‘Een ambtenaar kan zijn werk niet goed doen als hij een schijn van partijdigheid wekt’

‘Het is jammer dat het probleem altijd tot de islam verengd wordt’, zegt Jurgen Slembrouck van de Universiteit Antwerpen.

Begrijpt u dat minister Homans de vacaturetweet liet verwijderen?

Jurgen Slembrouck: Ik kan dat begrijpen, al heb ik er geen bezwaar tegen dat de Vlaamse overheid mensen met een islamitische achtergrond wil aanzetten om te solliciteren. Daarvoor mag je zelfs een beeld van een moslima gebruiken. Die vacaturetweet is een fait divers. Veel belangrijker is dat de minister verwijst naar een diversiteitscampagne van de Vlaamse overheid die in strijd is met haar eigen deontologische code.

Wat bedoelt u?

Slembrouck: In die campagne zei die gesluierde ambtenaar: ‘Met of zonder hoofddoek, mijn werk goed doen, daar gaat het om.’ Zo krijg je de indruk dat wie voor de overheid werkt levensbeschouwelijke tekens mag dragen. Maar een ambtenaar kan zijn werk niet goed doen als hij een schijn van partijdigheid wekt. Stel dat een moslima die twijfelt aan haar geloof in de bibliotheek boeken wil ontlenen die kritisch zijn voor de islam. Wat als de bibliotheekbediende een orthodoxe moslim blijkt te zijn die zich ook zo kleedt? Door zulke levensbeschouwelijke tekens kan de burger de indruk krijgen dat hij niet correct wordt behandeld. Opmerkelijk genoeg staat die campagne nog steeds online.

U verwijt Homans dat ze niet ver genoeg ging en dat de hele campagne op de schop moest?

Slembrouck: Nee, het is goed dat de overheid oog heeft voor diversiteit op het vlak van gender, huidskleur of handicaps. Als het over levensbeschouwelijke symbolen gaat, is er wel een probleem, want die gaan over wat een goed leven is. Bovendien heeft elk bestuurlijk niveau zijn eigen deontologische code en kan het begrip neutraliteit dus telkens anders worden ingevuld. Dat leidt tot gevoelens van willekeur en rechtsonzekerheid.

Moet de burger niet gewoon toleranter zijn voor een ambtenaar met een hoofddoek?

Slembrouck: Levensbeschouwingen zijn niet zo vrijblijvend als levensstijlen. Wie een T-shirt of een hemd draagt, zal doorgaans niet denken dat wie iets anders draagt moet branden in de hel. Levensbeschouwingen maken veel meer aanspraak op de waarheid en zijn universeler. Daardoor kunnen ze het zelfbeschikkingsrecht en de vrijheid van burgers ondermijnen.

Homans kreeg het verwijt dat ze de islam viseerde. Begrijpt u dat moslims dat vinden?

Slembrouck: Het is logisch dat er veel aandacht gaat naar moslims, want zij zijn vaak vragende partij om religieuze symbolen te mogen dragen op het werk. Toch heb ik begrip voor hun bezorgdheid en is het jammer dat het probleem altijd tot de islam verengd wordt, want het statuut van de neutrale ambtenaar gaat terug tot 1937. De discussie draait om alle ideologische symbolen: ook een regenboogvlagpinnetje of een T-shirt van Gaia kan niet. Of wat als iemand die jarenlang misbruikt werd door een priester aangifte moet doen bij een politieagent met een kruisje?