Bewoners Kiev verzetten zich: ‘Die gek moet weten dat hij hier niet welkom is’

Vanuit de Oekraïense hoofdstad komt een exodus op gang. Inwoners getuigen.

Vanmorgen werden de Oekraïners wakker met het slechtst denkbare nieuws – als ze al hadden kunnen slapen. Om 4.30 uur kondigde de Russische president Vladimir Poetin in een videotoespraak de aanval op Oekraïne aan. Daarin sprak hij over een ‘militaire operatie’ en de ‘demilitarisatie en denazificatie’ van zijn buurland. Niet veel later troffen Russische raketten de internationale luchthaven van Kiev, Boryspil, en bij zonsopgang ging het luchtalarm af. Poetin wil een nationale en allesverpletterende oorlog. Daar is oorlog van 2014, die zich beperkte tot het zuidoosten van Oekraïne, niets bij.

De Oekraïense regering meldt dat haar land van meerdere kanten wordt aangevallen. De Russen konden via Wit-Rusland, dat zestig kilometer van Kiev ligt, binnendringen. Via het zuiden bezetten ze de Kherson-regio. Ook Charkov, de op één na grootste stad van Oekraïne, is ondertussen in Russische handen. Daar vielen burgerslachtoffers. Beelden van explosies, hevige beschietingen en gebombardeerde bruggen gaan viraal. De Oekraïense minister van Defensie berichtte dat het leger al zes Russische vliegtuigen, een helikopter en verschillende Russische tanks heeft vernietigd. De feiten zijn nog niet bevestigd en worden ook ontkend door de Russen.

Checkpoints

Een paar dagen geleden geloofde de Oekraïense president Volodymyr Zelensky nog niet in een Russische aanval. Vandaag kondigde hij in een toespraak hij staat van beleg af. Hij sprak zijn volk moed in: ‘Wij zijn sterk. Wij zijn klaar voor alles. We zullen de Russen verslaan, want wij zijn Oekraïne.’ Op 23 februari riep hij de Russische bevolking op om zich te verzetten tegen Poetins oorlog.

De Oekraïense bevolking kon het hoofd lang koel houden. En zelfs in de vroege ochtend van 24 februari was er nog geen greintje angst te bespeuren in Kiev. Zoals gewoonlijk lieten bewoners de hond uit en stelden marktkramers hun kraampjes op. Maar het tij keerde snel. De politie patrouilleert nu door de straten, er rijden overal militaire voertuigen en vliegtuigen vliegen over de stad. Ten noorden van Kiev, in Vyshhorod, worden er checkpoints opgesteld.

Vanuit een megafoon klinken de instructies van de Oekraïense politie. Iedereen moet zijn huis verlaten en schuilen in het dichtstbijzijnde metrostation. Die behoren tot de diepste van de wereld. Er heerst chaos: sommigen proberen te schuilen, anderen proberen nog de metro naar het werk te nemen. Een winkelier sluit zijn porseleinzaak uit angst voor plunderaars. In het centrum krijgt een hotel een verdacht telefoontje. Het Russische leger zou zogezegd 22 kamers willen reserveren.

Cyberoorlog

De Russische cyberaanval is in volle gang. Telefoon- en internetdiensten worden platgelegd. Veel Oekraïners bereiden zich voor op een oorlog. Zo ook Alex Pavlichenko: ‘Ik wil nog snel eten en veel water inslaan.’ Zijn vrienden zijn al gevlucht, maar hij blijft in Kiev om te zorgen voor zijn vier kinderen en zijn ouders.

De bevolking van Kiev staat voor een dwingende keuze: vluchten of blijven. De wegen die naar en uit de hoofdstad leiden, zijn net zoals het luchtruim gesloten. De snelwegen tussen Kiev en Lviv, de stad die grenst aan Polen, zijn al sinds 7.00 uur vanmorgen volgepakt met auto’s. Taxichauffeurs rekenen hun klanten vijf keer meer aan, omdat de Russische troepen elk moment kunnen binnenvallen. De 23-jarige dienster Anna gaat in tegen het advies van haar broer en vlucht niet: ‘Ik wil vechten. Maar eerst breng ik mijn hond en kat in veiligheid.’

Sommige Oekraïners blijven geloven dat het niet tot een grote oorlog zal komen. Alexander Voltarnist (27) niet. Hij wil de vrouwen in zijn familie in veiligheid brengen. Daarna meldt hij zich bij het Oekraïense leger. Hij heeft nog nooit gevochten, maar hij is klaar voor de strijd: ‘Die gek moet weten dat hij hier niet welkom is.’

(c) The Economist

Vertaling en bewerking: Emma Vanspauwen