Factcheck: nee, begrafenisondernemers hebben het niet druk door ‘overlijdens door vaccinatie’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op Facebook wordt een tweet gedeeld van een Nederlandse vrouw die onlangs haar pas gevaccineerde moeder verloor. De begrafenisondernemer zou hebben gezegd dat het druk was, als gevolg van de ‘vele overlijdens door de vaccinatie’. Daarvoor is geen enkel bewijs. De Nederlandse federatie van uitvaartondernemers reageert met ongeloof.

‘Niets aan de hand. Echt niets‘. Dat schrijft Alona Lyubayeva, gewezen Vlaams diversiteitsambtenaar en gewezen Groen-politica, op 8 april op haar Facebookpagina. Haar bericht bereikt 2600 Facebookgebruikers.

De tekst van Lyubayeva is het bijschrift bij een screenshot van een tweet die de Nederlandse Marianne Gödden op 6 april postte. ‘Mijn moeder is vanmiddag overleden na vrijdag tweede vaccinatie Pfizer ontvangen te hebben en ze ontzettend ziek is geworden. Arts geeft aan ja het kan teveel voor haar lichaam. Begrafenisondernemer geeft aan ja veel mensen die overlijden door vaccinatie vandaar de drukte bij ons‘, schrijft Gödden.

Ook op andere Facebookaccounts zien we de tweet opduiken. Minstens 10.500 mensen kregen het verhaal van de Nederlandse vrouw op hun tijdlijn te zien.

Bovenstaande tweet is een antwoord op een tweet van Alexander Knoops, een Nederlandse advocaat en professor internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam.

Er komen heel wat reacties op de tweet van Marianne Gödden. Behalve steunbetuigingen en condoleances krijgt de vrouw ook verwijten naar het hoofd geslingerd. Heel wat mensen geloven haar verhaal niet, zo blijkt.

Al snel wordt duidelijk dat het ongeloof ook verband houdt met een eerdere tweet van de vrouw, die ze op 3 april publiceerde. In die tweet postte ze een foto van de arm van haar moeder na de tweede prik met het Pfizer-vaccin.

Volgens nogal wat Twitteraars zou Marianne Gödden die foto van het internet hebben geplukt. Hij zou al langer de ronde doen bij mensen uit het antivaccinatiekamp, en het zou bovendien geen foto zijn van een arm, maar van een scheenbeen.

Een aantal mensen beweert dat exact dezelfde foto al op 12 augustus 2020 werd gepost op Twitter. Ze gebruiken als bewijs daarvoor een screenshot:

De twitteraar die de foto op 12 augustus zou gepost hebben, @joldekker3, ontkent dat echter met klem. De foto is niet meer terug te vinden op zijn timeline, al bewijst dat nog niet dat hij de foto nooit heeft gepubliceerd.

Via een omgekeerde zoekopdracht met Google Image Search vinden we geen resultaten die bewijzen dat de foto al voor 8 april op het internet zou hebben gecirculeerd.

We sturen de foto door naar vaccinoloog Pierre Van Damme (Universiteit Antwerpen). ‘Het is erg onwaarschijnlijk dat die bloeding over heel het lidmaat in verband te brengen is met die tweede vaccinatie,’ schrijft Van Damme. ‘Of dit een arm is of een been, is niet met zekerheid te zeggen, maar de veneuze insufficiëntie die ik zie, zou kunnen pleiten voor een been. (Veneuze insufficiëntie is een aandoening waarbij de aders van de benen het moeilijk hebben om het bloed weer naar het hart te sturen, nvdr).

Griep

Of de foto authentiek is, of het gaat om een mogelijke bijwerking van het Pfizer-vaccin dat de vrouw kreeg en of er een mogelijk verband is tussen het vaccin en haar overlijden, kunnen we om privacyredenen niet verifiëren.

Uit de tweets van Marianne Gödden kunnen we via een zoekopdracht met de zoekterm ‘moeder’ wel opmaken dat haar moeder 82 jaar was, vorig jaar een trombose had, begin april griep kreeg en al een tijdlang 24/7 zorg nodig had.

