Brits premier Theresa May heeft woensdagavond aan Brussel gevraagd om brexitdatum uit te stellen. Bovendien wil ze haar terugtrekkingsakkoord met de Europese Unie volgende week voor een derde maal voorleggen aan het Britse parlement. Maar dat is slechts de verderzetting van een gebrekkige strategie die de afgelopen jaren meer kwaad dan goed heeft gedaan.
De vooruitzichten voor de Britse premier zijn alleszins somber. Eerst en vooral moet John Bercow, de flamboyante speaker of the House, een nieuwe stemming over de deal ditmaal wel toestaan. Omdat de parlementaire regels verbieden dat hetzelfde voorstel driemaal wordt gestemd, moet May haar voorstel dus op substantiële manier aanpassen. Daarvoor vraagt ze de hulp van de Europese regeringsleiders.
Bovendien is het hoogst onzeker dat het terugtrekkingsakkoord ditmaal wel op de steun van de meerderheid kan rekenen. Bij de twee vorige keren liep de Britse premier tweemaal aan tegen een historische nederlaag. In vergelijking met de stemming eerder deze maand moet May maar liefst 75 parlementsleden ervan overtuigen om hun nee-stem om te zetten in een goedkeurende Aye.
Probleem voor May is dat er nog steeds drie mogelijke uitkomsten op tafel liggen: haar akkoord, geen brexit of een harde brexit zonder akkoord. Maar voor geen enkele piste is er momenteel een meerderheid te vinden. De drie sporen zorgen voor een dynamiek waarbij de Britse partijen en facties naargelang hun eigen voorkeur voldoende manoeuvreerruimte hebben om het hele proces te blokkeren. Zo stemmen de sociaaldemocratische Labourpartij en de harde brexiteers regelmatig hetzelfde, ook al hebben ze totaal uiteenlopende strategische en inhoudelijke belangen.
Pas wanneer Mays voorstel definitief van tafel verdwijnt, moeten de Britse parlementsleden kleur bekennen.
Het zorgt ervoor dat de toenemende tijdsdruk – op enkele politieke events na – de enige substantiële variabele is die verandert. Die tijdsdruk heeft May voorlopig (?) nog maar weinig opgeleverd, en lijkt hoogst onzeker dat de Labourpartij en de Noord-Ierse DUP uit vrees voor een harde brexit plots wel voor Mays akkoord zullen stemmen. Hetzelfde geldt voor de dogmatische harde brexiteers, die het akkoord niet zullen steunen omwille van het risico dat er helemaal geen brexit zou komen. Wel integendeel, zonder akkoord is het best mogelijk dat ze op 29 maart eindelijk hun zin krijgen.
Pas wanneer Mays voorstel definitief van tafel verdwijnt, blijven er in feite nog maar twee opties open: een harde brexit of helemaal geen brexit. Hoewel de Britse parlementsleden bij zo’n binaire keuze verplicht worden om kleur te bekennen, is het resultaat verre van optimaal (al geldt dat voor geen uitkomst). Ofwel wordt de uitslag van het referendum niet gerespecteerd, ofwel dreigen de Britten in grote economische chaos te belanden.
Geduld raakt op
De aanslepende impasse in het Britse parlement heeft het geduld van de Europese Unie de afgelopen maanden danig op de proef gesteld. De Unie wil niet terugkomen op de substantiële inhoud van het terugtrekkingsakkoord en vindt dat het aan de Britse regering is om de Gordiaanse knoop te ontwaren. Een verduidelijking van het terugtrekkingsakkoord en een ambitieuze politieke verklaring over de toekomstige handelsrelatie waren tevergeefs.
Net omwille van die standstill is de Europese Unie niet geneigd om een uitstel zonder enig perspectief op vooruitgang te verlenen. Net als talloze bedrijven wil ook Brussel dat er stilaan duidelijkheid komt over het verdere verloop van de brexit. Daarom besloten de Europese regeringsleiders en staatshoofden woensdag dat ze een korte verlenging enkel willen goedkeuren in wanneer er volgende week toch een akkoord uit de bus komt. Dat moet ervoor zorgen dat het Verenigd Koninkrijk de tijd krijgt om zowel de juridische als de technische details van de uitstap goed te keuren.
De vraag is momenteel wat de Britse premier zal doen indien haar akkoord voor de derde maal wordt weggestemd. Kiest ze voor een harde brexit of vraagt ze een langer uitstel van een kleine twee jaar om oplossingen te zoeken voor de politieke impasse in het Britse parlement? Tijdens haar toespraak op woensdag gaf May alvast te kennen dat ze de laatste piste verkoos en alludeerde ze eveneens op haar ontslag. Een lang uitstel met May aan het roer is politieke fictie.
De Europese Commissie gaf enkele weken al te kennen dat een langer uitstel eventueel wel tot de mogelijkheden behoort. Dat is op zich niet onlogisch. De Europese Unie wil een harde brexit koste wat het kost vermijden omdat grenscontroles aan de Noord-Ierse grens de fragiele vrede in het gevaar dreigen te brengen.
Probleem is echter dat een langer uitstel het Verenigd Koninkrijk ertoe verplicht om aan de Europese verkiezingen deel te nemen. Bovendien zal de Unie eisen dat Londen zich moet onthouden bij belangrijke beslissingen zoals de Europese meerjarenbegroting. Dat zal alleen maar koren op de molen zijn van Nigel Farage en co., die terecht menen dat de Britse premier haar eerder gemaakte beloftes niet is nagekomen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
