‘Een tweet waarin de voorzitters van PS en Ecolo verklaren te begrijpen dat de staatssecretaris niet kan toegeven aan hongerstakers, zou levens redden’, zegt Marc Bossuyt, gewezen commissaris-generaal voor de vluchtelingen en voormalig voorzitter van het Grondwettelijk Hof.
De sans-papiers dreigen met hun hongerstaking de val van Vivaldi te veroorzaken. Als er ook maar één actievoerder sterft, dan stappen de PS-regeringsleden meteen uit de regering, zegt PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne. Hetzelfde wordt verwacht van de groene excellenties.
De partijvoorzitters van Groen, Ecolo en PS hadden zondag al aangedrongen bij premier Alexander De Croo (Open VLD) dat hij het dossier zou overnemen van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V). Die oproep kreeg felle tegenkanting van niet alleen Mahdi’s partij, maar ook van Open VLD en MR.
De reactie van de linkse partijen komt er na het penibeler worden van de situatie. Onder de 450 actievoerders in de Brusselse Begijnhofkerk, de VUB en de ULB zijn er die nu ook weigeren om te drinken, wat hun gezondheid nog meer onder hypothekeert. Ook vanuit het buitenland wordt de houding van de Vivaldi-regering gevolgd.
De vraag is welke oplossingen er nog overblijven. In samenspraak met de lokale burgemeesters stuurde de federale regering zondagavond ziekenwagens naar de actievoerders. Volgens minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) moesten de hulpdiensten een medische check-up doen bij wie dat wenste. Geen enkele hongerstaker ging op het aanbod in. ‘Dat toont nog maar eens aan hoe vastberaden ze zijn om zéér ver te gaan’, klinkt het bij Dokters van de Wereld, die de sans-papiers begeleiden.
Volgens Marc Bossuyt dreigt te situatie nog verder te escaleren. Tussen 1987 en 1997 stond hij aan het roer van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, dat zich ontfermt over de asielaanvragen. Hij was ook zeven jaar lang voorzitter van het Grondwettelijk Hof. ‘Hier kunnen doden van komen’, waarschuwt Bossuyt. ‘Maar de staatssecretaris zal in mijn ogen niet verantwoordelijk zijn.’
Wie dan wel?
Marc Bossuyt: Er zijn krachten in de regering en in de maatschappij die willen toegeven en het beleid onder druk zetten. Mocht het misgaan, dan zijn zij verantwoordelijk. Een tweet waarin de voorzitters van PS en Ecolo verklaren te begrijpen dat de staatssecretaris niet kan toegeven aan hongerstakers, zou levens redden.
Als iedereen vanaf dag één had gezegd dat er niet aan chantage wordt toegegeven, dan zou de actie al voorbij zijn.
Komen we in een andere realiteit terecht zodra er iemand overlijdt?
Bossuyt: Dat risico bestaat, maar dat zou me des te meer verontrusten. Het is niet de eerste keer dat het middel van een hongerstaking wordt gebruikt, elke nieuwe beleidsverantwoordelijke wordt erop getest. Patrick Dewael, Annemie Turtelboom, Maggie De Block (allen Open VLD), Theo Francken (N-VA): zijn er verantwoordelijken die er niét mee geconfronteerd worden? Het verschil is dat er in de regering krachten zijn die de actievoerders met sympathie bejegenen. Als iedereen vanaf dag één had gezegd dat er niet aan chantage wordt toegegeven, dan zou de actie al voorbij zijn.
Hoe kijkt u naar de actie zelf?
Bossuyt: Het middel van een hongerstaking is helemaal onaanvaardbaar. Als we daaraan toegeven, dan zijn er geen grenzen meer. Dan kan voortaan iedereen alles vragen, los van het eigen dossier.
De actievoerders vragen heldere regularisatiecriteria en een onafhankelijke commissie. Is die vraag zo onmogelijk?
Bossuyt: Daar ben ik absoluut tegen gekant. De procedure om erkend te worden als vluchteling bestaat al. Dat is een recht, voorzien van bepaalde regels, procedures, en uiteindelijk het laatste woord voor gerechtelijke instanties zoals de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. Regularisatie daarentegen is géén recht, maar een gunst. Mocht dat wel zo zijn, dan is het einde zoek. Vandaag is de politiek er verantwoordelijk voor. De bevoegde minister of staatssecretaris kan er dus op afgerekend worden. Wanneer het een recht wordt, is het aan de rechters.
