Oscar Camps probeert met zijn ngo Open Arms vluchtelingen te redden die Europa via de zee trachten te bereiken. Knack sprak met hem over de wantoestanden op het Griekse eiland Lesbos na de hevige brand in het vluchtelingenkamp Moria. ‘Het komt er op neer dat de Europese Unie zaken doet met criminelen.’
‘Een horrorscenario’, zo omschrijft Oscar Camps, voorzitter van ngo Open Arms, de situatie van het vluchtelingenkamp in Moria. In 2015 startte Open Arms met zijn reddingsoperaties aan de kusten van Lesbos en andere Griekse eilanden. Ondertussen zijn ze uitgeweken naar de Middellandse Zee, maar hebben ze nog steeds vrijwilligers die actief zijn op de Griekse eilanden.
Uw organisatie is vertrouwd met het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos. Kunt u de situatie daar beschrijven?
Oscar Camps: De levensomstandigheden van de vluchtelingen in Moria waren voor de branden al onmenselijk. Het kamp is eigenlijk gemaakt voor zo’n 2000 en maximaal 3000 vluchtelingen. Op dit moment zitten er daar meer dan 13.000 vluchtelingen. We spreken niet alleen over jonge mannen, maar ook kinderen, vrouwen en oudere mensen zitten daar op elkaar gepakt. Lavabo’s die normaal gezien voor zo’n 100 mensen zouden moeten dienen, worden nu door 500 of meer mensen gebruikt. Er is geen sprake van drinkbaar water en er is amper elektriciteit. Ik durf hier de vergelijking te maken met het getto van Terezin (voormalig concentratiekamp in Tsjechië, nvdr.). Daar moesten 200 mensen 1 toilet delen. In het vluchtelingenkamp in Moria zijn de meeste toiletten buiten dienst.
Al vijf jaar lang hebben verschillende instanties van de Verenigde Naties en ngo’s de mensonterende levensomstandigheden in vluchtelingenkamp Moria aangeklaagd. Ook Artsen Zonder Grenzen heeft al meermaals duidelijke rapporten over deze kampen geschreven. De branden hebben de situatie alleen nog maar erger gemaakt. Veel migranten zijn dakloos, beschikken niet over levensmiddelen en de veiligheid is compleet weg. Ik kan dit eigenlijk nog maar met een woord beschrijven: wat deze mensen meemaken is pure horror.
In Griekenland zijn er ook nog andere vluchtelingenkampen. Vreest u dat het in deze kampen ook uit de hand kan lopen?
Oscar Camps: Absoluut. De situatie in Moria is niet uitzonderlijk. Andere vluchtelingenkampen in Griekenland hebben te maken met gelijkaardige problemen, maar dan in mindere mate.
Je zou kunnen stellen dat, mochten deze mensen niet naar Europa vluchten, ze deze miserie ook niet zouden moeten meemaken.
Oscar Camps: Die redenering maken veel mensen, maar er zijn goede redenen waarom deze mensen naar Europa vluchten. In het vluchtelingenkamp Moria zitten Afghanen, Syriërs, Congolezen, mensen van het Midden-Oosten en uit Afrika. Zij zijn ontsnapt uit oorlogsgebieden of op de vlucht door afpersing, geweld, hongersnood. Rechtse politieke partijen kiezen ervoor om deze mensen zelf verantwoordelijk te stellen voor hun vlucht naar Europa. Ze kijken weg van de problemen van de herkomstlanden van deze mensen.
Maar wat mij nog het meest stoort, is de hypocrisie van de zogenaamd progressieve partijen die hun stem niet laten horen als het over migratie en vluchtelingen gaat. Zowel op nationaal als Europees politiek niveau kijken deze partijen liever weg van deze problemen. Ze zijn bang dat als ze op een eerlijke en ethische manier hun gedacht zouden zeggen, hen dit stemmen zou kosten. Dat gaat soms erg ver. Kijk naar de Deense sociaaldemocraten. Zij gaan nu zo ver dat ze migranten in getto’s laten samenwonen en hen bestraffen van zodra ze de regels van de Deense maatschappij niet volgen.
Lees verder onder de foto’s
Is de Europese Unie verantwoordelijk voor de wantoestanden op Lesbos?
Oscar Camps: De Europese Unie houdt mooie speeches en heeft de mond vol wanneer ze kritiek geven op Donald Trump, Jair Bolsonaro en Xi Jinping. Dan staan ze op de eerste rij om te zeggen dat deze mannen de mensenrechten niet respecteren. Maar wat doet de Europese Unie zelf? Ze hebben reeds drie miljard aan de Turkse president Erdogan gegeven in ruil voor het tegenhouden van migranten.
