‘Er is helemaal niks pedagogisch aan een tik’

‘Een pedagogische tik is vooral een uiting van pedagogische onmacht die iedereen kan overkomen’, schrijft Katrien Verhegghe van Kind en Gezin en Logia. ‘Maar elk kind heeft recht op een geweldloze opvoeding.’

Ik merk dat het debat over de pedagogische tik nog volop leeft in mijn directe omgeving. Mensen van wie ik 100% zeker was dat ze mijn standpunt tegen de pedagogische tik zouden delen, doen dit niet. De reacties zijn fel en steunen zoals zo vaak gebeurt op een té simplistische voorstelling van waar het echt om gaat.

Pedagogische onmacht

Het debat is gepolariseerd tussen de naïeve tegenstanders van de pedagogische tik versus de nuchtere voorstanders ervan. Maar laat ons in eerste instantie focussen op het woordje “pedagogische” tik. Daar begint het al. Als tegenstander van dit begrip, had ik ervoor gekozen dit woord nooit meer te gebruiken, omdat het nergens op slaat. Er is niets, maar dan ook niets, pedagogisch aan een tik bij kinderen. Het is veeleer een teken van pedagogische onmacht die, en ik beken als ouder, iedereen, maar dan ook iedereen kan overkomen.

Ik heb alle begrip voor deze pedagogische onmacht, maar laat ons asjeblieft ophouden om het geven van de tik zelf pedagogisch te noemen. Ik vertaal door. Zou u het aanvaarden dat uw kind in de crèche, bij de onthaalouder in de kleuterschool een tik krijgt, omdat dit nu eenmaal pedagogisch verantwoord is? Van al deze mensen verwachten we ook dat ze hun arsenaal aan pedagogische maatregelen uit de kast halen en alles behalve het geven van een tik. Dat we dit niet dulden, wordt mede bevestigd door de klachten die ik in mijn mailbox krijg als er iemand een kindje geslaan heeft. En terecht. Dus hou op over pedagogische tik en introduceer de tik als pedagogische onmacht, die we als ouder absoluut kennen.

Recht op een geweldloze opvoeding

Het feit dat we begrip hebben voor de pedagogische onmacht die elke ouder kan overkomen, ontslaat ons echter niet van onze verantwoordelijkheid om er alles aan te doen om een maatschappelijk discours te krijgen waar het veel minder evident is om kinderen een klets te geven. Dit is de kern van het wetsvoorstel dat voorligt: breed maatschappelijk sensibiliseren dat kinderen recht hebben op een geweldloze opvoeding, recht op een opvoeding waar geen enkel geweld gebruikt wordt. Er is geen sprake van het strafwetboek, daar zijn er al nodige maatregelen die slagen en verwondingen strafbaar maken. Klein detail, reeds 52 landen hebben het recht op geweldloos opvoeden in hun wetgeving opgenomen. Zijn dat allemaal naïevelingen met onnozele wetgevingen?

Pas als er meer ruimte komt om te aanvaarden dat je kinderen niet slaat, ook niet in de privésfeer, zal er ruimte zijn om te sensibiliseren over de talloze alternatieven om je kind te leren wat echt niet kan. Zolang we blijven vinden dat er niets mis is met het geven van kletsen, dat tikken geven pedagogisch is, zullen we veel minder open staan voor het positief opvoeden van kinderen. Als je bewust op zoek gaat naar informatie, voorbeelden van wat je allemaal kan doen om je kind een heel duidelijke boodschap te geven, zal je veel minder geneigd zijn om nog een tik te geven.

Zeg sorry

Laat ons dus stoppen met het spreken over pedagogische tikken, er is niets pedagogisch aan. Laat ons wel aan elkaar toegeven dat we soms pedagogisch onmachtig zijn en dat het misschien eens gebeurd is dat onze hand is uitgeschoten. Maar laat ons dan vooral ook sorry zeggen aan ons kind en ook aan hen toegeven dat het uit onmacht was en niet omdat dit een goede, pedagogische reactie was.

Misschien is dit wel nog het allerbelangrijkste dat we uit dit debat kunnen leren. Erkennen van onze kwetsbaarheid als ouder, erkennen van onze pedagogische onmacht en dit ook toegeven aan onze kinderen. Zo leren ze dat ook wij niet perfect zijn. Maar laat ons nu voor eens en altijd als samenleving ten volle gaan voor een basisvisie op opvoeden van kinderen, waar geen enkel geweld een plaats kan hebben. Op die manier zullen we kinderen opvoeden die positief in het leven staan, omdat ze dit zelf ervaren hebben, ondanks onze pedagogische onmacht.

Katrien Verhegge, administrateur-generaal van Kind en Gezinen lid van Logia