‘Een volk kan zijn idee over onafhankelijkheid heel snel bijstellen van onmogelijk naar noodzakelijk’

Een meerderheid van de Britten heeft voor een toekomst buiten de Europese Unie gekozen. Maar de stem van het volk heeft ook de lokroep naar een zelfstandige Schotse staat en een Ierse hereniging versterkt, schrijft Europees parlementslid Mark Demesmaeker (N-VA). ‘Daarmee wordt mogelijk het pad geëffend voor een verdere verbrokkeling van het Verenigd Koninkrijk.’

Door de starre houding van enkele op wraak beluste eurocraten dreigt het isolement voor het VK, wat de Schotten en Noord-Ieren tot politieke actie dwingt. Een Schotse afscheiding en een Ierse hereniging moeten het EU-lidmaatschap vrijwaren.

Een lidmaatschap dat – ondanks de tekortkomingen van de EU – nog steeds op duidelijke steun kan rekenen in beide regio’s, zo bewees het brexit-referendum. Onmogelijk? De Catalaanse case leerde ons hoe snel een volk het idee van onafhankelijkheid kan bijstellen van “onmogelijk” over “haalbaar” naar “noodzakelijk”.

EU-bobo’s luisteren naar Nicola Sturgeon, de Schotse regeringsleider die vorige week alvast steun en solidariteit bij de Europese instellingen zocht. Een Schot voor de onafhankelijkheidsboeg. In die bubbel trof ze heel wat nieuwe vrienden, waaronder zelfs Guy Verhofstadt. Zijn uitspraken over Schots lidmaatschap bezorgen me koude rillingen. Zo stak hij in het parlementaire halfrond de loftrompet af over het onfortuinlijke maar pro-Europese Schotse volk. Dat een anti-nationalist als Verhofstadt nu het volksnationalisme misbruikt om zijn Europese waanbeelden te redden, getuigt van de grootst denkbare hypocrisie. Dat zijn kameleonstatus nog niet tot in Edinburgh reikt, verontrust me echter niet.

Ook daar zal men gauw beseffen wat de woorden van Verhofstadt waard zijn. Zijn woorden zijn waardeloos. Toen we elkaar dinsdag ontmoetten, fluisterde ik Sturgeon toe dat volgens haar zelfverklaarde vriend Verhofstadt “de uiterste consequentie van het identiteitsdenken de gaskamers van Auschwitz zijn“. Een dergelijke gedachtegang treft iemand als Sturgeon recht in het hart.

Schotland heeft immers een sterke identiteit. Het is de basis van hun civiel nationalisme; Schotland is een natie die fier op zichzelf en open staat voor Europa, voor de wereld. Om die positie veilig te stellen, denkt de Schotse regering aan een nieuw onafhankelijkheidsreferendum. Wij steunden Schotland voluit in de aanloop naar hun vorige volksraadpleging in 2014. We steunen de Schotten ook nu én morgen als ze besluiten hun eigen weg te gaan om zo hun plaats in te nemen aan de Europese tafel.

Nieuwe buitengrens van EU in het midden van het Ierse eiland

EU-bobo’s oordelen dat de stem van een Europese burger in Derry minder waard is dan een stem van een EU-burger in Aberdeen. Beide regio’s kozen nochtans duidelijk voor een Europese toekomst. Voor de Schotten zou EU-lidmaatschap, al dan niet na onafhankelijkheid, plots wel kunnen. De Ieren uit het noorden van het verdeelde eiland gaven exact hetzelfde signaal, maar kunnen niet rekenen op steun van de EU-elite. Het zou oude wonden openrijten… Leg dat maar eens uit aan het volk. De brexit werd hen opgedrongen door Britten aan de overkant van de Ierse Zee. Weg soevereiniteit. Een tweede slag krijgt het nu de Commissie de Europese deur dichtgooit. Weg solidariteit!

Een nieuwe EU-buitengrens in het midden van het Ierse eiland, het risico dat Ierse Noord-Ieren als onbeschermde minderheid achterblijven in het VK en oude spanningen zo opnieuw opborrelen, zijn slechts enkele van de eventuele gevolgen van een brexit. Het dreigende verlies van EU-burgerschap doet hen terugschakelen naar automatische piloot. De verbondenheid van het Ierse volk zorgt voor bescherming en (h)erkenning en was nog nooit zo groot als nu. Het Iers-republikeinse Sinn Fein, dat in Ierland de wind in de zeilen heeft en in Noord-Ierland deel uitmaakt van de regering, werkt aan een referendum over de hereniging van Noord en Zuid. Een nieuwe brexit, deze keer voor een Brits vertrek uit Noord-Ierland, dient zich aan.

Geen business as usual in Wales

De EU-bobo’s vergeten Wales. Dat heeft de Welshman uiteraard aan zichzelf te danken door de UKIP-propaganda voor waar aan te nemen en EU-lidmaatschap te verwerpen. Voor Leanne Wood, de leider van het nationalistische Plaid Cymru, is business as usual niet aan de orde. Wood ziet de uitkomst van het brexit-referendum als het signaal om een nationaal debat over de toekomst van Wales te voeren. Een denkoefening die zou moeten uitmonden in een volksraadpleging, al dan niet met Welshe onafhankelijkheid als inzet. Wood weet dat Welshe onafhankelijkheid zeker niet gedragen wordt door een meerderheid van de bevolking, maar maakt zich sterk dat “ideeën kunnen veranderen”.

Wales is wellicht één van de door de EU best gesponsorde regio’s. Wederopbouw na de dramatische kaalslag in de zware industrie aan het einde van de vorige eeuw was niet mogelijk zonder EU-subsidies. Ook voor de gigantische landbouwsector zijn de euro’s uit Brussel van levensbelang. Het is haast ondenkbaar dat de Britse regering dezelfde financiële ruimte heeft om sociaal-economische stabiliteit in het land van Y Ddraig Goch – de rode draak – te garanderen.

In de tijd dat de Welshman met de pet hierop een antwoord krijgt, maakt hij zich misschien al op voor een volgend referendum…