Niet alleen de Europese Unie, maar ook landen zoals Spanje, Italië of Malta geven geld aan totalitaire leiders. Dan denk ik aan de koning van Marokko of de milities in Libië. Het komt er op neer dat de Europese Unie zaken doet met criminelen. En wie handelt met criminelen is zelf crimineel. In feite zou de Europese Unie voor het hooggerechtshof van Den Haag moeten verschijnen wegens het financieren van criminelen en mensensmokkelaars.
In feite zou de Europese Unie voor het hooggerechtshof van Den Haag moeten verschijnen wegens het financieren van criminelen en mensensmokkelaars.
Nochtans heeft het akkoord tussen de EU en Turkije de migratiestroom serieus doen verminderen.
Oscar Camps: Het enige wat Turkije en Erdogan zullen doen, is meer en meer geld vragen. Het zal nooit genoeg zijn. Wat de EU als een succesformule ziet, beschrijf ik als een kortzichtige oplossing. Ze zou condities moeten creëren waardoor mensen in veilige omstandigheden naar Europa kunnen reizen. Iedereen weet dat de EU kampt met problemen van vergrijzing. We hebben meer immigranten nodig om onze economie op peil te houden. Het wordt tijd dat de EU energie steekt in het uitwerken van een humaan migratiebeleid in plaats van het financieren van criminelen. Ursula Von Der Leyen spreekt dan wel over een Marshallplan voor Afrika, maar ondertussen zijn er al meer mensen uit zwart Afrika naar de Europese Unie vertrokken dan voorgaande jaren.
Denkt u dat de coronacrisis een invloed heeft op de instroom van migranten?
Oscar Camps: Die indruk heb ik niet. Gisteren hebben wij met onze boot Open Arms nog 83 mensen uit de Middellandse Zee gered. Mochten wij er op dat moment niet geweest zijn, dan zouden ze gestorven zijn. Terwijl ik nu met u spreek, zijn we onderweg naar een andere boot. We weten nog niet hoeveel mensen daar op zitten. Onder de 83 mensen die we gisteren gered hebben, zaten vijf vrouwen en drie kinderen.
Alle aandacht gaat momenteel naar het wereldwijde aantal slachtoffers van covid-19. Op dit moment zitten we rond de 900.000 doden. Dat is veel, maar vorig jaar alleen al zijn er in Afrika maar liefst 600.000 kinderen omgekomen door hongersnood. Dan spreken we nog niet over ebola, dat een veel hogere mortaliteitsratio heeft dan covid. In Afrika moeten mensen vluchten voor oorlog, honger, aids, ebola en andere dodelijke virussen. Helaas worden deze cijfers nooit zo uitvoering in beeld gebracht.
Het geluid dat een kind maakt wanneer het op zo’n boot zit dat aan het zinken is, vergeet je nooit.
Hoe beschermt u mensen die gered worden van besmetting met het coronavirus?
Oscar Camps: De voorbije maanden hebben wij al bijna 3000 covidtesten uitgevoerd op onze boten. We hebben ervoor gezorgd dat we over het juiste materiaal beschikken. We beschermen onze vrijwilligers, maar we kunnen niet stoppen met uitvaren. Ik kan je garanderen: het geluid dat een kind maakt wanneer het op zo’n boot zit dat aan het zinken is, vergeet je nooit. Ik heb dat ooit meegemaakt en krijg dat niet meer uit mijn hoofd gewist. Dat is ook mijn drijfveer om keer op keer weer uit te varen en de vluchtelingen op de Middellandse Zee te gaan redden. Niet alleen ik denk daar zo over, maar met mij een hele ploeg van Open Arms.
Niet alleen op de Middellandse Zee, maar ook bij Europese politici strijdt u voor rechtvaardigheid voor vluchtelingen. Hoe ver staat Open Arms bij het rechtsproces tegen de vroegere Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini?
Oscar Camps: Al twee keer heeft de rechtbank van Italië ons gelijk gegeven in het proces dat we tegen Matteo Salvini hebben aangespannen. In juli heeft de Italiaanse Senaat voor de tweede maal de parlementaire onschendbaarheid van Matteo Salvini opgeheven. We gaan verder met onze zaak. Salvini wordt schuldig gevonden aan machtsmisbruik en kidnapping voor het illegaal vasthouden van meer dan 100 migranten op ons reddingschip in de zomer van 2019. Daarnaast staan er nog een tiental andere rechtsprocessen tegen Europese politici in de wacht.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
