Het Europese antifraudeagentschap OLAF is vier nieuwe onderzoeken gestart naar aanleiding van de Panama Papers. En Eurojust faciliteert de samenwerking tussen parketten in EU-lidstaten die het offshoreschandaal onderzoeken.
Op een hoorzitting van de PANA-commissie in het Europees Parlement gaven Eurojust, Europol en het Europese antifraudeagentschap OLAF maandag toelichting bij hun onderzoeken naar de Panama Papers.
OLAF lanceerde vier nieuwe onderzoeken naar aanleiding van de publicatie van de Panama Papers. ‘Op 9 mei, de dag dat het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) een gegevensbestand over de Panama Papers online publiceerde, hebben we meteen de hele databank gedownload’, zei Giovanni Kessler, directeur-generaal van OLAF, in het Europees Parlement. ‘Dat leverde 430.000 namen van personen en bedrijven op. Die informatie hebben we gekruist met 40.000 namen van drie categorieën personen: leden en personeel van Europese instellingen; deskundigen die diensten leveren voor EU-projecten en begunstigden van EU-fondsen; en personen of entiteiten die opduiken tijdens vorige of lopende onderzoeken van OLAF.’
‘Ons onderzoek toont aan dat er geen structurele kwetsbaarheid bestaat bij de EU-instellingen.’
‘Het kruisen van al die gegevens leverde 17 matches op. De helft daarvan had betrekking op eenheden of personen die eerder al door OLAF werden onderzocht. Slechts acht hits bevatten nieuwe informatie voor ons. Vier van de acht waren aanleiding om nieuwe onderzoeken te starten. In amper één van die vier gevallen gaat het om een medewerker van de EU. Een zeer laag cijfer dus.’
‘Ons onderzoek toont alvast aan dat er geen structurele kwetsbaarheid bestaat bij de EU-instellingen. We zien dat iedereen zich correct gedraagt.’
Meer details over de vier nieuwe onderzoeken wilde Kessler niet kwijt.
De Russische maffia
Ook Europol kruiste de ICIJ-databank met haar eigen gegevensbestanden. Simon Riondet, hoofd van de Financial Intelligence Group bij Europol, in de PANA-commissie: ‘Tijdens het kruisen van die databases hebben we 3649 waarschijnlijke treffers [hits] gevonden. Daarover gaan we in de komende week bijkomende informatie opvragen bij de Europese lidstaten: kunnen ze de hits bevestigen? We verwachten dat de lidstaten zullen reageren en ons nieuwe informatie zullen bezorgen.’
Europol: ‘De offshores zijn ook gelinkt aan terrorisme, de maffia, drugtrafikanten, mensenhandel, illegale migratie en cybercrime.’
Thematische samenwerking in de schoot van Europol verloopt in zogenaamde focal points. Dat zijn operationele projecten waarin onderzoekers en analisten uit heel Europa informatie delen over één thema. De focal point rond verdachte transacties had 1722 hits met de Panama Papers-gegevens, gevolgd door de focal point over Oost Europese georganiseerde misdaad, met 516 hits. Riondet: ‘Verontrustend is dat er ook 116 hits waren bij onze focal point over moslimterrorisme.’
Volgens Riondet werden de offshore bedrijven die het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca hielp opzetten niet alleen gebruikt om belastingen te ontduiken. ‘We kunnen de offshores uit de Panama Papers niet enkel linken aan economische misdaden zoals witwassen of btw-carroussels, maar ook aan terrorisme, de Russische maffia, drugtrafikanten, mensenhandel, illegale migratie en cybercrime.’
Riondet zei voorts dat de gegevens uit de ICIJ-databank en persartikels in heel wat landen niet voldoende zijn om formele onderzoeken te starten. Hij onderstreepte ook dat Europol geen toegang heeft tot de 11,5 miljoen gelekte documenten van advocatenkatnoor Mossack Fonseca die ICIJ in handen kreeg.
Een vergadering van 60.000 euro
Eurojust-vicevoorzitter Klaus Meyer-Cabri vertelde de parlementsleden van de PANA-commissie over de faciliterende rol die zijn organisatie speelt in de lopende strafonderzoeken, door de parketten in verschillende EU-lidstaten. Naar aanleiding van de Panama Papers en op vraag van Duitsland heeft Eurojust dit najaar al een eerste coördinatievergadering georganiseerd, waarop het specialisten uit heel Europa samenbracht om de strafonderzoeken te bespreken.
‘Vanuit financieel-logistiek oogpunt is dat niet evident. Die opstartvergadering heeft liefst 60.000 euro gekost’, aldus Meyer-Cabri. ‘Maar de rol van Eurojust is van cruciaal belang in de strijd tegen witwassen en belastingontduiking. Zonder coördinatie kan je dat soort problemen niet aanpakken. We moeten de Europese middelen en expertise bundelen. Dit is dan ook niet het moment om te snoeien in het budget of personeel van Eurojust. Integendeel: net nu moet het verhoogd worden.’
Eurojust heeft Panama uitgenodigd op een coördinatievergadering.
De Europese samenwerking rond de Panama Papers is volgens de vicevoorzitter tot nu toe ‘uitstekend’ verlopen. ‘Alles bij elkaar ben ik vrij tevreden over de deelname van de lidstaten. We zitten voor de Panama Papers wel nog aan het begin van de procedure.’
Meerwaarde van de krachtenbundeling is volgens Eurojust bovendien dat je sterker staat in de dialoog met belastingparadijzen. ‘Als 28 staten met één stem spreken tegen een derde land, dan heb je een andere situatie.’
Eurojust heeft de voorbije dagen een brief gestuurd naar Panama. ‘Daarin nodigen we het land uit om deel te nemen aan een coördinatievergadering’, aldus Meyer-Cabri. ‘Eerder had de procureur-generaal van Panama toch al blijk gegeven van een bereidheid om met andere jurisdicties samen te werken.’
Louis Michel: ‘Facilitatoren ontsnappen aan vervolging’
Ook de Belgische antiwitwascel en onderzoeksrechter Michel Claise gaven op de hoorzitting van de PANA-commissie tekst en uitleg over de strijd tegen financiële fraude.
Na de presentaties mochten de Europarlementsleden vragen stellen. Louis Michel (MR), voormalig minister van Buitenlandse Zaken, wierp op dat de facilitatoren nog te veel ontsnappen aan vervolging. Facilitatoren -zoals banken, financieel adviseurs of advocatenkantoren- zijn tussenschakels bij de oprichting van offshore bedrijven. Michel: ‘Zij staan echter niet in de vuurlinie. Ik ben geschokt dat ze nooit het voorwerp uitmaken van een onderzoek. Hoe kunnen we daar iets aan doen? Ik zou niet willen dat ze onder de radar blijven. Ik wil echt dat men zich daarop gaat concentreren.’
Panama Papers
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