De sans-papiers zijn bereid om hier te werken, zelfs in knelpuntberoepen.
Bossuyt: Er zijn nu eenmaal regels. Een daarvan is dat men hier niet mag werken wanneer men zich in een illegale positie bevindt. Dat er zaken verkeerd lopen in de procedures, dat moet u mij niet vertellen. Toen ik aan het hoofd stond van het commissariaat-generaal hebben we zes jaar lang elke maand afgesloten met een nog grotere dossierachterstand dan de vorige maand. Natuurlijk moet je maatregelen treffen en in sommige omstandigheden mensen regulariseren. Dat gebeurt ook: 60 procent van de aanvragen wordt positief beantwoord. Maar moeten we de aanvragen van hongerstakers dan voor 100 procent goedkeuren?
Is een collectieve regularisatie uit den boze? Waarom kan vandaag niet wat in pakweg 2000 of 2009 kon?
Bossuyt: In 2000 was het een puinhoop. Sommige betrokkenen dekken dat vandaag toe met de mantel der liefde en vergetelheid. De verwerking duurde eindeloos, het samenstellen van de commissies ging moeizaam. Het was ook geen toeval dat het aantal aanvragen begon te stijgen: mensen wisten dat ze een kans zouden hebben. Die campagne heeft een enorme aantrekkingskracht gehad.
Mahdi richtte een neutrale zone op, waar de sans-papiers een beter zicht kunnen krijgen op hun dossier en kansen. Voorlopig is die nog geen groot succes.
Bossuyt: De staatssecretaris wil iedereen, ongeacht het dossier, een kans geven. Ik steun Mahdi volledig.
‘Ik hoop niet te moeten bewijzen hoe principieel ik wel ben’, tweette hij in mei.
Bossuyt: Er zijn er die zeggen dat hij zich enkel zo opstelt om populair te worden, maar het is de enige manier dat het beleid kan en moet aannemen. Voor het parlement schreef ik onlangs een rapport over het verwijderingsprobleem in ons land. Het grootste probleem is dat onze maatschappij niet eensgezind aanvaardt dat een goed migratiebeleid ook een verwijderingscomponent heeft. Het heeft geen zin om procedures te maken voor wie mag blijven als iedereen kán blijven. Dat kan toch niemand veroorloven?
Speciaal gezant voor hongerstakers
Sammy Mahdi stelt Dirk Van den Bulck, commissaris-generaal van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS), aan als ‘speciaal gezant’ in het dossier van de hongerstakende actievoerders. Als speciaal gezant moet Van den Bulck dienen als een soort brugfiguur die de taak krijgt de hongerstakers toe te leiden naar de bestaande procedures.
Staatssecretaris Mahdi zegt dat hij er alles aan doet om de hongerstaking te beëindigen. Met de aanstelling van Dirk Van den Bulck als speciaal gezant hoopt Mahdi de situatie te ontmijnen. Hij spreekt zelf van een ‘uitgestoken hand’. Van den Bulck zal als speciaal gezant ter plaatse gaan en zal ook de neutrale zone bezoeken. ‘Mensen uit de hongerstaking kunnen individueel hun dossier bespreken met medewerkers van de Dienst Vreemdelingenzaken in de neutrale zone. Er is ruimte om een vertrouwenspersoon mee te brengen en ook daar ter plaatse te overleggen. Dit is een uitgestoken hand om zicht te krijgen op hun specifieke situatie’, klinkt het bij Mahdi.
Volgens de CD&V-staatssecretaris circuleren er ‘veel onjuiste verhalen over de regularisatieprocedure en dat dit slechts geldt voor bepaalde nationaliteiten’. ‘Net daarom werd de neutrale zone ingericht om tot correcte infodeling over te gaan. De overheid discrimineert niet en neemt elk dossier dat ingediend wordt ter harte. Wie een dossier tot regularisatie wil indienen kan dat ter plaatse doen. Normaal gezien moet mensen daarvoor naar de diensten van de stad of gemeente gaan. De Stad Brussel is evenwel ter plaatse op de neutrale zone’, legt Mahdi uit. (Belga)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
