Factcheck: Nee, je krijgt geen longziekte door een mondmasker te dragen

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Volgens een Facebookbericht zou een vrouw de longziekte pleuritis hebben opgelopen door langdurig gebruik van een mondmasker. Ze zou zichzelf hebben besmet door haar eigen bacteriën en CO2 in te ademen. Een bewering die volgens experten absoluut niet klopt.

Onderstaand Facebookbericht werd, van op dit account alleen al, 858 keer gedeeld. In totaal kregen minstens 375.000 mensen het op hun tijdlijn te zien.

Via Facebook Messenger nemen we contact op met de auteur van dit bericht. Die heeft het naar eigen zeggen zelf op Facebook gezien, waar de moeder het postte. Ze geeft wel toe dat ze de vrouw niet persoonlijk kent. Op onze vraag om de contactgegevens van die moeder door te spelen, gaat ze niet in.

We kunnen daardoor geen contact opnemen met de vermeende patiënte of haar familie. We leggen daarom de claim die in het bericht wordt gemaakt – dat je de longziekte pleuritis zou kunnen krijgen door lang en veelvuldig een mondmasker te dragen en je eigen CO₂ en bacteriën in te ademen – voor aan verschillende longartsen.

‘Dat je van een mondmasker een infectie zou oplopen, gaat in tegen al onze kennis over mondmaskers’, zegt longarts Sarah Loof van het AZ Maria Middelares in Gent en het AZ Sint-Vincentius in Deinze. ‘Een mondmasker wordt net gebruikt als filter voor bacteriën en virussen, waardoor het risico op infecties afneemt in plaats van toeneemt.’

Pleuritis

Pleuritis, de ziekte die de dochter volgens de Facebookpost zou hebben opgelopen, is volgens longarts Thomas Malfait (UZ Gent) een algemene term voor een longvliesontsteking. ‘Pleuritis is een reactie op iets dat misgaat in de longen. Het is een complicatie als gevolg van een virale of een bacteriële luchtweginfectie, maar er kunnen ook andere onderliggende oorzaken zijn.’ Op zich is de ziekte volgens Malfait niet erg of levensbedreigend. ‘Wanneer pleuritis zeer uitgesproken is, bijvoorbeeld als reactie op een zware longontsteking, kan dat zeer pijnlijk zijn.’

‘Pleuritis kan vele oorzaken hebben’, zegt ook dokter Loof. ‘Meestal is de ziekte het gevolg van een virale luchtweginfectie zoals de griep. In een klein aantal gevallen is de oorzaak een bacterie, bijvoorbeeld een pneumococcenbacil of legionella. Je kan ook pleuritis krijgen zonder dat er sprake is van een infectie, bijvoorbeeld bij longkanker.’

Dierentuin

Pleuritis kan je volgens Loof en Malfait in ieder geval niet oplopen door je eigen bacteriën in te ademen. ‘Een infectie van het longvlies krijg je door ingeademde virussen of bacteriën die van buitenaf komen, niet door de natuurlijke virale en bacteriële flora die in onze luchtwegen aanwezig is’, zegt Sarah Loof.

‘Onze luchtwegen zijn bij wijze van spreken een dierentuin’, legt Thomas Malfait uit. ‘In tegenstelling tot bijvoorbeeld de buikholte, zijn de longen niet steriel. Er verblijven heel veel bacteriën en virussen, maar die maken ons niet ziek. De longen en luchtwegen zijn bijzonder ingenieus gevormd: een fysieke barrière tussen de lucht en het bloed houdt de kiemen buiten en er is continu bewaking door gespecialiseerde cellen van het immuunsysteem. Een mondmasker verandert niets aan dat mechanisme.’

Als je, zoals het bericht beweert, je eigen bacteriën zou inademen, dan heeft dat volgens Malfait geen invloed op de kans om pleuritis of andere luchtweginfecties te krijgen, want die eigen bacteriën zijn er sowieso al. ‘Het is pas wanneer die barrière tussen lucht en bloed doorbroken wordt, door een kiem die erdoor raakt, of door een onderliggende ziekte, dat je ziek wordt.’

Zuurstofgebrek

Dat je pleuritis zou krijgen door zuurstofgebrek, klopt volgens de specialisten ook niet. ‘Er is geen enkel verband bekend. Het dragen van een mondmasker leidt trouwens niet tot zuurstofgebrek. Een mondmasker laat geen grote aerosolpartikels met virus- of bacteriedeeltjes door, maar wel zuurstofmoleculen, die veel fijner zijn’, zegt Sarah Loof.

Koolstofdioxide

Ook de koolstofdioxide (CO₂) die je zou inademen als je een mondmasker draagt, kan volgens de geraadpleegde longartsen niet tot pleuritis of andere ziektes leiden. ‘Wanneer we inademen, neemt ons lichaam zuurstof op. Die zet het lichaam om in koolfstofdioxide, en die zit in de lucht die we uitademen’, zegt dokter Malfait. ‘Dat gebeurt op precies dezelfde manier als je een mondmasker draagt. Alleen kan ademen dan iets moeilijker aanvoelen omdat je een kleine weerstand voelt door de extra barrière. Maar dat zorgt bij gezonde mensen niet voor verhoogde CO₂-concentraties’, aldus Malfait.

‘Uit studies kun je opmaken dat een beperkte hoeveelheid uitgeademde CO₂ zich achter een mondmasker zou kunnen opstapelen en opnieuw ingeademd zou kunnen worden‘, zegt Sarah Loof. ‘Maar het lichaam kan een licht verhoogde CO2-concentratie perfect compenseren. En zelfs hogere concentraties zijn niet geassocieerd met pleuritis.’