‘Economische missies: als de kat vliegen afvangt, vangt ze geen muizen’

Karim Van Overmeire en Peter Luykx van N-VA hekelen de voortdurende bevoegdheidsovertredingen op het vlak van buitenlandse handel.

“Als het over economische missies gaat, maakt het niet uit of kat zwart of wit is, als ze maar muizen vangt,” vinden Patrick Dewael en Tim Vandenput, beiden volksvertegenwoordigers voor de Open VLD. Maar zo eenvoudig is het natuurlijk niet. Wie voorstander is van efficiënte staatsstructuren moet er ook voor pleiten dat iedereen binnen zijn bevoegdheid blijft. Dat is zeker waar in een federale staat. Wanneer de bevoegdheidsverdeling niet wordt nageleefd, krijgt men parallelle en overlappende structuren, en excellenties die mekaar voor de voeten lopen en vliegen afvangen. Dan gaat de overheid minder efficiënt werken. We kunnen ons niet voorstellen dat de Open VLD daar een voorstander van is. Zeker in tijden van budgettaire schaarste, waar de verschillende niveaus al de grootste moeite hebben om hun taken naar behoren te vervullen, is het niet wenselijk dat men energie en middelen gaat spenderen op terreinen waarvoor men eigenlijk niet bevoegd is. Toch is het net dat wat er gebeurt op het vlak van de buitenlandse handel.

Sinds de vierde staatshervorming (1992) zijn de deelstaten bevoegd voor de exportpromotie en het aantrekken van investeringen. Het is dus de Vlaamse kat die op de muizen moet jagen. Vlaanderen heeft daarvoor het agentschap FIT opgericht: Flanders Investment and Trade. Dat agentschap verricht prima werk. Het federale niveau speelt een ondersteunende rol. Dat is met zoveel woorden nog eens bevestigd in het federale regeerakkoord. Op blz. 194 lezen we: “We pleiten voor een samenwerking tussen de deelstaten en het federale niveau dat een ondersteunende rol heeft.” Voor mensen van goede wil is dit een duidelijke afspraak.

Alle katten acher dezelfde muis

De voortdurende strubbelingen op het terrein zijn het gevolg van het feit dat de bevoegdheidsverdeling en de gemaakte afspraken niet worden nageleefd. Naast FIT is er het Agentschap voor Buitenlandse Handel (ABH), dat ooit smalend ‘het reisbureau van kroonprins Filip’ werd geheten. De kroonprins is ondertussen koning geworden, maar het ABH is actiever dan ooit en richt zich steeds vaker rechtstreeks tot de bedrijven waarbij FIT wordt gepasseerd. Dit is flagrant in strijd met de bepalingen van het samenwerkingsakkoord. Ondertussen wordt er aan de staatsbezoeken die koning Filip aflegt, steeds vaker een economisch luik gehangen. Dit alles staat los van de activiteiten van premier Charles Michel en de federale minister van Economie Kris Peeters zoals recent in Japan. Vergeet daarbij buitenlandminister Didier Reynders niet, die zich evenzeer geroepen voelt om aan economische diplomatie te doen. En dan is er nog Pieter De Crem, de federale staatssecretaris voor Buitenlandse Handel. De staatssecretaris is strikt gezien enkel bevoegd voor twee kleine restbevoegdheden: Finexpo en Delcredere. Alhoewel Pieter De Crem wat onder de radar blijft, is hij echter evenzeer op het terrein van de exportpromotie en het aantrekken van investeringen actief.

Worden er met al die katten dan zoveel meer muizen gevangen? Daar hebben we onze twijfels bij. Het lijkt er vooral op dat al die katten achter hetzelfde muizeken aanzitten. Het dossier van 350 miljoen aan investeringen die Kris Peeters zogezegd meebracht na zijn bezoek aan Japan is immers precies hetzelfde dossier van 350 miljoen waar Flanders Investment and Trade maanden aan gewerkt had. Kris Peeters zou nochtans beter moeten weten. In een vorig leven was hij immers Vlaams minister-president, en toen ergerde hij zich blauw aan de voortdurende bevoegdheidsovertredingen. Op 16 januari 2013 verklaarde hij in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement: “We moeten met de steun van het Vlaams Parlement benadrukken wat onze bevoegdheden zijn, hoe we die invullen en dat doublures overbodig zijn. De federale overheid heeft, los van elke politiek kleur, een drang om initiatieven te nemen. Ik kan dat tot op zekere hoogte begrijpen, iedereen wordt geconfronteerd met het aantrekken van buitenlandse investeerders. Dat economische aspect wordt natuurlijk alsmaar belangrijker. Er is altijd wel iemand die het idee om dat aspect in te vullen interessant vindt. Men vergeet daarbij dan dat de bevoegdheden overgedragen zijn en dat wij actief zijn op dat domein”.

Communautaire standstill

Het zijn trouwens niet het Vlaamse of het federale niveau, maar wel onze ondernemers die voor export en investeringen zorgen. We kunnen ons heel goed inbeelden dat bedrijfsleiders en buitenlandse partners niet meer kunnen volgen en dat voor hen ‘de kleur van de kat geen belang heeft’. Daarmee bedoelen ze dat ze efficiënt willen geholpen worden. Dat kan volgens ons het best wanneer iedereen zich aan de afspraken houdt. Vlaanderen is bevoegd. De federale overheid faciliteert.

Er is trouwens nog een argument om niet buiten de bevoegdheidslijntjes te kleuren. Er is voor de duur van deze legislatuur een communautaire standstill afgesproken. Die afspraak werkt natuurlijk in beide richtingen. Wie probeert om de grenspaaltjes toch stiekem te verzetten en bevoegdheden te recupereren, speelt met vuur.

Karim Van Overmeire en Peter Luykx

De auteurs zijn respectievelijk Vlaams parlementslid en kamerlid voor de N-VA