Expo: Brussel in vogelvlucht

Het BELvue Museum ontleedt de Brusselse stadsgeschiedenis aan de hand van een historisch schilderij (** oe).

Het BELvue Museum ontleedt de Brusselse stadsgeschiedenis aan de hand van een historisch schilderij (** oe).

Bonnecroy

In 1665 schilderde Jean-Baptiste Bonnecroy Gezicht op Brussel. Zijn vogelperspectief biedt ons een panorama op de hertogelijke stad met de tweede stadsomwalling, paleizen, kerken en een zee van schoorstenen. De man schilderde niet onverdienstelijk. Zie hoe de zon subtiel door het grijze wolkendek breekt. De wil om op te vallen binnen het bakstenen stadsbeeld werkte inspirerend. Zie het fiere stadhuis, de collegiale kerk van Sint-Michiel en Sint-Goedele, het verloren gegane Coudenbergpaleis en de vele kerken, kloosters en poorten.

Een panoramische foto van nu wijst aan waar Bonnecroy vrijelijk werkte, Brussel had hij immers niet echt vanuit een hoog standpunt bespied. Hij concentreerde zich op belangrijke gebouwen; maakte gebruik van plannen en plattegronden en trachtte aan de hand van de mathematische perspectief het uitzicht te construeren.

Stadswallen

In een kleine ruimte in het BELvue Museum wekt men met interactieve kaarten en foto’s de oude stad en het schilderij tot leven. Belangrijke gebouwen en tijdsperiodes worden uitgelicht. Het centrale hoofdstuk behandelt de twee stadsomwallingen uit respectievelijk de dertiende en de veertiende eeuw. Na verloop van tijd werd hun nut als verdedigingswapen geneutraliseerd omwille van de veranderde politieke situatie, de geëvolueerde wapentechniek en het feit dat men wachtposten in hogere gebouwen installeerde. Daarenboven werd de werking van een nieuwe binnenhaven door de twee stadswallen belemmerd. De modernisering, laat in de negentiende eeuw, zorgde voor de verdergaande evolutie en afbraak.

Enkele stadspoorten en delen van vestingmuren zijn de materiële herinnering aan de evolutie van de stad – van zandige kalksteen tot de kantoorgebouwen van staal en glas. Ooit telde de eerste stadsmuur een vijftigtal torens. Er resten er ons nog 4 die intact zijn. Van de tweede omwalling blijft heden enkel nog de Hallepoort over. Het was Napoleon die de volledige afbraak ordonneerde om er een boulevard te laten aanleggen. De functie van de Hallepoort – een gevangenis – bleek de reddende factor te zijn. Er mag dan niet veel meer resten, de Brusselse vijfhoek is het blijvende silhouet van de tweede omwalling.

Start to walk

Brussel in vogelvlucht is een onverholen promospot voor de stad, waarvan het interessantste nieuws in twee wandelgidsen opgetekend staat. De boekjes zijn inhoudelijk en conceptueel sterk, maar de vertelstijl leek ons al te sec. Bereikt men hiermee het doelpubliek? En wordt dit gretig gelezen? Bonnecroy is overigens een opwarmertje, het echte werk wacht de bezoeker in de straten van Brussel via een parcours langs de twee stadsomwallingen. Een soort start to walk voor de historiofiel.

Leuk aan dit verhaal is dat men een schilderij als vertrekpunt gekozen heeft en niet enkel op de didactiek gegokt heeft. Waarschijnlijk is dit een goede manier om dit soort geschiedenis aan de man te brengen. Deze zomerexpo hoeft niet de pretentie te hebben van een alles duidend verhaal, maar we zouden toch graag eens een herneming als groot opgezette historische expo zien.