‘Er wringt altijd iets als ik transgenders zie’

Homo’s en transgenders, één strijd?

Vorige week verscheen na vier seizoenen de finale van Transparent op Amazon Prime, een musicalaflevering die bijna twee uur duurt. Ik vond het geweldig. Criticus James Poniewozik van The New York Times was iets minder enthousiast over die slotaflevering. ‘Al kan ik niet zeggen dat ze niet trouw bleef aan de geest van Transparent, die altijd geloofde dat je je puinhoop moet aanvaarden om te zijn wie je echt bent’, schreef hij in de krant. Mooi, toch? Acteur Jeffrey Tambor zit er niet meer in, vanwege beschuldigingen van ongepast gedrag, maar de schaduw van Maura Pfefferman – de transgender aan wie hij gestalte gaf -, of in ieder geval haar dood, hangt over de hele aflevering.

Er wringt altijd iets als ik transgenders zie.

Ik geloof niet dat ik al ooit zo veel van een televisiepersonage heb gehouden als van Maura – of het moet Omar uit The Wire zijn. Maar er wringt toch altijd iets als ik haar of andere transgenders zie.

Het heeft ermee te maken dat ik homoseksueel ben, denk ik, iets waar ik erg gehecht aan ben geraakt. Ik zal nooit grote uitspraken doen over wat het precies betekent om homo te zijn – niet veel, eigenlijk – maar een van de mooiste zaken is dat holebi’s de traditionele genderpatronen hebben helpen hertekenen. Homo’s bepalen net zo goed het beeld dat iedereen vandaag van mannelijkheid heeft. Heel simpel gezegd is dat beeld daardoor iets vervrouwelijkt, en hebben die termen en cours de route deels hun betekenis verloren. De grenspaaltjes staan verder uit elkaar dan vroeger, en zijn soms al niet meer te zien. We zijn zelfs zo ver dat veel homo’s zich vandaag beter in hun vel voelen dan een aantal gefrustreerde heterojongens en mannen die terugverlangen naar een tijd waarin mannelijkheid veel eenduidiger en dominanter was. Zij zien hun rigide vorm van toxic masculinity terecht bedreigd.

Transgenders bewijzen dat gender nog altijd belangrijker en betekenisvoller is dan ik eigenlijk graag zou willen.

De droom, of noem het voor mijn part gerust de politieke ideologie daarachter, is dat iedereen kan zijn wie hij of zij wil zijn, en dat het niet uitmaakt in welk lichaam iemand geboren is. Dat is queerness. Maar dat is dus een droom. Transgenders bewijzen dat gender nog altijd belangrijker en betekenisvoller is dan ik eigenlijk graag zou willen. Zonder één slecht woord gezegd te willen hebben over transgenders, heb ik er nog altijd wat moeite mee te begrijpen of te aanvaarden waarom iemand zo’n ingrijpende operatie als een geslachtsverandering wil doormaken. De scène in Girl waarin zo’n operatie beschreven wordt, vond ik godsgruwelijk. Ook Lara wilde ik tijdens die film toeschreeuwen dat ze daar niet aan moet beginnen. Waarom zou iemand daarna ook meer zichzelf zijn? Dat wil maar niet in mijn mensbeeld passen. Maar daar heb ik mij uiteraard gewoon bij neer te leggen.