het fipronildossier.

Uitsteltrucs

Maggie De Block, arts en minster van volksgezondheid, heeft een plan tegen tabak sinds april 2016, maar voert het niet uit. De minister ging een voorstel van neutrale pakjes, zonder merklogo’s of aantrekkelijke kleurtjes, uitwerken ‘na een brede consultatieronde met alle betrokken actoren, in het bijzonder de vertegenwoordigers van de detailhandel.’ De organisaties van de detailhandel zijn belangrijker dan de organisaties tegen kanker. De economische belangen wegen zwaarder dan die van de volksgezondheid. Het voorstel van neutrale pakjes is er nog steeds niet, omdat een nieuwe uitsteltruc werd bedacht. De minster vraagt voor meer onderzoek. Neutrale pakjes bestaan sinds december 2012 reeds in Australië en sinds mei 2016. in het VK en Frankrijk. De bedoeling is om pakjes minder attractief te maken, vooral bij jongeren. Wetenschappelijk onderzoek in Australië, en zelfs in België, heeft uitgewezen dat jongeren deze pakjes inderdaad saaier vinden.

Voor De Block is dit onvoldoende, want Australië, en ook het VK, zijn eilanden en ze wacht de resultaten af van het onderzoek over het effect van neutrale pakjes in Frankrijk. Om sigaretten minder attractief te maken maakt het echt geen verschil uit of je op een eiland woont of niet. Degelijk wetenschappelijk onderzoek bij jongeren in Frankrijk kan nog jaren in beslag nemen. Tot na de volgende verkiezingen. In mijn boek ‘De tabakslobby in België’ is deze uitsteltruc de klassieker van de tabakslobby om niets te doen. Van uitstel komt inderdaad afstel.

Kortom, onze politici, Premier, minister van volksgezondheid en kamerleden kennen hun prioriteiten niet: tabak is de voornaamste doodsoorzaak in België. Ze maken zich terecht druk om fipronil, maar zouden bij hoogdringendheid werk moeten maken om de strijd aan te binden tegen de tabaksindustrie en de één miljoen tabaksdoden die het reeds heeft veroorzaakt.

Luk Joossens, tabakspreventie-expert en auteur van het boek ‘De tabakslobby in België’ (EPO).