Verontwaardiging laaide hoog op toen de 19-jarige Jordy vorig jaar stierf aan ontbering. ‘Hij viel tussen de mazen van het net’, zei zijn begeleider toen. Ook vandaag kunnen veel jongeren in het weekend nergens heen.
Begin september 2016 werd het lichaam van Jordy aangetroffen in de Gentse Blaarmeersen. Nadat hij de instelling, waar hij tot zijn achttiende verbleef, verlaten had, woonde hij er in een tentje. Uit een interview met Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) door StampMedia blijkt dat heel wat jongeren die tijdens de week in een voorziening van bijzondere jeugdzorg verblijven, tijdens het weekend voor zichzelf moeten zorgen.
Zeer zelden aanpak op maat
‘Dat verschilt natuurlijk van leefgroep tot leefgroep, en van voorziening tot voorziening, maar er zijn nog steeds voorzieningen die in het weekend hun deuren sluiten’, vertelt Kris Clijsters van Cachet vzw, een organisatie die de belangen van jongeren die bij jeugdzorg of in een pleeggezin wonen, verdedigt. ‘In sommige voorzieningen moeten jongeren dan hun plan trekken, in andere wordt een noodoplossing voorzien, wanneer de jongere aangeeft dat hij echt nergens terecht kan’, legt Clijsters uit.
In sommige leefgroepen moeten jongeren hun plan trekken in het weekend.
‘In sommige leefgroepen is het de gewoonte dat de jongeren om de zoveel weekends een aantal uren “bij hun context terecht moeten”. Leefgroepen gebruiken dat om die jongeren een netwerk te leren uitbouwen’, legt hij uit. ‘Concreet komt dat er vaak op neer dat ze aankloppen bij de ouders van een klasgenoot, een vriend of een vriendin, maar sommige jongeren doen een nachtje door, of hangen wat rond tot hun verblijfplaats de deuren weer opent.’
‘Natuurlijk is dat niet ok, dat is een probleem’, vervolgt Clijsters. Volgens hem wordt zeer zelden op maat van individuele jongeren gewerkt: ‘Dat is ook heel moeilijk,’ legt hij uit, ‘maar misschien wordt nog te vaak uitgegaan van een overkoepelende aanpak, in plaats van een individuele aanpak. Veel jongeren zien zichzelf hierdoor sneller als deel van de groep, dan als individu.’
‘Regels vallen plots weg’
‘We moeten jongeren meer met verantwoordelijkheid en vrijheid leren omgaan’, stelt Clijsters. ‘Vandaag komt het vaak voor dat je dezelfde regels opgelegd krijgt, of je je nu goed gedraagt of niet. Dat is niet logisch. Jongeren begrijpen dat niet’, vervolgt hij. ‘Velen onder hen begrijpen niet dat ze in de week allerhande strikte regels opgelegd krijgen, maar in het weekend plots mogen doen wat ze willen.’
We kennen veel jongeren waarmee het niet goed gaat na hun stap uit de jeugdzorg.
Of het daarom logisch is dat Jordy na zijn achttiende verjaardag niet bij jeugdzorg wou blijven? ‘Ik ken Jordy zijn situatie natuurlijk niet specifiek, maar veel jongeren zijn de rigide structuren en absurde regeltjes beu, en willen op hun achttiende gewoon op hun eigen benen staan.’ Volgens Clijsters worden die jongeren onvoldoende opgevolgd: ‘Het verhaal van Jordy is natuurlijk een extreem geval, maar wij kennen veel jongeren waarmee het na hun stap uit de jeugdzorg niet goed gaat.’
‘Veel werk aan de winkel’
Eén oplossing is er volgens hem evenwel niet: ‘De sector is al twintig of dertig jaar op zoek naar een goede begeleiding van jongeren die jeugdhulp verlaten, op die vraag bestaat geen rechtlijnig antwoord.’ Volgens Clijsters zijn er wel enkele belangrijke punten: ‘Jongeren moeten doorheen heel het proces op eigen benen leren staan. Ze moeten voorbereid worden op de stap, de kans krijgen om een deftig diploma te behalen, ze moeten begeleid worden om onderdak te vinden en een netwerk uit te bouwen.’
‘Veel jongeren in jeugdhulp worden tijdens hun traject ver van huis geplaatst, waardoor ze hun netwerk van vroeger kwijtspelen’, vervolgt hij. ‘Daarnaast moet het ook evident zijn dat jongeren niet zomaar hun leefgroep verlaten zonder dat ze ergens terecht kunnen.’ Ook tijdens en na de stap naar zelfstandigheid moeten jongeren volgens Clijsters het gevoel krijgen er niet helemaal alleen voor te staan: ‘Ze moeten met hun problemen bij een aanspreekpunt kunnen aankloppen. Idealiter is dat bijvoorbeeld een vroegere hulpverlener, die ze kennen en vertrouwen. Ook eens ze op eigen benen staan, moet er voldoende opvolging zijn door OCMW’s en CAW’s.’
Jongeren hebben ook nood aan een voorbereiding op sociaal en emotioneel vlak.
Vlaams minister van Welzijn Vandeurzen beloofde al een kapitaalsinjectie van 25 miljoen euro in jeugdzorg te voorzien. Volgens Clijsters volstaan middelen en diensten doorgaans, maar moet er ook een mentaliteitswijziging plaatsgrijpen: ‘Vandaag wordt de voorbereiding vooral zeer praktisch aangepakt, terwijl jongeren ook nood hebben aan een voorbereiding op sociaal en emotioneel vlak.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
