‘Eerste foto’s van royal baby zijn voor Britse pers middelvinger naar ruim veertig jaar lange traditie’

In een schier eindeloze reeks bizarre rituelen, is de presentatie van een Britse koninklijke baby aan de wereld misschien wel het meest absurde. Geen wonder dat Harry en Meghan het anders doen.

Gewoonlijk begint een geboorte van een Windsor met heibel op de stoep van een ziekenhuis in West-Londen. Zodra bekend is dat de koninklijke vliezen gebroken zijn, probeert een handvol fanatieke monarchisten beslag te leggen op de openbare ruimte tegenover de particuliere kraamafdeling Lindo Wing. Het is een strijd die ze verliezen als de grote jongens van de media komen opdagen. CNN en Sky kunnen zich veroorloven bewakers in te huren om hun trottoirplek 24 uur per dag te verdedigen. Geen koninklijke fan die daar tegenop kan. De persweeën moeten dan nog beginnen.

Als binnen de baby geboren is, neemt buiten de chaos toe. Verbeten verpleegkundigen en patiënten in rolstoelen laveren dan al dagenlang tussen cameraploegen door om de hoofdingang te bereiken. Naast de deuren hangen lijsten van gokwinkels met weddenschappen over geslacht, naam en gewicht van de nieuwe baby. Verslaggevers moeten iets doen de tijd te doden.

De hysterie bereikt een hoogtepunt als de moeder met de kleine naar buiten komt. Schoongedoucht en drooggeföhnd, met pijnlijke borsten en een hemelse glimlach doet ze haar koninklijke plicht. Ze was liever nog een paar uur in bed blijven liggen, maar ze weet hoeveel overlast haar bevalling het ziekenhuis bezorgt. Als onderdeel van de mediakliek versloeg ik de geboorte van het eerste kind van Kate en William. En ik kan u zeggen: Kate Middleton is een pro. Iedere vrouw die zich luttele uren na een bevalling in panty’s kan hijsen is bovenmenselijk.

Voor alle betrokkenen is de ceremonie een marteling die Human Rights Watch vroeg of laat zal verbieden. Meghan Markle viel er niet voor. De Amerikaanse had het plan thuis te bevallen en Archie Harrison Mountbatten-Windsor – zoals de baby genoemd werd – te laten fotograferen wanneer het haar (en Harry) uitkwam. En niks mediacircus, maar één cameraploeg, één fotograaf en één verslaggever aan huis. Het zijn aardige, intieme plaatjes geworden.

Maar voor de Britse pers zijn ze een middelvinger naar een ruim veertig jaar lange traditie. Harry en Meghan beknotten ‘onze koninklijke rechten’, vindt de Sun, de grootste kwantiteitskrant van het land. ‘Het publiek heeft het recht kennis te nemen van de levens van diegenen die grotendeels van hun belastinggeld betaald worden. Of je accepteert dat gegeven of je bent een privéburger. Niet alle twee’.

De manier waarop de Britse media verslag doen van de Windsors, is de afgelopen decennia nauwelijks veranderd. Bij begrafenissen, huwelijken en geboortes is de toon tenenkrullend onderdanig en sentimenteel. Daartussendoor worden de koninklijke familieleden gekarakteriseerd als lui, veeleisend, verwend en uit de tijd.

De royals op hun beurt proberen alles om toegang tot hun persoonlijke levens af te bakenen. William en Harry gaan daarin het verst. Zij waren 15 en 11 toen de auto met hun moeder tegen een paal in de Parijse Almatunnel knalde, op de hielen gezeten door paparazzi. Sindsdien heeft Harry een haat-haatverhouding met de media en vooral met fotografen die, zoals hij in een tv-interview over Diana zei, ‘in plaats van te helpen, foto’s van haar maakten terwijl ze op de achterbank lag dood te gaan’. De relatie werd er niet beter op toen bleek dat Britse verslaggevers geprobeerd hadden telefoons te hacken van paleismedewerkers om aan privégegevens van de tienerprinsen te komen.

De laatste jaren zijn de rollen omgedraaid. Niet de media, maar de prinsen dicteren de regels. Voor Harry’s huwelijk in 2018 in de kapel van het kasteel van Windsor was één verslaggever uitgenodigd. De prinsen hebben (met goedkeuring van Charles) de verhouding tussen pers en Windsors opnieuw gedefinieerd. Buckingham Palace was gewoon zich gelaten neer te leggen bij opdringerige verslaggeving. Niet fulmineren, niet reageren was het motto. De prinsen doen het anders. Ze stappen naar de rechter om hun privacy te beschermen. Ze doen een beroep op de persraad. Hoofdredacteuren hebben het nakijken.

Bovendien: wie heeft de Daily Mail nodig als je via sociale media rechtstreeks met je jonge publiek kunt communiceren? Harry en Meghan zetten persoonlijke foto’s, de zeventigste verjaardag van de Gemenebest, hun favoriete goede doelen en natuurlijk die eerste babyfoto’s op hun instagramaccount @sussexroyal (6,7 miljoen volgers).

Maar het negeren van de pers is een riskante strategie. De populariteit van het koningshuis drijft op groot en algemeen respect voor het staatshoofd. Dat gaat veranderen als Charles de troon bestijgt. Genegenheid voor de monarchie zal afnemen. Onverschilligheid jegens de Windsors (nu al een toenemend fenomeen) zal groter worden. Wie weet, het principe van een ongekozen staatshoofd zou wel eens een landelijk discussiepunt kunnen worden.

Om de monarchie te bewaken moeten de prinsen een goede verhouding met hun onderdanen cultiveren. En daarvoor hebben William en Harry de pers nodig. Traditionele media kunnen dan op hun retour zijn (en volgens sommigen zijn de royals dat ook), maar zolang ze nog bestaan kunnen de Windsors niet om de populaire dagbladen heen.