De Europese Commissie heeft woensdag een pakket maatregelen op tafel gelegd om de uitstoot van broeikasgassen verder aan banden te leggen en meer koolstof uit de atmosfeer te halen.
Ze stelt onder meer voor hoe Europa af kan geraken van zijn afhankelijkheid van aardgas, onder meer door geen langetermijncontracten voor leveringen uit bijvoorbeeld Rusland meer toe te laten. Het hele pakket moet de Europese Unie toelaten haar klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen en tegen 2050 klimaatneutraal te worden.
Aardgas, een fossiele brandstof, is momenteel de dominante bron in de Europese energiemix. Als het van de Commissie afhangt, moet in de komende jaren overgeschakeld worden op alternatieven als waterstof en biomethaan. Op lange termijn moet Europa helemaal van fossiel gas af, vindt de Commissie. Ze wil daarom dat de lidstaten geen leveringscontracten meer kunnen afsluiten die tot voorbij 2049 lopen. ‘Dit verbod geeft het duidelijke signaal dat er een eind moet komen aan zulke activiteiten, tenzij de uitstoot afgebouwd wordt’, zei commissaris voor Energie Kadri Simson bij de voorstelling van het nieuwe klimaat- en energiepakket. ‘Hiermee herhalen we de duidelijke boodschap dat onze gasmarkt tegen 2050 koolstofvrij gemaakt zal zijn.’
Torenhoge energieprijzen
De voorstellen komen er op een ogenblik dat de energieprijzen in Europa torenhoog zijn. Dat heeft onder meer te maken met een gestegen vraag, een beperkt aanbod van hernieuwbare energie en een lagere bevoorrading vanuit Rusland. Het meeste aardgas op de Europese markt is uit Rusland afkomstig, dat net een voorkeur geeft aan langetermijncontracten.
Om te vermijden dat gas schaars en duur wordt, zoals nu dus het geval is, moeten EU-landen de mogelijkheid krijgen samen gas aan te kopen, vindt de Commissie. Ze moeten ook gezamenlijke strategische reserves kunnen aanleggen.
Net op de dag dat de Commissie haar hervorming van de gasmarkt voorgesteld heeft, bereikten de onderhandelaars van de lidstaten en het Europees Parlement een akkoord over een nieuwe verordening die de uitbreiding van grensoverschrijdende energienetwerken regelt. De voorkeur zal worden gegeven aan leidingen naar windmolenparken voor de kust en leidingen die waterstof en andere klimaatvriendelijke gassen transporteren. Nieuwe projecten die enkel bedoeld zijn om fossiele brandstoffen te transporteren, krijgen in de toekomst mogelijk geen Europese subsidies meer.
Nieuwe gebouwen verplicht klimaatneutraal
Het Commissiepakket bevat ook het voorstel om nieuwe gebouwen verplicht klimaatneutraal te maken vanaf 2030. Eén op de zes bestaande gebouwen – de meest vervuilende – moeten tegen die tijd gerenoveerd zijn. Zulke maatregelen zijn cruciaal om het energieverbruik door gebouwen naar beneden te brengen, zei klimaatcommissaris Frans Timmermans. Ze staan momenteel in voor 40 procent van het Europese verbruik en 36 procent van de uitstoot van broeikasgassen in de EU.
Timmermans ontkende dat huiseigenaars de dupe zullen worden van de verplichting – die net als de andere voorstellen nog goedgekeurd moet worden door de lidstaten en het Europees Parlement. ‘Er zijn mensen die zeggen dat als je niet renoveert, een of andere Brusselse bureaucraat je huis zal komen afpakken. Ons voorstel legt geen enkel verbod op om gebouwen te kopen of te huren’, aldus de Nederlander.
Tot slot wil de Commissie de uitstoot van methaan door de energiesector inperken. Olie-, gas- en steenkoolbedrijven worden verantwoordelijk gemaakt voor het opsporen en onmiddellijk herstellen van lekken. Ontluchten en affakkelen worden verboden.