Begrafenisondernemer

We willen graag weten wie de begrafenisondernemer is die spreekt van drukte als gevolg van de ‘overlijdens door vaccinatie’. Via Twitter kunnen we Marianne Gödden niet bereiken, maar we krijgen haar wel aan de telefoon. De naam van de uitvaartondernemer geeft ze ons liever niet zonder dat eerst met de man te overleggen. Indien hij toch met ons zou willen praten, dan laat ze het op een later moment nog weten, belooft Gödden.

Volgens Marianne Gödden is de link tussen het vaccin en het overlijden van haar moeder duidelijk. ‘Mijn moeder heeft extreem allergisch gereageerd op het vaccin’, zegt ze. ‘Haar bloedwaarden waren slecht, ze had griep gehad, en een blaasontsteking waarvoor ze een antibioticakuur had gekregen. De dokters vermoeden dat het vaccin haar het laatste zetje heeft gegeven. Wellicht was het in het geval van mijn moeder beter geweest om de vaccinatie uit te stellen.’

Gödden heeft het overlijden gemeld bij Bijwerkingencentrum Lareb, het Nederlandse meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen, waaronder vaccins. Ze heeft vertrouwen in het onderzoek dat Lareb voert.

Gödden betreurt dat haar Twitter-bericht een eigen leven is gaan leiden. ‘Ik heb het gepost op een emotioneel moment, enkel met de bedoeling dat mensen zouden weten dat het in zeldzame, specifieke gevallen wel eens kan misgaan wanneer iemand een vaccin krijgt. Maar voor alle duidelijkheid: ik ben geen antivaxer. Wel integendeel: ik heb vaccinatie altijd gepromoot en ik kan niet wachten tot ik volgende week mijn eerste coronaprik krijg. Dat mijn verhaal is gerecupereerd door de antivaxbeweging, vind ik heel jammer’, zegt Gödden.

Verbazing

We nemen via e-mail contact op met de BGNU, de Branchevereniging Gecertificeerde Nederlandse Uitvaartondernemingen, een Nederlandse beroepsvereniging van uitvaartondernemers. We vragen of zij weet hebben van ‘extra drukte door overlijdens na vaccinatie’ bij hun leden.

Directeur Heidi van Haastert antwoordt het volgende: ‘Met verbazing neem ik kennis van de door u verstrekte informatie. Op dit moment is mij niet bekend dat mensen overlijden na of door de vaccinatie. Deze week heb ik verschillende BGNU-leden gesproken die dit signaal niet hebben gegeven. Overigens is het zo dat in Nederland het medisch geheim behoorlijk strikt wordt nageleefd. Dat betekent dat de schouwarts niet bekendmaakt waaraan de persoon is overleden. De schouwarts volstaat met de vermelding (op het formele formulier bestemd voor de uitvaartverzorger) dat de persoon een natuurlijke dood is gestorven. Met andere woorden: het bevreemdt mij ten zeerste dat de uitvaartondernemer met een zekere stelligheid vermeldt dat de persoon overleden is door de vaccinatie.’

We stelden dezelfde vraag ook bij Funebra, de Belgische beroepsvereniging van uitvaartondernemers, maar kregen daar nog geen antwoord. In ieder geval lijkt het zo dat het sterftecijfer net afneemt bij wie gevaccineerd is – dat blijkt alvast uit de situatie in de woonzorgcentra.

CONCLUSIE

Op Facebook wordt een tweet gedeeld van een Nederlandse vrouw die onlangs haar bejaarde moeder verloor. Die werd ziek en overleed na haar tweede Pfizer-prik. De begrafenisondernemer zou hebben gezegd dat het druk was, omdat er veel overlijdens zouden zijn door de vaccinatie. Het persoonlijke verhaal valt moeilijk te verifiëren, maar er is geen bewijs dat veel mensen zouden overlijden na vaccinatie. Wel integendeel: het sterftecijfer neemt net af na vaccinatie. De Nederlandse federatie van uitvaartondernemers stelt in ieder geval geen drukte vast door ‘overlijdens na of door vaccinatie’. We beoordelen het bericht als onwaar.

BRONNEN

Facebook (8 april 2021)

Twitter (6 april 2021)

Twitter (3 april 2021)

Sciensano (26 april 2021)

Mailverkeer met Pierre Van Damme op 24 april 2021

Mailverkeer met Heidi van Haastert op 23 april 2020

Telefoongesprek met Marianne Gödden op 26 april 2021