‘Er zijn te veel slimme ideeën om te blijven steken in Uplace, een vastgeroest project van de vorige eeuw’

‘Nu de druk op minister Schauvliege om Uplace in de prullenmand te gooien groter wordt, is het moment gekomen om de vraag te stellen : wat doen we met de site waar Uplace zou komen?’, schrijft Hermes Sanctorum van Groen.

“Het Uplace-debat is voorbij, vanaf vandaag gaat het over New Place.” Halfweg het debat gisteravond in het Kaaitheater, over alternatieven voor Uplace, vatte planoloog Joachim Declerck van Architecture Workroom Brussels de geest van de avond kernachtig samen. Er zijn te veel nieuwe slimme ideeën, sterke studies, noden, en kanjers van kansen om te blijven steken in Uplace, het vastgeroest commercieel project van de vorige eeuw.

Nu de druk op minister Schauvliege om Uplace in de prullenmand te gooien groter wordt, is het moment gekomen om de vraag te stellen : wat doen we met de site waar Uplace zou komen? En hoe zorgen we ervoor dat die alternatieven wél gedragen worden? Groen wil tijdig verder kijken en zwengelde gisteren het debat aan over een zinvolle invulling van de site, gedragen door middenveld, bevolking en omgeving.

Architecten als Joachim Declerck (Architecture Workroom Brussels) en Bert Gellynck (1010 architecture urbanism) waren indrukwekkend in het tonen van de concrete kansen met voorbeelden uit het buitenland zoals een open fietsassemblageplek in Rijsel, Fab Lab Barcelona, een blauwgroen raster (water en bomen) voor verblijfplaatsen, kleinschalige recreatie en waterbeheer.

Han Vloeberghs van Unizo stemde vanuit een andere invalshoek enthousiast in met de onderzoeken en voorstellen van Declerck en Gellynck. De ondernemersorganisatie pleit resoluut voor een ‘makerspace’, een industriële zone die bijvoorbeeld inspeelt op nieuwe productiemethodes zoals lasercutting, 3D-print en robotics.

Een industrie zonder vervuilende schoorstenen

Er is vandaag in de ruime regio van en rond Brussel veel te weinig ruimte voor creatieve ideeën voor nieuwe industriële ontwikkeling. Nochtans is de maakindustrie dé economische toekomst in en rond Brussel. Geen klassieke industrie met vervuilende schoorstenen meer, maar gedeelde en hoogtechnologische ruimtes waar mensen duurzaam produceren. Geen bufferzone tussen fabriek en woningen omwille van het lawaai, maar een grote verwevenheid van hoogwaardige productie in een stedelijke omgeving. Geen ellenlange files van vrachtwagens, maar een gebied waarbij het ene bedrijf de grondstof voor het andere aanlevert.

De zone waar nu dat grote winkelcomplex is gepland, zou dus dé plek rond Brussel voor de toekomstgerichte maakindustrie kunnen worden, meent Vloeberghs. Maar dan moet de overheid daar wel middelen en ondersteuning voor bieden – opnieuw: hier is nood aan visie en dialoog.

Want dat is intussen wel overduidelijk: de Vlaamse regering gaat op een totaal achterhaalde manier om met grote bouwprojecten. New Place gaat over de manier waarop we als samenleving omgaan met ruimtelijke ordening. Van erg verschillende kanten klinkt een luide roep: meer visie, minder regels. Overzicht in plaats van hokjesdenken. Samenwerking en dialoog: over de gewestgrenzen heen, tussen ondernemers en architecten, economen en vakbonden, burgers en politici.

Nood aan visionaire beleidsmakers

De regering denkt verkeerdelijk dat ze economisch maximaal ruimte geeft door zo weinig mogelijk randvoorwaarden op te leggen voor de ontwikkeling van een brownfield. Terwijl gisteren het omgekeerde bleek: onze economie heeft visionaire beleidsmakers nodig die samen met private partners en burgers een site invulling geven. Dat is meer dan een schoonheidswedstrijd organiseren (waar Uplace toentertijd als beste project uitkwam) en een gammel en duur brownfieldconvenant ondertekenen.

Door een eerste debatavond te organiseren met architecten, RESOC, Unizo, Brusselaars en Vlaams Brabanders, wil Groen vooral de dialoog vlottrekken. De studies en ideeën die gisteren in het Kaaitheater rondgingen, zijn een stuk rijker en veelbelovender dan wat één bouwpromotor en een enggeestige regering kunnen bedisselen. Zulke gesloten, bilaterale afspraken in achterkamertjes van de macht zijn niet meer van deze tijd.

Dan liever de inspirerende voorstellen van een grondig onderzoek zonder oogkleppen als ‘Atelier productive BXL’ of ‘De gedeelde vallei’. Of het verhaal van Unizo, de oproep voor een nieuwe maakindustrie in plaats van commerciële ruimte.

De argumenten tegen Uplace zijn intussen bekend en breed gedragen. Het is geweldig dat daar nu zulke sterke argumenten vóór de alternatieven bij komen, uitgedragen door studiebureaus, ondernemers, architecten, lokale bestuurders, bewones, samengebracht onder de noemer “New Place”. Groen wil graag de megafoon zijn voor dit soort van frisse ideeën. Deze zone verdient een project dat gedragen wordt door de samenleving.

Wie weet staan we binnen een jaar wel te dansen op het New Place-festival.