‘Er moet niet flauw over gedaan worden: de vluchtelingenstroom vormt een enorme economische uitdaging’

‘Het spontane saamhorigheidsgevoel van duizenden mensen die kleding en voedsel brengen naar de vluchtelingen is mooi, maar er is meer nodig. Veel meer’, schrijft Ewald Pironet.

‘Europa is veruit het rijkste continent ter wereld, het is een plek van vrede en stabiliteit’, zei de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker vorige week. ‘We moeten de mensen helpen die vluchten voor oorlog en onderdrukking.’ Enkele dagen later besliste Duitsland om de grenscontroles met Oostenrijk opnieuw in te voeren om de massale instroom van vluchtelingen af te remmen. Zo maakte de Duitse bondskanselier Angela – ‘Mutti’ – Merkel duidelijk dat alleen een Europese aanpak van de vluchtelingencrisis kan werken.

Solidariteit met mensen op de vlucht voor oorlog en geweld vereist solidariteit tussen de Europese lidstaten en die is er niet. De Europese Unie toont zich vandaag een ‘kleingeestigheid in 28 verschillende schakeringen’, zoals The New York Times ooit schreef. Een doorstart met een aantal kernlanden zoals Duitsland, Frankrijk en de Benelux-landen is het beste wat haar nog kan overkomen.

Niemand heeft ooit gezegd dat de solidariteit met vluchtelingen makkelijk zou zijn. Het spontane saamhorigheidsgevoel van duizenden mensen die kleding en voedsel brengen naar de vluchtelingen is mooi, maar er is meer nodig. Veel meer. De erkende vluchtelingen moeten een plaats krijgen in onze samenleving. Hen aan werk helpen, is daarbij cruciaal. Werkgeversorganisaties VBO en Voka verklaarden al vlug dat ze daarbij willen helpen. Unizo plaatste op het Maximiliaanplein een tent om de vluchtelingen te informeren over wat ze moeten doen om een onderneming te beginnen of een job te vinden. Van de vakbonden werd nauwelijks iets gehoord. Sociaal protectionisme? Vrezen ze dat de vluchtelingen goedkope concurrenten worden op de arbeidsmarkt? De vakbonden missen de kans om solidair te zijn met de zwaksten in onze samenleving, want dat zijn de mensen op de vlucht voor oorlog en geweld.

Er moet niet flauw over gedaan worden: de vluchtelingenstroom vormt een enorme economische uitdaging. ‘Ze komt ook op een moment dat de werkloosheid gigantisch is, onderbetaalde baantjes in opmars zijn en doorgedreven automatisering nog meer slachtoffers dreigt te maken’, schrijft politicoloog Jonathan Holslag deze week in Knack.

Veel erger nog is dat de werkgelegenheid in ons land in de privésector sinds 2007 met 58.000 jobs is afgenomen. De nieuwe banen zijn volledig of in grote mate gesubsidieerd door de overheid. Het gaat om werk bij de overheid zelf, in het onderwijs, de gezondheidszorg, de maatschappelijke dienstverlening en via dienstencheques. Op zich best verdedigbaar, maar budgettair moeilijk vol te houden als in de privésector onvoldoende jobs worden gecreëerd. Dat is de grote uitdaging waar we sowieso voor staan, en die met de vluchtelingen alleen maar scherper wordt.

De regering-Michel maakte van banenschepping haar voornaamste doelstelling. In de taxshift verlaagde ze daarvoor de werkgeversbijdrage voor de sociale zekerheid van 33 naar 25 procent van het brutoloon. Dat moet goed zijn voor 25.000 nieuwe banen. Het is onbegrijpelijk dat de werkgeversorganisaties zich toen niet concreet engageerden en niet verder kwamen dan de dooddoener dat ‘alles afhankelijk is van de conjunctuur’.

Het is duidelijk: de opvang en integratie van vluchtelingen kost geld. Volgens premier Charles Michel (MR) zal de impact op de Belgische begroting dit jaar 280 miljoen euro extra en volgend jaar 600 miljoen euro bedragen. De Vlaamse overheid voorziet in 2016 83 miljoen euro extra voor taalopleiding en integratie. De VDAB maakt 40 miljoen euro extra vrij om asielzoekers te helpen een job te vinden en hen bij te scholen. Daar zal het niet bij blijven, ook al omdat we nog meer vluchtelingen mogen verwachten. Volgens sommige schattingen zal de vluchtelingencrisis ons dit jaar 1 miljard kosten.

Vorig jaar gaven alle overheden van ons land samen 218 miljard euro uit. Het bedrag dat wij moeten uittrekken om de vluchtelingen op te vangen en te integreren is in vergelijking daarmee niet zo groot, maar het moet wel worden gevonden. Onze regeringen staan voor moeilijke keuzes. Mensen op de vlucht voor oorlog en vervolging aan hun lot overlaten, is geen optie.