Familie Jacob naar Kamer van Inbeschuldigingstelling voor Jonathan, en de ijskoude douche erna

Het onderzoek naar de dood van Jonathan Jacob loopt nu bijna vijf jaar. ‘Al in juni voorspelde ik dat Jan Jacob eerder voor de rechtbank dreigde te komen dan de ‘bottinnekes’ en hun opdrachtgever(s)’, zegt justitiewatcher Jan Nolf. ‘Met zo’n half proces kan hoogstens een halve waarheid gevonden worden.’

In het nu al bijna vijf jaar lang durend onderzoek naar de dood van zijn zoon trotseerde vader Jan Jacob tot nu toe de media helemaal alleen. Maar voor wat de ultieme zitting van de Antwerpse Kamer van Inbeschuldigingstelling (KI) kan worden, tekenden gisteren beide ouders, de broer en zussen van Jonathan kranig samen present.

De familie gaf daarmee een klare boodschap naar justitie toe. Ze zitten allemaal op dezelfde golflengte: zij willen de hele waarheid over de dood van hun zoon, hun broer, en geen halve waarheid.

Het arrest van de KI wordt op 9 oktober verwacht.

Vandaag, vrijdagmorgen, kwam al een eerste ijskoude douche

Een aangetekende brief, door de Antwerpse onderzoeksrechter verstuurd op 10 september brengt aan Jan Jacob het nieuws van zijn inverdenkingstelling wegens schending van het geheim van het onderzoek.

De brief kon gisteren niet afgeleverd worden omdat vader Jacob zich in de Kamer van Inbeschuldigingstelling bevond. Over die klacht was Jan Jacob al een jaar lang niet verhoord.

Bij het verhoor destijds erkende Jan Jacob spontaan dat het ‘lek’ van de onthutsende beelden voor de – ondertussen internationaal gelauwerde – Panorama-reportage van 21 februari 2013 wel degelijk bij hem lag. Het was een noodkreet tegen de inertie – of onwil – van het Antwerps parket-generaal om de volledige toedracht over de dood van Jonathan te onderzoeken.

Toeval of niet, het ‘chilling effect’ van de timing is onmiskenbaar. Een empathische justitie zou elementair respect betuigen voor wie onbetwistbaar een dubbel slachtoffer wordt: de eerste keer door het verlies van Jonathan, de tweede keer door de inertie van justitie.

De ijskoningen van Justitie lijken wel terug van nooit weggeweest.

Al in juni was het de sombere voorspelling van uw justitiewatcher dat Jan Jacob eerder voor de rechtbank dreigde te komen dan de ‘bottinnekes’ en hun opdrachtgever(s).

Terug naar de hoofdzaak: het onderzoek over de dood van Jonathan Jacob. Dat kan twee kanten uitgaan.

Ofwel wordt het onderzoek afgesloten.

Dan worden – allicht – alle verdachten naar de correctionele rechtbank verwezen. Dat zijn de directeur en een psychiater-diensthoofd van de psychiatrische instelling waar Jonathan niet opgenomen raakte, de acht ‘bottinnekes’, en de Mortselse politiecommissaris die hen opriep.

Ofwel vindt de KI dat het onderzoek nog steeds niet volledig is.

Eind 2013 was dat al het geval. Toen werden aanvullende onderzoeksmaatregelen bevolen ‘in het belang van de waarheidsvinding‘.

De ‘bottinnekes’ verloren destijds overigens op bevel van de KI voor het eerst de anonimiteit van hun Amerikaanse codenamen.

De familie Jacob wil inderdaad de rol van het Antwerps parket laten uitspitten omdat ook alle politiemensen gewag maken van een ‘hoger bevel’ om Jonathan gedwongen te laten ‘platspuiten’ – wat dan de tijdsdruk en de fatale inzet van de ‘bottinnekes’ die 6 januari 2010 verklaart.

Omdat dit een onderzoek naar de rol van parketmagistraten impliceert, kan de KI echter zomaar niet zelf aanvullend onderzoek bevelen. De uitzonderingsprocedure van ‘voorrecht van rechtsmacht’ voorziet immers dat enkel het parket-generaal dergelijk onderzoek naar magistraten kan opstarten, en naderhand – ingeval bezwaren blijken – de vervolging bevelen.

De KI komt in de vervolging van een magistraat dus niet formeel tussen. Daarenboven mag dergelijk proces niet voor de correctionele rechtbank gevoerd worden, maar moet dit meteen voor het hof van beroep, voor alle betrokkenen (wel- en niet-magistraten) samen.

In de reeks op Knack.be over dit proces las u al hoeveel kansen het parket-generaal van Antwerpen heeft laten voorbijgaan om het onderzoek naar een mogelijk ‘mededaderschap aan onopzettelijke doding’ te voeren.

Het wordt dus afwachten of en hoe de KI een wenk zou geven dat met zo’n ‘half proces’ hoogstens een ‘halve waarheid’ kan gevonden worden.

Bij een verwijzing naar de correctionele rechtbank, zal het proces in ieder geval wel publiek gevoerd worden – in tegenstelling tot de debatten en uitspraak achter gesloten deuren van de Kamer van Inbeschuldigingstelling.

De – ondertussen gepensioneerde – directeur van de instelling en de psychiater-diensthoofd houden immers voor dat de parketmagistraat van dienst haar vordering tot collocatie introk.

De gedaagden uit de rangen van de politie wijzen dan weer naar haar ‘hoger bevel’. Dan zou bijgevolg blijken dat de magistraat van dienst niet dezelfde houding zou hebben aangenomen tegenover alle sleutelfiguren. De medische actoren zouden op het verkeerde been gezet zijn, maar werden door het parket meteen vervolgd.

De politiemensen zouden het onwettig bevel – dat substituut K.D.L. ontkent – niet hebben kunnen weigeren.

Dat dergelijke fundamentele discussie zou gevoerd worden zonder dat de destijds betrokken magistraten zelf hun besluitvorming binnen het parket zouden toelichten, is bijna ondenkbaar.

Justitie moet transparant zijn en verantwoording afleggen, zo klonk het in de redevoeringen van 1 september toch.

Justitie moet meer doen om ‘verdachte overlijdens’ te onderzoeken, zo stelt dezer dagen de vroegere procureur-generaal van Antwerpen, Yves Liégeois.

Het overlijden van Jonathan Jacob was bij uitstek een ‘verdacht overlijden’. Zijn familie vindt het na zoveel jaar hoog tijd voor het finaal onderzoek: tot op het bot, en jawel, eindelijk ook bij het parket.