‘EU moet nu staalhard reageren op de klimaatsabotage van Donald Trump’

Mathias Bienstman van Bond Beter Leefmilieu reageert op de beslissing van Donald Trump om de VS uit het klimaatakkoord van Parijs terug te trekken.

Denk aan een rijke man die zijn vuilnis op straat gooit omdat hij geen vuilniszak wil betalen. Wanneer de buren komen klagen, slaat hij de deur dicht. Als ze de rekening presenteren voor de opruimkosten, stuurt hij de factuur terug. Dat is zowat de houding van president Trump voor het klimaat.

De VS zijn de tweede grootste vervuiler ter wereld. Voor de historische emissies staat de VS zelfs op een gedeelde eerste plaats met China. Beide landen zijn de belangrijkste verantwoordelijken voor de klimaatverandering. De EU komt op drie. Maar in tegenstelling tot China of de EU wil Amerikaans president Trump geen verantwoordelijkheid opnemen voor het probleem. Hij laat de vervuiling betijen. De toegezegde steun aan landen die de schade van de klimaatverandering al ondervinden, wil hij schrappen.

Een wereldmacht die een mondiaal probleem laat ontsporen en de schade niet wil vergoeden: je hebt geen glazen bol nodig om de reactie van de bevolking in andere landen te voorspellen. Naarmate de klimaatverandering harder toeslaat, oogsten mislukken en overstromingen steeds meer schade berokkenen, zullen ze hun regeringen vragen om de vervuiling sneller te reduceren. En ze zullen valsspelers zoals Trump de rekening willen presenteren.

Wereldleiders die vooruitkijken, zijn daarop voorbereid. Ze zetten in op de vergroening van de economie. 108 landen willen door het klimaatakkoord meer inzetten op hernieuwbare energie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Daar liggen de ondernemingskansen en jobs van de toekomst. De geïndustrialiseerde landen beseffen ook dat ze hun verantwoordelijkheid voor de historische vervuiling niet kunnen ontlopen. Het spreekt voor zich dat getroffen bevolkingsgroepen verhaal zullen halen bij de industrielanden.

Inzicht in die dubbele uitdaging bracht de wereldmachten ertoe om het klimaatakkoord van Parijs te steunen. Ze grijpen de kansen die vergroening biedt en nemen verantwoordelijkheid op voor de schade door de klimaatverandering. Het akkoord is zo opgezet dat landen elkaar aanmoedigen om steeds meer te doen. Het kanaliseert het ongenoegen van diegenen die het probleem niet veroorzaakt hebben. De rijke landen voorzien 100 miljard dollar steun in 2020 voor de kwetsbare landen, wat nog een erg bescheiden bijdrage is. Parijs houdt het klimaatprobleem hanteerbaar voor de internationale politiek. Het is een moeizaam gevonden evenwicht tussen lusten en lasten voor ontwikkelde, opkomende en ontwikkelingslanden.

Wat Trump doet, is van een ongeziene idiotie. Onder invloed van pseudowetenschap en de fossiele lobby plooit hij terug op de energievoorziening van het verleden. Zo verknoeit hij de ondernemingskansen in de groene economie. Dat Elon Musk, de CEO van Tesla, zijn adviesraad zal verlaten, is veelzeggend. Met deze president wil het toekomstgerichte bedrijfsleven niets te maken hebben. De keuze voor steenkool en olie veroorzaakt meer uitstoot en wereldwijd meer schade dan de plannen van Obama. Trump jaagt ermee de rest van de wereld tegen zich in het harnas.

Dat zal niet alleen tot een internationaal isolement leiden. Landen zien in de houding van de VS ook een aanslag op hun eigen belangen. De EU moet zich over tegenmaatregelen bezinnen. De wortel van het probleem ligt bij de Amerikaanse fossiele industrie, die van realiteitsontkenning haar handelsmerk heeft gemaakt. Ter illustratie: de 22 Republikeinen die Trump deze week vroegen om Parijs te dumpen, ontvingen samen 10 miljoen dollar van steenkool- en oliebedrijven.

Wat te doen? Het is aan de EU om progressieve staten en ondernemingen in de VS te steunen en tegelijk Trump onder druk te zetten. Zo kan ze de onderhandelingen over handelsverdragen zoals TTIP koppelen aan een geloofwaardig klimaatengagement van de VS. Ze kan de invoer van olie, gas of chemische producten uit de VS belasten met een koolstofheffing aan de grens. Ze kan ook publiek en privaat geld versneld desinvesteren uit de fossiele sector. Het mag niet bij woorden blijven. Ditmaal moeten onze politici staalhard reageren. De atmosfeer is geen stortplaats – ook niet voor president Trump.