Factcheck: Nee, video toont geen migranten die aankomen op de Canarische Eilanden

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een video op Facebook zou illustreren dat de voorbije weken 20.000 migranten aankwamen op de Canarische Eilanden in de Atlantische Oceaan. De video werd echter opgenomen op de Balearen in de Middellandse Zee. Het bijschrift bevat ook enkele onwaarheden over de migranten die op de Spaanse eilanden aankomen.

Op 24 november plaatst een West-Vlaamse vrouw een video op Facebook. We zien een bootje aankomen op een strand. Daaruit stappen 15 mannen die vuurwerk ontsteken. Volgens het bijschrift zouden de beelden gefilmd zijn op de Canarische Eilanden.

De vrouw insinueert dat de mensen op de video verantwoordelijk zijn voor de tweede coronagolf. Volgens haar zijn er ‘20.000 van die kerels aangekomen in de voorbije weken’, ‘worden ze niet getest en gaan ze niet in quarantaine’.

De video wordt 1400 keer gedeeld, 67.000 keer bekeken en 117.000 mensen zien hem op hun tijdlijn passeren.

We onderzoeken eerst waar en wanneer de video is opgenomen (1) en bekijken dan de feitelijke claims in het bijschrift (2).

1) Welk Spaans strand?

Toont deze video inderdaad mensen die op de Canarische Eilanden aankomen? In de commentaren onder het Facebookbericht zeggen mensen dat de beelden niet van de Canarische Eilanden afkomstig zouden zijn, maar van de Balearen.

De Canarische Eilanden (zwart kader) liggen in de Atlantische Oceaan, de Balearen (rood kader) liggen in de Middellandse Zee. Beide eilandengroepen zijn Spaans grondgebied.

Wanneer we met Google zoeken naar video’s over ‘migrants’ en ‘Talamanca’, het strand waar de video opgenomen zou zijn, komen we uit bij een video op Reddit en Twitter.

Het gaat echter over een andere video dan degene die op Facebook circuleert. We leggen beide video’s naast elkaar en zoeken naar gelijkenissen. Zo zien we op de video op Twitter (links) een man die uit de boot stapt zijn rechterbeen strekken. Diezelfde man zien we ook op de video op Facebook (rechts).

Ook verder in de video’s vinden we gelijkenissen. Een man op de boot strekt zijn armen, wellicht om met zijn smartphone een foto te maken.

Daarna zien we in beide video’s dat er vuurwerk wordt afgeschoten. We zien ook een man met een jas in zijn linkerhand en een vuurpijl in zijn rechterhand.

We kunnen dus concluderen dat beide video’s dezelfde gebeurtenis tonen, maar vanuit een ander perspectief. Op de Twitter-video vinden we een duidelijke plaatsindicatie: een hotel met de naam Argos is duidelijk zichtbaar. Op Google Maps vinden we een een foto van 360° vanaf het Talamancastrand.

Op die foto zien we hetzelfde hotel, dat zichtbaar is op de video op Twitter (links).

Nu leggen we enkele screenshots van de video op Facebook onder de foto van Google Maps. De heuveltoppen (gele lijnen) en gebouwen (paarse lijnen) komen overeen. We weten nu met zekerheid dat de video is opgenomen op het Talamancastrand op Ibiza, een eiland van de Balearen. De video is dus niet opgenomen op de Canarische eilanden.

Nu we dat weten kunnen we in lokale media zoeken naar berichten over de gebeurtenissen. Op de lokale nieuwssite noudiari.es vinden we een artikel met als titel ’15 migranten meren aan op het strand van Talamanca tussen de badgasten en schieten lichtkogels af’. Het stuk bevat een YouTube-video. We zien weer dezelfde gebeurtenis, maar uit nog een ander gezichtspunt.

De video zou opgenomen zijn op maandag 2 november om halfvijf. Dertien van de vijftien migranten werden meteen onderschept. De lichtkogels die ze afvuurden, hadden ze bij als noodsignaal, voor als hun boot in gevaar zou komen. Diezelfde dag meerden nog vier boten met migranten aan op Ibiza. Volgens de overheid zou het in totaal over 48 mensen gaan. Een ander medium, Periódico de Ibiza, bevestigt die feiten en cijfers.

De onderzochte video ging ook viraal in Spanje. Factchecker voor Newtral Elena Turrión schreef er een artikel over: ‘Sommige mensen die de video deelden, linkten die aan het verblijf van immigranten in hotels op de Canarische eilanden. Maar de video werd daar dus niet opgenomen.’

Zoals de video bewijst, komen er ook op de Balearen bootjes met migranten aan. Volgens de Verenigde Naties kwamen er op de Balearen in 2020 tot nu toe 1503 bootmigranten. Ze zijn vooral afkomstig uit Algerije. Algerijnse autoriteiten vonden al tientallen lichamen van mensen die de oversteek niet overleefden.

Baleaars minister van Sociale Zaken Fina Santiago zei op 1 december in het regionaal parlement dat de migratieroute tussen Algerije en de Balearen een ‘permanent’ karakter heeft gekregen en dat die alleen kan stoppen als de situatie in Algerije verbetert.

2) De feiten over migranten op de Canarische Eilanden

De West-Vlaamse vrouw op Facebook gaat er onterecht van uit dat de video die ze deelt is opgenomen op de Canarische Eilanden. We checken of haar informatie over de migranten wel klopt.

Dat er ‘de voorbije weken zo’n 20.000 van die kerels zijn aangekomen’, klopt niet. Van 1 januari 2020 tot begin december, kwamen er volgens de Verenigde Naties in totaal 19.943 migranten aan op de Canarische eilanden. In de drie weken voor de post online kwam ging het over respectievelijk 800, 2325 en 2950 migranten. De voorbije weken kwamen er dus ongeveer 6000 migranten aan op de Canarische eilanden.

Verblijven zij ‘op onze kosten in luxehotels’? Dat migranten tijdelijk opvang krijgen in hotels klopt. Hierover werd ook in de Vlaamse pers al bericht. Volgens The Guardian gaat het over ongeveer 6000 mensen, onder wie 455 onbegeleide kinderen, die in hotelkamers verblijven.

Volgens The Canary News verblijven de migranten in ‘simpele kamers met basisaccomodatie’. Het Canarisch agentschap voor toerisme liet aan Newtral weten dat de migranten ‘geen gemeenschappelijke ruimtes gebruiken en in hun kamers blijven’. Ontspanningsfaciliteiten en zwembaden zijn vanwege de coronamaatregelen sowieso gesloten.

De Nederlandse omroep NOS en de VRT spreken van een vergoeding voor de hoteleigenaars van 45 euro per dag per migrant. De Spaanse regering betaalt die vergoeding.

Volgens de Spaanse staatssecretaris voor Migratie Hana Jalloul gaat het over een ’tijdelijke oplossing’. Tegen eind dit jaar zouden de toeristenhotels geen migranten meer opvangen. Volgens Canarian Weekly zijn er opvangkampen gebouwd om 7000 migranten in onder te brengen. ‘Binnen een paar dagen of weken zullen we die kampen kunnen gebruiken en zal het verblijf van migranten in toeristenhotels verminderen’, zei een vertegenwoordiger van de regering na lokaal protest.

Volgens de Facebookgebruiker worden de migranten ‘niet getest en gaan ze niet in quarantaine’. Hiervan vonden we geen bewijs. Volgens Human Rights Watch worden de coronaprotocollen wel degelijk toegepast door het Rode Kruis. Migranten worden geregistreerd, ondergaan een PCR-test en er is quarantaine voor wie symptomen vertoont of positief test op covid-19.