‘Een tweede shift: winst voor de burger, in plaats van voor multinationals’

‘Een verdere vrijmaking van inefficiënte markten kan even veel bijdragen tot de koopkracht en een evenwichtige herverdeling als de veelbesproken tax shift’, schrijft Peter Van Rompuy. ‘Gezinnen betalen zich nog steeds blauw aan al te hoge facturen voor diensten in sectoren waar de concurrentie onvoldoende speelt.’

De gouverneur van de Nationale Bank Luc Coene is een intelligent man. Met zijn welgemikte oneliner ‘hoe meer, hoe beter’ zette hij de tax shift in de markt als een instrument voor tewerkstelling. Een stevig uit de kluiten gewassen tax shift is op dit ogenblik wel degelijk de krachtigste hefboom om onze economie een echte ‘competitiviteitsschok’ toe te dienen. Dat geldt des te meer in deze tijden van lage inflatie en budgettaire krapte. Maar we mogen ons ook geen illusies maken. Een tax shift kan geen alternatief vormen voor de besparingen.

Herverdeling

Maar Coene is ook een sluw man. Want met zijn uitspraak leidt hij de aandacht af van die andere doelstelling van de tax shift: herverdeling. Nochtans staat of valt het maatschappelijk draagvlak voor economische hervormingen met de overtuiging dat de lasten rechtvaardig verdeeld zijn, en dat later ook iedereen in gelijke mate van het herstel kan genieten. Daarom maakt de vermogenswinstbelasting een essentieel onderdeel uit van elke evenwichtige tax shift.

In het post-Picketty tijdperk ontsnapt niemand nog aan de vraag naar een evenwichtige herverdeling. In de VS lanceerde Obama recent zijn ‘middle income economics’, waarbij de lasten verlaagd worden voor de werkende middenklasse. Daarmee staat hij lijnrecht tegenover de ’trickle down economics’ van de Republikeinen, die overtuigd zijn dat de winsten gemaakt door big business automatisch ‘naar beneden doorsijpelen’.

Geld halen waar het zit

Maar wat mij nog het meest verbaast, is de oorverdovende stilte – niet zozeer bij Coene, maar in het algemeen – over een andere ‘shift’. Wat volledig ondergesneeuwd is in de polemiek over de tax shift is dat er ook nog een andere hefboom bestaat om de koopkracht van de burgers te verhogen door ‘het geld te halen waar het zit’. Gezinnen betalen zich nog steeds blauw aan al te hoge facturen voor diensten in sectoren waar de concurrentie onvoldoende speelt.

Wanneer zal de politiek de duizenden consumenten ter hulp snellen die zich verzetten tegen de zoveelste sluipende tariefverhoging voor breedbandinternet? En hoe lang gaan we nog aanvaarden dat consumenten gelokt worden met een ‘gratis’ tablet om een al te duur mobilofonie abonnement aan te gaan, waar ze dan jaren lang niet meer onderuit kunnen? Die winsten gaan naar multinationale holdings, in plaats in de portemonnee van de burger te blijven.

Steun van links én rechts

Het laatste rapport van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven geeft aan dat er nog heel wat andere sectoren zijn waar de markt niet efficiënt functioneert. De recente vrijmaking van de energie- en mobilofoniemarkt deed de prijzen op amper een jaar tijd met maar liefst een kwart dalen.

Een verdere vrijmaking van inefficiënte markten kan even veel bijdragen tot de koopkracht en een evenwichtige herverdeling als de veelbesproken tax shift! Daarenboven hebben markthervormingen het voordeel dat ze de steun wegdragen van zowel politiek rechts als links. Of is het net daarom dat er zo weinig debat over is? Het is dus hoog tijd om ook werk te maken van een tweede ‘shift’ – niet alleen van belastingen – maar van winsten van multinationals richting consumenten door een verdere vrijmaking van de markt.

Hoe meer, hoe beter!