‘Excessen in financiële wereld moeten aan banden worden gelegd’

‘Ik ken geen beter systeem dan de vrijemarkteconomie, maar toch schort daar iets aan’, zegt Fons Verplaetse, eregouverneur van de Nationale Bank. Hij ziet geen reden om optimistisch te zijn over Europa. En over België ook al niet.

‘Ik ben zeker geen voorstander van de planeconomie, zoals die in de Sovjet-Unie en China bestond’, zegt Fons Verplaetse, eregouverneur van de Nationale Bank. ‘Ik ken geen beter systeem dan de vrijemarkteconomie, maar toch schort daar iets aan. De ongelijkheid neemt almaar toe, en daar heb ik het moeilijk mee.’

‘En dat die ongelijkheid tussen rijken en armen groeit, is voor een groot deel het gevolg van hoe de financiële wereld en de banken zich zonder veel beperkingen kunnen ontwikkelen. De vrijemarkteconomie is het beste wat er bestaat, maar de excessen in de financiële wereld moeten wel aan banden worden gelegd.’

Na de bankencrisis in 2008 werd er al geopperd dat de financiële sector meer gereguleerd en hervormd moest worden.
Verplaetse: Ja, maar daar is tot nu toe te weinig van in huis gekomen. Men had de banken opnieuw moeten opdelen in enerzijds depositobanken, waar je spaart en leent, en anderzijds zakenbanken, die speculeren en investeren.

Dat is niet gebeurd, al worden er bijvoorbeeld in de Verenigde Staten en in het Verenigd Koninkrijk wel pogingen daartoe ondernomen. Maar de bankenlobby verzet zich daar hevig tegen en is machtig, ook in ons land. Ik vrees dat van zo’n opdeling niet veel in huis zal komen.

Voor België en de eurozone dreigt nu een recessie, de economie krimpt. Dat kunnen we in deze crisis missen als kiespijn?
Verplaetse: Ja. En ik zie geen reden om optimistisch te zijn voor Europa, en ook niet voor België. Als je naar de economische indicatoren kijkt, kun je niet anders dan besluiten dat het belang van Europa in de wereldeconomie afneemt. In 2010 was de eurozone nog goed voor 14,6 procent van het wereld-bbp.

Er wordt geschat dat dit in 2012 nog 13,9 procent zal zijn en in 2016 nog 12,3 procent. De competitiviteit in de eurozone gaat erop achteruit, en ook Belgische bedrijven hebben het steeds moeilijker om hun producten op de wereldmarkt te verkopen.

Zowel de eurozone als geheel als België verliest marktaandeel. En we weten wat daar voor België de structurele oorzaken van zijn: zowel de overheden als de ondernemingen doen te weinig aan Onderzoek en Ontwikkeling, we vervaardigen te weinig nieuwe producten op basis van O&O, we tonen te weinig belangstelling voor de snelgroeiende uitvoermarkten, en de ondernemingen kampen met te hoge sociale werkgeversbijdragen. (EWP)